Trądzik należy do grupy chorób gruczołów łojowych. Trądzik pospolity dotyczy przede wszystkim młodych osób, u których występuje nadczynność gruczołów łojowych. Charakteryzuje się występowaniem zaskórników, wykwitów grudkowo-krostkowych i torbieli ropnych. Zmiany te są umiejscowione w okolicach łojotokowych, czyli głownie na twarzy i plecach.

Jakie są przyczyny trądziku?

Podstawową przyczyną jest osobnicza skłonność do wytwarzania łoju. Predyspozycje genetyczne mogą mieć tu duży wpływ, ponieważ osobniczo zmienna jest ilość receptorów androgenowych w obrębie gruczołów łojowych, a tym samym różna jest ich aktywność.

Pierwotnie dochodzi do nadmiernego wytwarzania mas rogowych i ich niezupełnego oddzielania się, co w efekcie prowadzi do powstania zaskórników, a następnie pojawienia się w ich obrębie odczynów zapalnych. 

Dużą rolę w powstawaniu zmian trądzikowych odgrywa aktywność hormonalna organizmu, a w szczególności poziom androgenów nadnerczowych. Trądziku nie obserwuje się więc przed okresem pokwitania. Kolejnym czynnikiem są bakterie, które wykrywane są w dużych ilościach w ujściach gruczołów łojowych.

Trądzik może być również wywołany przez wiele czynników. Wyróżnia się wtedy:

• trądzik zawodowy - wynikający z ekspozycji na czynniki drażniące, jak chlor czy oleje,
  
• trądzik polekowy - wywołany najczęściej przez steroidoterapię,
  
• trądzik kosmetyczny - zmiany pojawiają się po nadmiernym stosowaniu pudrów i innych kosmetyków zatykających ujścia gruczołów łojowych,
  
• trądzik niemowlęcy - jest związany ze stosowaniem olejów mineralnych do pielęgnacji skóry.

Objawy trądziku, przebieg i najczęstsze lokalizacje

Trądzik pospolity ma przewlekły przebieg, charakteryzuje się występowaniem tzw. zaskórników. Wyróżnia się:

• zaskórniki otwarte, w których główną rolę odgrywają bytujące w gruczołach łojowych bakterie Propionibacterium acnes i pityrosporum. Takie zmiany charakteryzują się otworem w części środkowej, przez który wydobywa się łojowo-rogowa masa. Na szczycie są ciemne. Mogą z przekształcić się w ropne torbiele;
  
• zaskórniki zamknięte - drobne, białe, dobrze widoczne.
  

Zmiany trądzikowe najczęściej obejmują okolice twarzy, klatki piersiowej i pleców, czyli okolic łojotokowych. W okresie letnim zmiany mogą ulec złagodzeniu dzięki nasłonecznieniu zajętych okolic ciała.

Leczenie trądziku

Jeśli zmiany w przebiegu trądziku mają niewielkie nasilenie, często wystarcza leczenie miejscowe. Stosowane są lecznicze pudry, zawiesiny, pasty, albo aerozole. Maści nie są najlepszą formą kosmetyku w terapii trądziku, gdyż taka konsystencja doprowadza do zatykania ujść gruczołów. W miejscowej terapii zastosowanie znajdują środki bogate w witaminę A,antybiotyki, takie jak: erytromycyna, tetracyklina, neomycyna, klindamycyna, a także kwas salicylowy oraz cynk.

Jeśli trądzik jest bardzo nasilony, zaleca się leczenie ogólne tetracyklinami lub erytromycyną. Ciężkie postacie trądziku wymagają podawania 13-cis kwasu witaminy A, który silnie działa keratolitycznie i przeciwłojotokowo. W przypadku kobiet należy pamiętać, że ma on działanie teratogenne, więc podczas kuracji kobiety muszą zażywać środki antykoncepcyjne (już na 1 miesiąc przed i 2 miesiące po kuracji).

Trądzik a dieta

Dieta na trądzik opiera się na produktach naturalnych, bogatych w błonnik, witaminy A i E oraz w cynk. Można je znaleźć w pomidorach, papryce, burakach, marchwi, rzodkiewce, nabiale, szpinaku czy awokado. Na choroby skóry pozytywny wpływ mają również witaminy z grupy B, które łagodzą wszelkiego typu zmiany skórne. Bogatym źródłem tych witamin są orzechy, dób, wątróbka, rośliny strączkowe.

Najlepszym mikroelementem wpływającym na leczenie zmian trądzikowych jest cynk. Bogatym jego źródłem są ryby, owoce morza (ale nie krewetki, które jako jedyne z tej grupy mogą nasilać zmiany trądzikowe), kasza, jaja, słonecznik.

Trądzik różowaty - czy to ta sama choroba?

Przebieg różni się od standardowych zmian trądziku pospolitego. Tu zmiany początkowo mają rumieniowaty charakter, obserwuje się liczne zmiany naczyniowe, a dopiero w późniejszym czasie rozwijają się wykwity grudkowe i krostkowe, które mogą doprowadzić do przerostowych zmian nosa. Podłoże trądziku różowatego również jest inne. 

Zobacz także: Trądzik grudkowy – przyczyny jego powstawania i odmiany. Jak go leczyć?

Może on wynikać z niedokwaśności żołądka albo różnych zaburzeń hormonalnych, dlatego też leczenie powinno być najpierw przyczynowe, a dopiero później wprowadza się leki modyfikujące przebieg choroby, jak: metronidazol, tetracyklina, erytromycyna.