Traumatolog ortopeda diagnozuje, leczy i kieruje rehabilitacją chorych zmagających się z różnymi formami patologii narządu ruchu. Specjaliści tej dziedziny zaopatrują urazy (z wyjątkiem urazów czaszki), a zwłaszcza złamania. Ortopeda traumatolog diagnozuje choroby na podstawie przeprowadzonych badań radiologicznych, ultrasonograficznych i laboratoryjnych. Do specjalisty tej dziedziny jest potrzebne skierowanie.

Kim jest ortopeda traumatolog?

Ortopeda traumatolog to lekarz, który zajmuje się zagadnieniami związanymi z diagnozowaniem, leczeniem i rehabilitacją chorób z zakresu narządu ruchu, czyli kości, stawów i mięśni. Dlatego też nierzadko stosowanym sformułowaniem w nomenklaturze medycznej dotyczącym tej specjalizacji jest ortopedia i traumatologia narządu ruchu.

Jest to jeden z działów medycyny i podstawowa specjalność lekarska, która trwa 6 lat. Specjalizację z ortopedii i traumatologii w Polsce można rozpocząć po ukończeniu podyplomowego stażu lekarskiego. Określana bywa jako chirurgia urazowa, gdyż w zakres jej obowiązków wchodzi przeprowadzanie operacji korekcyjnych i ratujących życie. Pierwsza klinika ortopedyczna powstała w 1923 r. w Poznaniu, z kolei Polskie Towarzystwo Ortopedyczne i Traumatologiczne założono tam w 1928 r. Powszechnie przyjętym symbolem tej dziedziny jest tzw. drzewo Andry'ego, czyli skrzywione drzewo podparte prostym kijem.

Co to jest traumatologia?

Definicja traumatologii głosi, że jest to dział chirurgii, który zajmuje się przyczynami, mechanizmami, skutkami i sposobami leczenia urazów. Oprócz najbardziej popularnej traumatologii narządu ruchu wyróżnia się m.in. traumatologię układu nerwowego, która stanowi nieodłączny element neurochirurgii, czy traumatologię dziecięcą, która wchodzi w skład chirurgii dziecięcej.

Kiedy należy zgłosić się do ortopedy traumatologa?

Do specjalisty z dziedziny traumatologii ortopedii zgłaszają się najczęściej osoby, które przeszły złamanie kończyny lub skarżą się na bóle mięśni, stawów czy kręgosłupa. Ponadto z pomocy ortopedy traumatologa korzystają chorzy na osteoporozę i reumatyzm, a także ci, którzy cierpią na zaburzenia czucia i napięcia mięśniowego czy ruchowego. Lekarz ten przeprowadza zabieg amputacji kończyny. Warto skorzystać z jego porady, gdy w wyniku urazu doszło do silnego obrzęku kończyny i pojawił się krwiak. Powinny się do niego zgłosić osoby uskarżające się na ograniczenie ruchomości stawów, nieprawidłowe i niefizjologiczne ruchy w stawach i inne objawy, które utrudniają poruszanie się i codzienne funkcjonowanie.

Jak działa układ kostny? Dowiesz się tego z filmu:

Nierzadko pacjentami ortopedy traumatologa są osoby uprawiające sport rekreacyjnie i wyczynowo czy ludzie pracujący ciężko fizycznie. Podkreśla się, iż ortopedia i traumatologia są bezpośrednio związane z medycyną sportową. Na wizytę do tego specjalisty zgłaszają się szczególnie osoby starsze, których układ narządu ruchu uległ wraz z procesem starzenia degradacji, czy dzieci, u których dopiero dochodzi do rozwoju tego układu. Pora roku, która sprzyja szczególnie częstym konsultacjom u traumatologa ortopedy jest zima, kiedy niesprzyjające warunki atmosferyczne (oblodzone i śliskie chodniki) przyczyniają się do wzrostu ryzyka upadków i urazów.

Czym zajmuje się ortopeda traumatolog?

Traumatolog ortopeda zajmuje się m.in.:

• rozpoznawaniem wrodzonych (np. kręcz karku, zespół Klippla-Feila, rozszczep kręgosłupa, wrodzone zwichnięcie stawu biodrowego) i nabytych chorób układu ruchu;
  
• wadami postawy (skolioza, lordoza, kifoza, ale i płaskostopie, krzywica, stopa koślawa, stopa szpotawa);
  
• zaopatrywaniem i leczeniem urazów narządu ruchu, takich jak: jałowe martwice kości i stawów, nowotwory kości, infekcje kości i stawów, osteoporoza, urazy stawów i ich ścięgien oraz więzadeł, choroby zwyrodnieniowe i przeciążeniowe;
  
• powikłaniami i rokowaniem w gojeniu urazów, a zwłaszcza zwichnięć stawów, złamań kości, amputacji kończyn, protezowania kończyn, skręcenia, stłuczenia, złamania osteoporotycznego;
  
• diagnozowaniem i leczeniem różnego rodzaju gruźlicy – kostno-stawowej, kręgosłupa i stawów (biodrowego i kolanowego);
  
• udzielaniem pomocy doraźnej;
  
• współpracą z fizjoterapeutami w zakresie planowania, nadzorowania i oceny efektywności programu usprawniania narządu ruchu;
  
• ustalaniem przeciwwskazań do wysiłku fizycznego i podejmowania lub kontynuacji treningu lub aktywności rekreacyjnej;
  
• rozpoznawaniem i leczeniem obrażeń kręgosłupa.
  

Co leczy lekarz traumatolog?

Wśród najczęściej zgłaszanych przez chorych u lekarza ortopedy traumatologa jednostek chorobowych znajdują się:

• dyskopatia – jedna z najczęściej pojawiających się patologii powodujących bol kręgosłupa w odcinku lędźwiowym; są to zmiany chorobowe krążków międzykręgowych, które prowadzą do pęknięcia pierścienia włóknistego i wydobycia jądra miażdżystego na zewnątrz, co powoduje ucisk na korzenie nerwowe lub rdzeń kręgowy;
  
• zwyrodnienie kręgosłupa – polega na przedwczesnym zużyciu i zwyrodnieniu tkanek tworzących funkcjonalne połączenia kręgów; jest to proces naturalnego zużycia organizmu, który najczęściej występuje u osób starszych;
  
• nabyta lub wrodzona upośledzona mineralizacja kości – w konsekwencji niedoboru składników mineralnych dochodzi do osłabienia struktury kości oraz ich deformacji i skrzywień, w wyniku czego następują częste i trudne w gojeniu złamania.
  

Bibliografia:

1. Gaździk T.S., Ortopedia i traumatologia. Tom 1-2, Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2010.

2. Marczyński W., Postępowanie praktyczne w ortopedii i traumatologii, Warszawa, Medipage, 2008.

3. Lehmann-Horn F., Ludolph A., NEUROLOGIA - diagnostyka i leczenie, Wrocław, Urban & Partner, 2004.

4. Szulc A., Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja tom 1-2, Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2003.

5. Borzęcki P., Wójtowicz-Chomicz K., Skowronek A., Kołłątaj W., Karwat I.D., Rehabilitacja chorych z dyskopatią odcinka lędźwiowego kręgosłupa, „Family Medicine & Primary Care Review”, 2012, 14(3), s. 345–348.

6. Wróblewska I., Bieszcz-Płostkonka K., Błaszczuk J., Kurpas D., Efektywność rehabilitacji w chorobach zwyrodnieniowych kręgosłupa, „Family Medicine & Primary Care Review”, 2014, 16(1), s. 35–38.