Badania o skuteczności działania wyciągu z borówek w leczeniu onkologicznym prowadzono nie tylko w Stanach Zjednoczonych, ale także w Polsce. Jednak dopiero próby naukowców z USA dostarczyły namacalnych dowodów, że substancje zawarte w borówkach mogą pozytywnie wpływać na leczenie raka szyjki macicy. Wyciąg z borówek działa też w leczeniu niektórych innych nowotworów, w tym raka prostaty.
Rak szyjki macicy – aktualne metody leczenia
Rak szyjki macicy jest wykrywany co roku u około 3 tysięcy Polek. W zależności od zaawansowania choroby i indywidualnych uwarunkowań organizmu pacjentki oraz jej planów rozrodczych rak szyjki macicy może być leczony metodami takimi jak:
- leczenie chirurgiczne radykalne lub oszczędzające (jeśli stopień zaawansowania choroby na to pozwala),
- laparoskopia,
- laparotomia,
- radioterapia,
- chemioterapia,
- połączenie chemio- i radioterapii.
Radioterapia oprócz naświetlania wymaga stosowania leku cytostatycznego. Najczęściej jest nim cisplatyna, stosowana w leczeniu zaawansowanych nowotworów jąder i jajników oraz raka szyjki macicy, pęcherza moczowego, płaskokomórkowego raka głowy i szyi oraz raka płuca. Leczenie wykazuje dużą skuteczność wobec komórek nowotworowych, ale negatywnie oddziałuje na zdrowe komórki organizmu.
Radioterapia a wyciąg z borówki – działanie flawonoidów i resweratrolu
Zespół składający się z amerykańskich i chińskiego naukowców we wrześniu 2017 roku opublikował wyniki swoich badań nad wpływem wyciągu z borówek na leczenie raka szyjki macicy. Nad potencjalnym pozytywnym działaniem wyciągu z borówek w leczeniu onkologicznym zastanawiano się już 6 lat wcześniej, jednak brakowało wówczas wyników potwierdzających tę tezę.
W 2017 roku wykonano testy, których wyniki były zaskakująco pozytywne. Badanie przeprowadzono na 4 grupach ludzkich komórek raka szyjki macicy:
- grupie kontrolnej – stanowiła punkt odniesienia w ocenie skuteczności leczenia pozostałych grup,
- grupie leczonej samodzielną radioterapią,
- grupie leczonej wyłącznie wyciągiem z borówek,
- grupie leczonej jednocześnie radioterapią i wyciągiem z borówek.
Okazało się, że sama radioterapia redukuje liczbę komórek nowotworowych o 20 procent, wyciąg z borówek – o 25 procent, a rezultatem terapii łączonej jest zmniejszenie liczby komórek rakowych aż o 70 procent.
Wyciąg z borówek chroni zdrowe komórki dzięki temu, że zwiększa podatność komórek nowotworowych na działanie radioterapii. W efekcie komórki rakowe odpowiadają na leczenie szybciej, a terapia staje się bardziej precyzyjna. Podatność na promieniowanie zwiększa substancja o nazwie resweratrol. Oprócz borówek zawierają go także czerwone winogrona (i tym samym czerwone wino).
Resweratrol pozytywnie oddziałuje też na układ krążenia, zapobiegając chorobom tego układu. Wykazuje działanie przeciwzapalne, obniża cholesterol, może chronić przed nowotworami (przed inicjacją procesu nowotworowego).
Radioterapia w połączeniu z cisplatyną powoduje stres oksydacyjny i uszkodzenie zdrowych komórek. Oznacza to, że komórki sąsiadujące z nowotworem nie tylko są niszczone podczas leczenia, ale nie są w stanie regenerować się ani przekazywać szkodliwych substancji do wydalenia. Wyciąg z borówek ma potencjał, by ten problem rozwiązać.
Dzięki dużej zawartości przeciwutleniaczy (czyli antyoksydantów), w tym resweratrolu, wyciąg z borówek może działać ochronnie na zdrowe komórki organizmu. Jest to efekt chemoprewencyjny tych substancji. Polega on na indukowaniu śmierci komórek nowotworowych, zahamowaniu cyklu komórkowego oraz namnażania komórek rakowych, a także na zapobieganiu przerzutom do innych narządów i tkanek. Pierwsze badania w kierunku skuteczności wyciągu z borówek w tym zakresie przeprowadzono na szczurach, a wyniki testów opublikowano w 2014 roku.
Bibliografia
Biologia 69/6, 2014 wyd. Versita: Chemopreventive effect of bilberry (Vaccinium myrtillus) against cisplatin-induced oxidative stress and DNA damage as shown by the comet assay in peripheral blood of rats