Szczepienia ochronne budzą wiele kontrowersji i wątpliwości. W Polsce są one obowiązkiem nałożonym przez ustawodawcę. Jeśli rodzice nie zgodzą się na zaszczepienie dziecka, podmiot leczniczy ma obowiązek zawiadomić o tym Państwową Inspekcję Sanitarną. Lekarz medycyny podróży zaleca wyjeżdżającym do krajów tropikalnych szczepienia przeciw polio, błonicy, tężcowi, wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B, odrze, nagminnemu zapaleniu przyusznic i różyczce (MMR), cholerze, durowi brzusznemu, kleszczowemu zapaleniu mózgu i wściekliźnie. Ceny szczepionek wahają się od 150 zł do 200 zł za jedną dawkę

Szczepienia obowiązkowe w Polsce

Szczepienia ochronne realizowane są zgodnie z corocznie określonym Programem Szczepień Ochronnych. Kalendarz szczepień to zbiór zaleceń specjalistów z zakresu chorób zakaźnych ustalany przez Główny Inspektorat Sanitarny, po czym zatwierdzany przez Ministerstwo Zdrowia. Zawiera informacje na temat szczepień obowiązkowych (bezpłatnych) i zalecanych (płatnych), ogólnych zasad ich przeprowadzania i organizacji oraz materiały uzupełniające.

Szczepienia obowiązkowe są finansowane ze środków publicznych w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego. Zakresem szczepień obowiązkowych objęte są dzieci i młodzież do 19 roku życia i osoby narażone na zakażenie w sposób szczególny. Wykonuje się też szczepienia poekspozycyjne.

Odmowa szczepienia obowiązkowego

W Polsce rośnie liczba rodziców, którzy nie chcą szczepić dzieci. Rozwinął się nawet ruch antyszczepionkowy. Jakie konsekwencje grożą za poddanie się obowiązkowemu szczepieniu? Zgodnie z art. 115 Kodeksu wykroczeń niepoddanie się obowiązkowym szczepieniom ochronnym podlega egzekucji administracyjnej. W przypadku dalszego uchylania się od szczepień sąd wymierza karę nagany lub grzywny.

Zobacz także: Pierwsze szczepienie noworodka w szpitalu a powikłania poszczepienne u niemowląt

W przychodniach raz na kwartał prowadzone są kontrole, na podstawie których sporządzany jest imienny wykaz osób uchylających się od obowiązkowych szczepień ochronnych. W pierwszej kolejności otrzymują one wezwanie z przychodni. Następnie sprawa zostaje przekazana do Powiatowej Stacji Epidemiologiczno-Sanitarnej, która wysyła upomnienie z żądaniem poddania się szczepieniu w ciągu 7 dni pod groźbą wszczęcia egzekucji administracyjnej. Nieustosunkowanie się do pisma skutkuje przekazaniem sprawy wojewodzie, który nakłada grzywnę w wysokości kilkuset złotych na jednego rodzica za jedno dziecko. Do takich sytuacji dochodzi jednak sporadycznie. Nie są to kary jednorazowe. Mogą być nakładane nawet kilkakrotnie do momentu zaszczepienia dziecka, do łącznej sumy 50 tys. zł. Ponadto Powiatowa Stacja Epidemiologiczno-Sanitarna może przekazać sprawę do sądu opiekuńczego. Ukarani rodzice mogą złożyć odwołanie do Ministra Zdrowia.

Szczepienia obowiązkowe na wyjazd zagraniczny

Szczepieniami przeciwko chorobom występującym w krajach tropikalnych zajmują się Wojewódzkie Stacje Sanitarno-Epidemiologiczne, w których można uzyskać wszelkie informacje i ustalić harmonogram szczepień. Na konsultację lekarską należy się zgłosić minimum 6 tygodni przed planowanym wyjazdem.

Zobacz także: Jakie szczepienia ochronne należy wykonać przed wyjazdem do Tajlandii?

Zgodnie z Międzynarodowymi Przepisami Zdrowotnymi (International Health Regulations -IHR) obowiązkiem podróżnego jest szczepienie przeciwko żółtej gorączce. Jest ono konieczne przed wjazdem do większości krajów tropikalnych na terenie Afryki, Azji, Ameryki Południowej i Środkowej. Podróżujący do Arabii Saudyjskiej muszą zaszczepić się przeciwko zakażeniom meningokokowym. Pozostałe szczepienia podróżujących są zalecane.

Szczepienia obowiązkowe wymagane przez władze krajów docelowych

Dowodem poddania się obowiązkowym szczepieniom przed wyjazdem jest wpis do specjalnego, obowiązującego na całym świecie Międzynarodowego Świadectwa Zdrowia, czyli Żółtej Książeczki. Jej brak wiąże się z odmową pozwolenia na wjazd. Trzeba wtedy zaszczepić się na granicy na własny koszt lub poddać kwarantannie. Lekarz medycyny podróży zaleci także stosowanie profilaktyki malarycznej oraz skompletowanie odpowiedniej odzieży i apteczki. Lista punktów, w których można wykonać szczepienia przed wyjazdem za granicę znajduje się na stronie Głównego Inspektoratu Sanitarnego.

Nie tylko szczepienia obowiązkowe - zalecenia dla globtrotera

Zakres szczepień zalecanych przed podróżą za granicę uzależniony jest od: stanu dotychczasowego uodpornienia, regionu świata, warunków sanitarnych, w jakich podróżny będzie przebywać, czasu pobytu i panującej sytuacji epidemiologicznej.

Planujący podróż do Indii, Tajlandii, Turcji czy Chin powinni zaszczepić się przeciwko: polio, błonicy, tężcowi, durowi brzusznemu, odrze, różyczce, nagminnemu zapaleniu przyusznic, WZW typu A i B i japońskiemu zapaleniu mózgu.

Podróżujący do Meksyku, Maroko lub Egiptu powinni zaszczepić się przeciw poliomyelitis, błonicy, tężcowi, odrze, nagminnemu zapaleniu przyusznic, różyczce, wściekliźnie, durowi brzusznemu i WZW typu A i B.