Skarpety kompresyjne medyczne swoje lecznicze działanie zawdzięczają systemowi odpowiedniego ucisku tkaniny na obszary ciała, który – właściwie dobrany pod względem kompresji – wywiera wpływ na funkcjonowanie danego układu tkanek głębokich. Skarpety kompresyjne mają również swoich przeciwników, uważających działanie tego typu produktu za efekt placebo.
Skarpety kompresyjne
Skarpety kompresyjne to specjalistycznie zaprojektowane skarpety, przypominające wysokie podkolanówki, wykorzystywane jako narzędzie w kompresoterapii, tzn. leczeniu i wsparciu pracy tkanek miękkich przy pomocy stopniowanego ucisku adekwatnego do potrzeb użytkownika w celu osłabienia i usunięcia objawów ze strony układu krążeniowo-limfatycznego i mięśniowego w dystalnych częściach kończyn dolnych na poziomie powierzchniowym i głębokim. Głównym zadaniem skarpet kompresyjnych jest usprawnienie mechaniki pracy naczyń krwionośnych i chłonnych, stabilizacja uszkodzonych struktur mięśniowych lub narażonych na mikrouszkodzenia oraz ogólna poprawa komfortu w czasie uprawiania aktywności fizycznej. Wpływ terapii uciskowej na organizm człowieka opisywał już Hipokrates, jednak tego typu produkty kompresyjne zyskały popularność w sporcie dopiero za sprawą Pauli Radcliffe, rekordzistki świata w biegach maratońskich kobiet z 2003 roku. Skarpety kompresyjne stosowane są również w życiu codziennym, jako np. skarpety kompresyjne do samolotu, czyli w podróżach lub przy długotrwałym unieruchomieniu w ustalonej pozycji, działając na podobnej zasadzie jak przypadku chorób dotykających sportowców i chorób somatycznych.
Jakie skarpety kompresyjne do biegania, a jakie do leczenia?
Skarpety kompresyjne dla biegaczy i medyczne skarpety używane w przebiegu rehabilitacji muszą mieć odpowiednio dostosowane właściwości fizyczne do potrzeb użytkownika, tzn. muszą wywierać właściwy ucisk na dany obszar nogi, aby spełniać swoje przeznaczenie terapeutyczne. Nierównomierna kompresja skarpet to sekret ich działania. Siła ściskająca tkanki jest najbardziej intensywna w dystalnych miejscach podudzia, czyli w okolicy kostek, a maleje w kierunku proksymalnym, czyli w wyższych partiach cholewki, w okolicy kolana. W lecznictwie medycznym wykorzystuje się 4 klasy kompresji, z kolei w sporcie, np. skarpety kompresyjne narciarskie, opierają się na dwóch pierwszych:
- I stopień: 18–21 mm Hg (lekki ucisk);
- II stopień: 22–32 mm Hg (średni ucisk);
- III stopień: 33–46 mm Hg (mocny ucisk);
- IV stopień: powyżej 47 mm Hg (bardzo mocny ucisk).
Dobierając skarpety kompresyjne, należy wziąć pod uwagę ich przeznaczenie (tzn. sport czy rehabilitacja) oraz obwód łydki. Pomiary tego typu wykonuje się rano lub po dłuższym odpoczynku w pozycji leżącej.
Zobaczcie na filmie, jak jest zbudowany i jakie funkcje pełni układ krążenia:
Co dają skarpety kompresyjne? Efekty działania
Mechanizm uciskowy skarpet kompresyjnych wspiera krążenie krwi i limfy od dalszych części kończyny do najbliższych węzłów chłonnych i serca, zapobiegając zastojom płynów ustrojowych, przyspieszając metabolizm, optymalizując ilość tlenu i substancji odżywczych dostarczanych do tkanek oraz sprawniej usuwając zbędne produkty przemiany materii, np. kwas mlekowy. Skompresowane naczynia krwionośne i limfatyczne, w których wzrasta ciśnienie, powodują również:
- szybszą regenerację tkanek po wysiłku;
- stabilizację układu ruchu na danym obszarze nogi, poczucie sprężystości oraz siły mięśni, więzadeł i stawów;
- amortyzację drgań podczas aktywności ruchowej;
- zabezpieczenie przed postępem uszkodzeń tkankowych.
Skarpety kompresyjne stosowane w profilaktyce mikrouszkodzeń sportowych dodatkowo chronią tkanki przed nawrotem kontuzji i dolegliwościami bólowymi. Skarpety kompresyjne regeneracyjne, zakładane po wysiłku lub w ramach rehabilitacji, nie powinny być nadużywane. Przekroczenie zalecanego czasu używania albo nieodpowiednio dopasowana siła kompresji na podudzie może być przyczyną powikłań zdrowotnych, np. osłabienia mięśni.
Skarpety kompresyjne damskie i męskie – wskazania
Skarpety kompresyjne do biegania lub leczenia chorób i zaburzeń tkankowych podudzia produkowane są ze specjalistycznych włókien, które oprócz funkcji uciskowych, zapewniają również cyrkulację powietrza i odprowadzenie pary wodnej, zabezpieczając nogę przed przegrzaniem i zwilgotnieniem, co dodatkowo przekłada się na komfort noszenia i kondycję obuwia. Kompresyjne skarpety zalecane są dla osób:
- w trakcie leczenia chorób i zaburzeń układu krążeniowo-limfatycznego, np. żylaków, obrzęków powstałych od długotrwałej pracy stojącej lub siedzącej oraz wielogodzinnego unieruchomienia np. w czasie podróży; w przypadku otyłości, ciąży;
- w przypadku niestabilności i osłabienia tkanek stawowych, chorób reumatycznych i w stanach po złamaniach czy zwichnięciach w obrębie stawu skokowego.