Staw skokowy jest bardzo obciążony podczas każdego kroku. Dzięki niemu np. stopa odbija się od podłoża. Ponieważ jest często używany, jest narażony na liczne kontuzje. Aby temu zapobiec, nie można go nadwyrężać i trzeba odpowiednio o niego dbać, np. poprzez regularną i odpowiedzialną (nie nadwyrężającą stawy) aktywność fizyczną.

Staw skokowy – budowa

Staw skokowy to połączenie kości podudzia z kośćmi stępu. Warto jednak podkreślić, że dzieje się to za sprawą nie jednego stawu, a dwóch stawów skokowych. Wyróżnia się: staw skokowy górny i staw skokowy dolny. Staw skokowy górny (staw skokowo-goleniowy) to staw zawiasowy, który łączy koniec kości piszczelowej i strzałkowej z główką stawową (bloczkiem kości skokowej) i umożliwia zginanie grzbietowe i podeszwowe stopy. Do powierzchni stawowych przyczepione są więzadła (przyśrodkowe, skokowo-strzałkowe przednie, skokowo-strzałkowe tylne i piętowo-strzałkowe), a także torebka stawu skokowego. Z kolei staw skokowy dolny podzielony jest więzadłem miedzykostnym na dwa stawy: przedni i tylny. Należy jednak pamiętać, że funkcjonalnie istnieje jedynie staw skokowy dolny. 

Przednia cześć stawu skokowego dolnego (staw skokowo-piętowo-łódkowaty) łączy kość skokową, piętową i łódkowatą. Ponadto na brzegach powierzchni stawowych przyczepiona jest torebka stawowa, a także znajdują się tam więzadła (skokowo-piętowe tylne, skokowo-piętowe przednie, skokowo-piętowe przyśrodkowe, skokowo-piętowe boczne oraz skokowo-piętowe międzykostne). 

Ostatni staw należący do skokowych to staw skokowy tylny, który tworzą powierzchnia kości skokowej i kości piętowej (dlatego nazywany jest stawem skokowo-piętowym). Dzięki niemu człowiek może wykonywać ruchy inwersji, tzn. odwracanie i przywodzenie stopy, a także jej nawracanie i odwodzenie. Warto podkreślić, że stawy skokowe są silnie unaczynione (można wyróżnić m.in. gałęzie naczyń piszczelowych, strzałkowych), a także unerwione (wyróżnia się odgałęzienia z nerwu strzałkowego, piszczelowego i łydkowego).

Ból stawu skokowego – uraz (naderwanie, złamanie), zwyrodnienie i inne przyczyny

Najczęstszym urazem stawu skokowego jest jego skręcenie. Narażeni są na to nie tylko sportowcy, ale również m.in. osoby otyłe i kobiety chodzące w butach na wysokim obcasie. Jeśli taki uraz powstał u osób uprawiających sport zawodowo (kontuzja stawu skokowego), to najczęściej doszło do niego podczas biegu, wyskoku i lądowania. Należy podkreślić, że skręcenie to najczęściej przeciążenie stawu skokowego i tworzących go struktur. Bardzo często uszkodzeniu mogą ulec więzadła stawowe, m.in. więzadło strzałkowo-skokowe przednie, więzadło strzałkowo-piętowe bądź więzadło trójgraniaste. Wtedy pojawia się nie tylko ból stawu skokowego, ale również obrzęk, ciepłota w miejscu urazu, unieruchomienie, a czasami też krwiak. Niestety ból w tej okolicy może być odczuwany bardzo długo – pomóc może odpowiednia rehabilitacja. 

Poważniejsza sytuacja występuje podczas złamania kości w stawie skokowym. Może do tego dojść np. podczas wypadku komunikacyjnego lub upadku z wysokości. Ból w stawie, podobnie jak podczas skręcenia, utrzymuje się przez długi czas od urazu. Ponadto ból stawu skokowego np. przy chodzeniu może być wynikiem schorzenia. Najczęstszą przyczyną takiego stanu jest choroba zwyrodnieniowa, która z biegiem czasu prowadzi do znacznego uszkodzenia chrząstki stawowej. Skutkuje to zwężeniem szpar stawowych, co przekłada się na mniejszą ruchomość stawu. Inną przyczyną może być potocznie nazywany reumatyzm, czyli choroby reumatoidalne, takie jak: dna moczanowa lub RZS (reumatoidalne zapalenie stawów).

Staw skokowy – leczenie

W przypadku urazów stawu skokowego konieczna jest natychmiastowa interwencja medyczna. Podczas leczenia stawu, np. skręcenia lub złamania, konieczne jest założenie opatrunku gipsowego lub usztywnienie miejsca ortezą. W wyjątkowych przypadkach konieczne może się okazać przeprowadzenie operacji, która usuwa niestabilność stawu skokowego przy pomocy blaszek i drutów. Leczenie stawu skokowego polega również na zastosowaniu rehabilitacji i fizykoterapii, których zadaniem jest wzmocnienie stawu skokowego i przywrócenie jego dawnej sprawności. Jeśli ból spowodowany jest chorobą, to np. podczas chorób reumatoidalnych stosowane są leki przeciwzapalne (NZPL), które działają także przeciwbólowo. Ponadto bardzo ważna jest profilaktyka po urazach i po ustąpieniu dolegliwości. Należy pamiętać, aby nie przeciążać stawu skokowego, dobierać odpowiednie obuwie, a także dbać o jego stabilizację, np. poprzez wykonywanie odpowiednich ćwiczeń wzmacniających go.

Bibliografia:

1. Monika Bilewicz, Robert Stebel, Anna Czerkies, Skręcenie stawu skokowego i następstwa jego leczenia