USG kolana, czyli badanie ultrasonograficzne, przeprowadza się dość często, ponieważ staw kolanowy, największy i najbardziej skomplikowany staw u człowieka, jest również szczególnie narażony na uszkodzenia, zwłaszcza łękotki oraz więzadeł. Konstrukcja stawu łączącego kość udową z kością piszczelową pozwala na podtrzymywanie masy ciała i umożliwia przenoszenie siły i mocy potrzebnej do wykonywania szeregu czynności fizycznych: wstawania, chodzenia, biegania, podnoszenia i przenoszenia ciężkich ładunków czy wchodzenia lub schodzenia po schodach. Jednocześnie kolano jest podatne na skręcenie, naciągnięcie czy działanie sił bocznych.

USG kolana – co należy wiedzieć na jego temat?

USG kolana jest popularną metodą diagnostyczną, wykorzystującą właściwości fal ultradźwiękowych do uzyskania wewnętrznego obrazu stawu kolanowego. Często bywa uzupełniana innymi badaniami, np. zdjęciem radiograficznym (RTG) lub rezonansem magnetycznym (RM), co pozwala na precyzyjne rozpoznanie chorób zwyrodnieniowych, reumatoidalnych lub urazów powstałych w obrębie stawu kolanowego.

Wskazaniem do wykonania USG kolana są zwykle:

• ból, obrzęk i zaczerwienienie;
  
• urazy kolana;
  
• stan zapalny;
  
• ograniczenia w prostowaniu lub zginaniu nogi w kolanie;
  
• wykryte palpacyjnie zmiany guzowate i torbiele w okolicy dołu podkolanowego;
  
• przebyta operacja kolana i podejrzenie powstania krwiaka, ropnia lub przestrzeni płynowych;
  
• schorzenia reumatoidalne (zwykle reumatoidalne zapalenie stawów, natomiast u dzieci – młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów).
  

Badanie ultrasonograficzne kolana umożliwia ocenę jamy stawu kolanowego i podkolanowego, kaletki, chrząstki kłykci kości udowej, rzepki, więzadła, ścięgna oraz łąkotki. W porównaniu do powszechnie stosowanego przed laty zdjęć rentgenowskich pozwala zobrazować przede wszystkim tkanki miękkie i struktury okołostawowe, takich jak chrząstka, torebka stawowa, błona maziowa czy ścięgna.

USG kolana często jest wykonywane u osób po urazach, które skarżą się na ból połączony z obrzękiem stawu kolanowego, a nawet z ograniczeniem jego zakresu ruchu. Dzięki badaniu ultrasonograficznemu można wówczas stwierdzić m.in. wysięk w stawie, uszkodzenie więzadeł, mięśni, ścięgien, chrząstki na kłykciach kości udowej czy łąkotek, a także stan zapalny kaletek.

U osób po przebytej operacji kolana USG pozwala rozpoznać krwiaki, ropnie, przestrzenie płynowe oraz septyczne zapalenie stawu. W przypadku pacjentów zmagających się z chorobami reumatologicznymi, badanie wykorzystuje się głównie do oceny stopnia wysięku w stawie (a także różnicowanie go od łuszczki zapalnej w obrębie stawu, kaletkach i pochewkach ścięgien), przerostu błony maziowej i jej ukrwienia oraz rozpoznawania pęknięcia ścięgien.

Ile kosztuje USG kolana?

USG kolana można wykonać bezpłatnie, ponieważ tego typu badania refunduje Narodowy Fundusz Zdrowia. Niestety często wiąże się to z długim, niekiedy nawet kilkutygodniowym oczekiwaniem. Dlatego wiele osób korzysta z szerokiej oferty komercyjnej ultrasonografii, przeprowadzanej zarówno przez prywatne, jak i państwowe placówki służby zdrowia. USG kolana kosztuje wówczas od 80 do 300 zł.

Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania. Należy jednak pamiętać, że kolano w czasie wykonywania ultrasonografii powinno być odsłonięte, dlatego nie można przychodzić do gabinetu w gipsie czy opatrunku.

Okolicę stawu kolanowego pokrywa się specjalnym żelem, który ułatwia przewodzenie emitowanych przez głowicę urządzenia fal ultradźwiękowych, które odbijają się od poszczególnych struktur wewnętrznych i wracają do sondy, gdzie zostają poddane analizie i przetworzone na obraz widoczny na monitorze osoby wykonującej USG.

Badanie początkowo przeprowadzane jest w pozycji leżącej na plecach ze swobodnie ułożoną kończyną. W trakcie wykonywania USG lekarz prosi pacjenta o zmienianie położenia nogi, dzięki czemu wynik badania jest pełniejszy, pozyskuje się również dodatkowe informacje, obserwując struktury anatomiczne w ruchu (tzw. badanie dynamiczne). Bardzo ważnym elementem USG kolana jest ocena dołu podkolanowego – wykonuje się ją, gdy pacjent leży na brzuchu.

Podczas przeprowadzania USG kolana sprawdza się m.in.:

• ilość płynu w stawie kolanowym,
  
• obecność błony maziowej,
  
• ścięgna mięśni,
  
• stabilizatory stawu kolanowego,
  
• aparat więzadłowy,
  
• łąkotkę.
  

W razie konieczności stosuje się również inne techniki obrazowe, zwłaszcza tomografię komputerową i rezonans magnetyczny.