Terapia manualna to uznana metoda fizjoterapii, obejmująca badanie oraz leczenie czynnościowych zaburzeń układu lokomotorycznego. Stosuje się ją w chorobach nerwowo-mięśniowo-szkieletowych, a metody leczenia obejmują indywidualnie dobrane techniki manualne oraz ćwiczenia lecznicze. Terapia manualna kręgosłupa, barku czy kolana jest bezpieczna i przynosi doskonałe efekty. Wykorzystuje się ją m.in. w ortopedii, rehabilitacji, reumatologii oraz neurologii.

Co to jest terapia manualna?

Terapia manualna jest techniką fizjoterapii, polegającą na wspomaganiu leczenia kręgosłupa i stawów. Terapeuta manualny stosuje różne techniki masażu, ucisk oraz chwyty, dzięki którym dociera do miejsc objętych schorzeniem. Celem tej metody fizjoterapeutycznej jest przywrócenie normalnej ruchomości w stawach i zablokowanych partiach kręgosłupa, a także zniesienie bólu.

Terapia manualna jest w pełni bezpieczna, a sposób leczenia jest indywidualnie dobierany do pacjenta. Najczęściej w terapii manualnej wykorzystuje się poniższe techniki:

• masaż,
  
• mobilizację, czyli oddziaływanie na stawy w celu zwiększenia ich ruchomości,
  
• neuromobilizację – oddziaływanie na nerwy,
  
• manipulację – pozwalającą na szybkie uruchomienie stawu,
  
• stretching – rozciąganie mięśni i stawów.
  

Najbardziej skuteczna jest terapia manualna holistyczna, która została opracowana przez dr Andrzeja Rakowskiego. Stworzył on nowatorską metodę pracy z pacjentem, której najważniejszym założeniem jest leczenie człowieka w całości, czyli nie tylko cielesności, ale także psychiki i duchowości. W metodzie tej stosowane są zabiegi odruchowe (igłoterapia, mobilizacje uciskowe, zabiegi per rectum), zabiegi biomechaniczne (mobilizacje stawów, zabiegi ręczne z impulsem), praca słowem i autoterapia. Ból po terapii manualnej jest znacznie mniejszy, choć niektóre z zabiegów mogą powodować chwilowe dolegliwości bólowe, np. w trakcie igłoterapii.

Funkcjonalna terapia manualna – wskazania i przeciwwskazania

Terapia manualna wskazana jest przede wszystkim w przypadku:

• bólów lędźwiowych, lędźwiowo-krzyżowych i krzyżowych,
  
• bólów kości ogonowej,
  
• zaburzeń napięcia mięśni okolic miednicy,
  
• częstomoczu,
  
• nadmiernego napięcia spoczynkowego okolicach odbytu i dna miednicy,
  
• problemów z zajściem w ciążę i jej utrzymaniem,
  
• rwy kulszowej,
  
• migren,
  
• wad postawy,
  
• zaburzeń snu.
  

Terapia manualna nie może być stosowana:

• u kobiet w ciąży,
  
• u osób z czynnymi żylakami odbytu,
  
• w chorobach organicznych końca dróg pokarmowych,
  
• u osób z zaawansowaną osteoporozą,
  
• u osób mających problemy z krzepliwością krwi.
  

Zabiegów nie można przeprowadzać u osób z czynną chorobą nowotworową lub ze świeżymi złamaniami kości.

Metody terapii manualnej

W terapii manualnej kręgosłupa szyjnego lub lędźwiowego stosuje się różne techniki leczenia, np. terapię manualną Mulligan. Terapeuta stosuje bezpieczne i skuteczne techniki mobilizacji stawów międzywyrostkowych i obwodowych. Pozwala to zwiększyć zakres ruchu i zmniejszyć ból. Stosowane w tej metodzie techniki są bezbolesne.

W terapii manualnej tkanek miękkich znakomicie sprawdzają się techniki energizacji mięśni, która może być stosowana u chorych w stanach przewlekłych i ostrych. Doskonałe efekty zapewnia też terapia punktów spustowych, w której wykorzystywane są różne formy ruchu i ucisku we wrażliwych miejscach tkanki mięśniowej. Powoduje to zmniejszenie bólu i poprawę zaburzonych wzorców ruchowych.

Terapia manualna kręgosłupa lędźwiowego, zwłaszcza w przypadku rwy kulszowej, może obejmować różne techniki, ale zdecydowanie najbardziej efektywna jest w tym wypadku terapia manualna, którą opracował Stanisław Legocki. Bazuje ona na wysokich standardach Międzynarodowej Federacji Fizjoterapeutów Ortopedycznych i Manualnych (IFOMPT). Obejmuje stosowanie terapii pasywnych, mięśniowych technik mobilizacyjnych kręgosłupa i kończyn oraz technik szybkiej mobilizacji kończyn. Wymaga łączenia informacji płynących z każdego układu w łańcuchy funkcjonalne.

Do metod terapii manualnej stosowanych w leczeniu dysfunkcji powięziowych, zalicza się rozluźnianie mięśniowo-powięziowe. Terapeuta koncentruje się na poprawie wewnętrznej ruchomości tkanek miękkich, a zwłaszcza powięzi. Technika ta ma na celu osiągnięcie bezbólowego, symetrycznego zakresu ruchu w systemie mięśniowo-szkieletowym.

Bardzo dobre efekty w terapii manualnej barku, kolana lub innych stawów daje kinezjoterapia, czyli stosowanie specjalnych plastrów, które:

• poprawiają krążenie,
  
• pobudzają endogenny system znieczulania,
  
• normalizują napięcie mięśniowe,
  
• aktywują system limfatyczny,
  
• wspierają funkcjonowanie stawów.