Wizyta u urologa może być krępująca, ponieważ lekarz tej specjalności zajmuje się intymnymi obszarami ciała. Wielu urologów to mężczyźni, ale dla niektórych kobiet bardziej komfortowe jest badanie przez urologa kobietę – należy wybrać lekarza zgodnie z własnymi preferencjami.

Urolog: czym się zajmuje? Leczenie chorób układu moczowo-płciowego

Urolog to lekarz zajmujący się diagnostyką i leczeniem chorób układu moczowo-płciowego. Specjalizuje się w schorzeniach męskich narządów płciowych, a także chorobach nerek i pozostałych części układu moczowego u mężczyzn i kobiet. Urolog dziecięcy leczy te same schorzenia u dzieci. Zwłaszcza wcześniaki na różnych etapach życia mogą mieć problemy z nerkami – w takich przypadkach nadzór urologa nad leczeniem jest niezbędny.

Urolog leczy przypadki o różnym stopniu skomplikowania, ale takie, które wykraczają poza kompetencje lekarza pierwszego kontaktu.

Co leczy urolog? Zakres kompetencji urologa

Urolog zajmuje się chorobami związanymi z układem moczowym i płciowym. U mężczyzn diagnozuje i leczy choroby zewnętrznych narządów płciowych, takie jak:

• wodniak jądra – nadmierne gromadzenie płynu surowiczego w osłonkach jądra, leczy się zabiegowo lub operacyjnie,
  
• stulejka – zwężenie ujścia napletka, leczy się zabiegowo poprzez nacięcie napletka lub jego usunięcie,
  
• wnętrostwo – gdy jądra nie zstąpiły do moszny, występuje tylko u dzieci, leczy się operacyjnie,
  
• załupek – wadliwa budowa napletka utrudniająca jego sprowadzenie na żołądź, leczy się zabiegowo lub operacyjnie jak stulejkę.
  

Urolog to lekarz również od przerostu prostaty, czyli gruczołu krokowego (stercza). Zajmuje się także zaburzeniami erekcji i impotencją, która często wynika z przerostu i choroby nowotworowej gruczołu krokowego. Diagnozuje i leczy też żylaki powrózka nasiennego, które mogą być przyczyną niepłodności u mężczyzn.

Urolog specjalizuje się także w rozpoznawaniu i leczeniu chorób układu moczowego u mężczyzn, kobiet i dzieci. Najczęściej są to:

• kamica układu moczowego – polegająca na powstawaniu tzw. złogów w nerkach lub pęcherzu, mogą one wywołać atak kolki nerkowej, jeśli zablokują przepływ przez którąkolwiek część układu; leczy się ją farmakologicznie, technikami nieinwazyjnymi (litotrypsją przezustrojową, nefrolitotrypsją przezskórną lub ureterorenoskopią) bądź operacyjnie (w przypadku kolki nerkowej),
  
• krwiomocz – zjawisko występowania krwi w moczu, wymaga szczegółowej diagnostyki,
  
• zaleganie moczu w pęcherzu, nietrzymanie moczu,
  
• torbiele nerek,
  
• infekcje i stany zapalne dróg moczowych i narządów płciowych – szczególnie często występuje zakażenie i zapalenie pęcherza moczowego u kobiet.
  

Od czego jeszcze jest urolog? Lekarz tej specjalizacji leczy (czasem we współpracy z onkologiem) choroby nowotworowe układu płciowo-moczowego takie jak rak jądra, rak prostaty czy rak pęcherza. Zajmuje się również nowotworami nerek.

Przychodnia urologiczna – jak wygląda badanie u urologa? Badania diagnostyczne

Przed wizytą u urologa należy zadbać o higienę miejsc intymnych. Na wizytę zabiera się wyniki wcześniejszych badań, w tym krwi, moczu i obrazowych związanych z układem moczowo-płciowym. Należy również zanotować nazwy przyjmowanych leków. O nie zapyta lekarz podczas wywiadu.

Po przeprowadzeniu wywiadu lekarskiego następuje badanie. U kobiet polega ono na dotykowej ocenie podbrzusza, okolic lędźwiowych kręgosłupa (wykluczenie objawu Goldfama), a także sprawdzeniu okolicy krocza, przebiegu i ujścia cewki moczowej. Zwykle urolog zleca też badanie moczu, a w przypadku podejrzenia infekcji bakteryjnej – badanie moczu na posiew.

U mężczyzn badanie urologiczne wygląda nieco inaczej. W przypadku chorób zewnętrznych narządów płciowych kluczowe jest badanie naoczne, przy schorzeniach jąder – badanie dotykowe, a czasem także wykonanie ultrasonografii, a gdy problemy sugerują chorobę prostaty – badanie jej przez odbyt. W celu zbadania gruczołu krokowego lekarz wsuwa w odbyt badanego palec lub dwa i dotykowo ocenia kształt i rozmiar stercza. Podczas wizyty lekarz bada również objaw Goldfama, czyli czy występuje ból w okolicy lędźwiowej podczas wstrząsania.

Zapalenie pęcherza moczowego - skąd się bierze i jak skutecznie z nim walczyć? Dowiesz się tego z filmu:

Dobry urolog przeprowadza diagnostykę w oparciu nie tylko o badania palpacyjne (dotykowe). Gdy to konieczne, wykonuje również nieinwazyjne badania obrazowe, w tym:

• ultrasonografię (USG) dróg moczowych – wykonuje się z pełnym pęcherzem i po jego opróżnieniu,
  
• urografię – USG układu moczowego z kontrastem, pokazuje przepływ moczu przez drogi moczowe,
  
• zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej – służy do wykrywania kamieni w układzie moczowym.
  

Możliwe jest również przeprowadzenie badań inwazyjnych, takich jak przezodbytnicze badanie prostaty sondą, badanie urodynamiczne (służące do rejestracji ciśnienia w pęcherzu) czy cystoskopia (wziernikowanie pęcherza moczowego).

Urolog może zlecić badanie ogólne moczu, badanie PSA (specyficznego antygenu sterczowego) i poziomu testosteronu.

Dostępność usług urologicznych i ich koszt

Do urologa można udać się na podstawie skierowania od lekarza rodzinnego. Lekarz ten przyjmuje w przychodni urologicznej, do której można się umówić na wizytę refundowaną przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Wizyta w prywatnym gabinecie jest płatna i nie wymaga skierowania. Koszt wizyty u urologa to od około 90 do około 200 złotych. Dodatkową opłatę należy uiścić w przypadku wykonywania zabiegów chirurgicznych, np. usuwania stulejki. Cena takiego zabiegu to od około 1000 do 1700 złotych.

Jak zbudowany jest układ moczowy? Dowiesz się tego z filmu: