Wskaźnik Pearla został opracowany w 1938 roku przez Raymonda Pearla - amerykańskiego statystyka i biologa specjalizującego się w genetyce klasycznej i biometrii. Światowa Organizacja Zdrowia oraz Amerykański Kongres Położników i Ginekologów (American Congress of Obstetricians and Gynecologists - ACOG) odeszły od stosowania wskaźnika Pearla, przyjmując do wyrażania skuteczności metod antykoncepcyjnych wartość w procentach.

Czym jest wskaźnik Pearla i jak się go oblicza?

Wskaźnik Pearla, nazywany też indeksem Pearla, to sposób na określenie skuteczności metod antykoncepcyjnych. Jest to pomnożony przez 1200 stosunek liczby nieplanowanych poczęć do liczby cykli. Określa statystycznie, ile kobiet w ciągu roku zostanie zapłodnionych podczas prawidłowego stosowania metody koncepcyjnej, dlatego nazywany jest wskaźnikiem niepowodzeń danego środka.

Im niższa wartość wskaźnika Pearla, tym dana metoda antykoncepcji jest skuteczniejsza. Za wysoce niezawodne uważane są metody o wskaźniku Pearla do 2.

Średnio skuteczne środki to te o wartości od 2 do 5, a metody powyżej 5 uważa się za nieskuteczne.

Przed zastosowaniem konkretnego środka antykoncepcyjnego warto sprawdzić, jaką skuteczność ma wybrana metoda, tzn. jakie istnieje ryzyko, że nie spełni swojego zadania.

Postęp w zakresie medycy pozwolił na stworzenie wielu różnych środków antykoncepcyjnych - naturalnych oraz nowoczesnych (sztucznych). Każdy z nich należy przeanalizować pod względem bezpieczeństwa, odwracalności, akceptacji, dodatkowych korzyści i skuteczności wyrażonej indeksem Pearla.

Poniżej przedstawiono porównanie poszczególnych metod antykoncepcji naturalnej oraz nowoczesnej pod względem wartości wskaźnika Pearla.

Skuteczność poszczególnych form antykoncepcji determinowana jest wieloma czynnikami. Za najważniejsze uważa się dyscyplinę i rozsądek partnerów seksualnych oraz odpowiednio wysoką jakość zażywanych środków antykoncepcyjnych. 

Na wartość wskaźnika Pearla może rzutować demografia, kultura oraz sposób nauczania stosowania danej techniki antykoncepcyjnej (na przykład skuteczność prezerwatyw czy błon dopochwowych zależy głównie od ich umiejętnego założenia).

Zobacz film i wybierz antykoncepcję dla siebie

Skuteczność antykoncepcji ustalona na podstawie wyników testów przeprowadzonych w laboratorium jest zazwyczaj wyższa, niż ta odnotowana na podstawie życia codziennego. W warunkach domowych wiele kobiet zapomina o zażyciu tabletki lub robi to nieprawidłowo. 

Na skuteczność antykoncepcji wpływa również interakcja z innymi lekami, stres i zmęczenie. Analizując liczne źródła, można się doszukać niewielkich rozbieżności w podawanych wartościach wskaźnika Pearla dla tych samych środków antykoncepcyjnych.

Interpretacja wskaźnika Pearla

Szacuje się, że niestosowanie żadnej formy zapobiegania ciąży daje skuteczność mierzoną wskaźnikiem Pearla między 80 a 90. Oznacza to, że u 80-90 na 100 par dojdzie do zapłodnienia.

Wartość wskaźnika Pearla dla poszczególnych metod antykoncepcji

• histerektomia, czyli zabieg chirurgicznego usunięcia macicy - 0;
  
• sterylizacja mężczyzny, czyli wazektomia lub podwiązanie nasieniowodów - 0,1-0,15;
  
• implant antykoncepcyjny - 0,1-0,5;
  
• tabletka antykoncepcyjna dwuskładnikowa - 0,1-3;
  
• objawowo-termiczna metoda Rötzera - 0,1-0,9;
  
• plaster antykoncepcyjny - 0,1-1,3;
  
• wkładka wewnątrzmaciczna, czyli spirala antykoncepcyjna - 0,2-3;
  
• zastrzyk hormonalny - 0,3;
  
• komputer cyklu - 0,64;
  
• krążek dopochwowy - 0,65;
  
• minipigułka, czyli jednoskładnikowa tabletka antykoncepcyjna - 0,5-5;
  
• metoda termiczna - 0,8-1,2;
  
• prezerwatywa przeznaczona dla mężczyzn - 3-7;
  
• stosunek przerywany - 4-22;
  
• podręczny mikroskop - 5-6;
  
• prezerwatywa przeznaczone dla kobiet - 5-25;
  
• spermicydy, czyli dopochwowe środki plemnikobójcze - 8-36;
  
• gąbka dopochwowa w przypadku kobiety, która jeszcze nie rodziła - 9-12;
  
• błona dopochwowa - 15-20;
  
• diafragma, czyli kapturek dopochwowy (gumowy krążek zawierający środek plemnikobójczy, który umieszcza się w pochwie na krótko przed stosunkiem płciowym, zakrywając szyjkę macicy) - 15-25;
  
• metoda śluzowa Billingsów - 15-32;
  
• metoda kalendarzowa, czyli kalendarzyk małżeński - 15-35;
  
• gąbka dopochwowa w przypadku kobiety, która już rodziła - 20-24;
  
• brak antykoncepcji - 80-90.