Skierowanie od lekarza pierwszego kontaktu dostaniemy wtedy, kiedy po przeprowadzeniu dokładnego wywiadu i badania, uzna, że są ku temu podstawy. Nie na wszystkie badania możemy dostać skierowanie. W "mocy" lekarza rodzinnego jest wystawienie skierowania m. in. na laboratoryjne badania krwi, moczu i kału (także posiewowe), kolonoskopię i gastroskopię. Dokładny wykaz badań dostępnych w ramach POZ (Podstawowej Opieki Zdrowotnej) znajduje się na końcu artykułu.

Zaleca się, aby raz do roku wykonywać rutynowo badania krwi i moczu. Na ich podstawie lekarz jest w stanie ocenić stan zdrowia pacjenta i ewentualnie pokierować go do dalszych specjalistów. To właśnie lekarz pierwszego kontaktu wystawia skierowanie do innych specjalistów.

Warto też upominać się o dokładny wywiad lekarski. Lekarz podczas rozmowy z pacjentem powinien sprawdzić węzły chłonne, zmierzyć ciśnienie, obejrzeć gardło i dokładnie osłuchać pacjenta. Warto także poprosić o skierowanie do dermatologa, aby ten skontrolował pieprzyki.

Polecamy: Rozpoznanie czerniaka: objawy i rodzaje

Badania tarczycy

Warto zapisać się do endokrynologa i wykonać USG tarczycy oraz badania na poziom TSH, FT3 i FT4. Problemy z tarczycą są bardzo powszechne, chociaż nie każdy zdaje sobie sprawę z problemu.

Polecamy: Tyreotropina (TSH): normy, określenie nadczynności lub niedoczynności tarczycy

Badanie na gen BRCA

Każda kobieta, w której rodzinie były przypadki zachorowań na raka piersi, raka jajników, czerniaka, raka prostaty i jelita grubego powinna przebadać się pod kątem wystąpienia zmutowanych genów BRCA1 i BRCA2. Badanie takie wykonywane jest z krwi. Jego koszt to około 300 zł, a w przypadku kobiet spełniających kryteria (przypadki zachorowań w rodzinie) jest refundowane przez NFZ.

Bez skierowania

Skierowanie nie jest nam potrzebne, jeśli chcemy skorzystać z poradni psychiatrycznej, udać się do ginekologa albo onkologa. 

NFZ informuje

Na stronie www.nfz.gov.pl znajduje się dokładna lista badań dostępna w ramach POZ:

Badania hematologiczne:

• morfologia krwi obwodowej z płytkami krwi,
  
• morfologia krwi obwodowej z wzorem odsetkowym i płytkami krwi,
  
• retykulocyty,
  
• odczyn opadania krwinek czerwonych (OB).
  

Badania biochemiczne i immunochemiczne w surowicy krwi:

• sód,
  
• potas,
  
• wapń zjonizowany,
  
• żelazo,
  
• żelazo – całkowita zdolność wiązania (TIBC),
  
• stężenie transferyny,
  
• stężenie hemoglobiny glikowanej (HbA1c),
  
• mocznik,
  
• kreatynina,
  
• glukoza,
  
• test obciążenia glukozą,
  
• białko całkowite,
  
• proteinogram,
  
• albumina,
  
• białko C-reaktywne (CRP),
  
• kwas moczowy,
  
• cholesterol całkowity,
  
• cholesterol-HDL,
  
• cholesterol-LDL,
  
• triglicerydy (TG),
  
• bilirubina całkowita,
  
• bilirubina bezpośrednia,
  
• fosfataza alkaliczna (ALP),
  
• aminotransferaza asparaginianowa (AST),
  
• aminotransferaza alaninowa (ALT),
  
• gammaglutamylotranspeptydaza (GGTP),
  
• amylaza,
  
• kinaza kreatynowa (CK),
  
• fosfataza kwaśna całkowita (ACP),
  
• czynnik reumatoidalny (RF),
  
• miano antystreptolizyn O (ASO),
  
• hormon tyreotropowy (TSH),
  
• antygen HBs-AgHBs,
  
• VDRL,
  
• FT3,
  
• FT4,
  
• PSA – Antygen swoisty dla stercza całkowity.
  

Badania moczu:

• ogólne badanie moczu z oceną właściwości fizycznych, chemicznych oraz oceną mikroskopową osadu,
  
• ilościowe oznaczanie białka,
  
• ilościowe oznaczanie glukozy,
  
• ilościowe oznaczanie wapnia,
  
• ilościowe oznaczanie amylazy.
  

Badania kału:

• badanie ogólne,
  
• pasożyty,
  
• krew utajona - metodą immunochemiczną.
  
• Badania układu krzepnięcia:
  
• wskaźnik protrombinowy (INR),
  
• czas kaolinowo-kefalinowy (APTT),
  
• fibrynogen.
  

Badania mikrobiologiczne:

• posiew moczu z antybiogramem,
  
• posiew wymazu z gardła z antybiogramem,
  
• posiew kału w kierunku pałeczek Salmonella i Shigella.
  

Badanie elektrokardiograficzne (EKG) w spoczynku

Badanie ultrasonograficzne (USG):

• USG tarczycy i przytarczyc,
  
• USG ślinianek,
  
• USG nerek, moczowodów, pęcherza moczowego,
  
• USG brzucha i przestrzeni zaotrzewnowej, w tym wstępnej oceny gruczołu krokowego,
  
• USG obwodowych węzłów chłonnych.
  

Spirometria

Zdjęcia radiologiczne:

• zdjęcie klatki piersiowej w projekcji AP i bocznej,
  
• zdjęcia kostne – w przypadku kręgosłupa, kończyn i miednicy w projekcji AP i bocznej:
  
• zdjęcie czaszki,
  
• zdjęcie zatok,
  
• zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej.