Salmonelloza stała się znana jako choroba jajka, gdyż pod koniec ubiegłego wieku często dochodziło do zakażeń wywołanych jego spożyciem. Jednak salmonella to bardzo często występująca bakteria i można się nią zarazić od wielu zwierząt i produktów pochodzenia zwierzęcego.

Co to jest salmonella?

Salmonella to rodzaj średniej wielkości, pałeczkowatych bakterii, który obejmuje ponad 2500 odmian. Mają one bardzo dużą zdolność przeżywania, ponieważ nie niszczy ich zamrażanie. Niektóre odmiany salmonelli odpowiedzialne są za groźne choroby, takie jak owiany złą sławą dur brzuszny. Jednak większość jej odmian jest stosunkowo niegroźna - są to bakterie fizjologicznie występujące we florze jelitowej zwierząt.

Objawy zakażenia bakterią salmonelli

Salmonella jest najczęstszą w Polsce przyczyną biegunek bakteryjnych. Objawy świadczące o tym, że powodem biegunki może być salmonella to ostre zapalenie żołądka i jelit, wymioty, silne bóle brzucha i gorączka. Symptomy są na tyle niespecyficzne, że mogą również świadczyć o zakażaniu inną bakterią bądź wirusem, dlatego aby postawić ostateczną diagnozę trzeba wykonać posiew z kału. W przebiegu salmonellozy gorączka zwykle ustępuje po 72 godzinach, natomiast biegunka utrzymuje się do 7 dni.

Jak można się zarazić salmonellą?

Do zarażenia salmonellą dochodzi najczęściej na skutek kontaktu z kałem zwierząt, w którym bakteria ta występuje fizjologicznie. Na ogół odbywa się to poprzez zjedzenie zainfekowanych produktów odzwierzęcych (jajek, drobiu, nabiału) lub warzyw czy owoców. Żeby ustrzec się przed salmonellozą należy zawsze bardzo dokładnie myć jarzyny, a resztę produktów poddawać obróbce cieplnej. Bakterie salmonelli mogą przebywać wewnątrz jajka, dlatego nie wystarczy samo jego umycie. Należy więc unikać spożywania surowych jaj.

Czy salmonella jest zaraźliwa?

Salmonella może zostać przejęta od drugiego człowieka. Występuje to jednak bardzo rzadko, ponieważ do zarażenia dochodzi tylko przy kontakcie z bardzo dużą liczbą bakterii. Jeśli przebywa się w towarzystwie osoby, która jest nosicielem salmonellozy, podstawowe zasady higieny powinny wystarczyć, aby uchronić się przed zachorowaniem.

Nosicielstwo salmonelli występuje w rzadkich przypadkach, kiedy bakterie zostają w przewodzie pokarmowym osoby chorej. Najczęściej dzieje się tak, gdy konieczne jest podanie antybiotyków. Nosicielstwo przebiega bezobjawowo, a pałeczki salmonelli są stopniowo wypierane przez fizjologicznie bakterie, dlatego nie wymaga ono leczenia. Trudno powiedzieć, jak długo trwa, jest to bowiem uzależnione od stanu nosiciela. Bakterie salmonelli można wykryć zwykle do 5 tygodni po zakończeniu choroby. Jeśli dojdzie do przewlekłego nosicielstwa, może ono trwać nawet do roku.

Leczenie salmonelli

Salmonella to choroba samoograniczająca się, co oznacza, że, najczęściej w przeciągu kilku dni, organizm jest w stanie sobie z nią poradzić. Zwykle nie zaleca się więc podawania antybiotyków, tym bardziej, że upośledzając florę jelitową, mogą one zwiększyć ryzyko wystąpienia nosicielstwa. Antybiotyki podaje się w przypadku bardzo ostrego przebiegu choroby i wówczas konieczna jest hospitalizacja.

Salmonelloza jest szczególnie niebezpieczna, gdy wystąpi u niemowlaka, osoby w podeszłym wieku lub osoby z obniżoną odpornością. W takich przypadkach najczęściej konieczne jest przyjęcie chorego do szpitala i podawanie leków.

Tak jak w przypadku wszystkich ostrych biegunek, skuteczne jest podawanie probiotyków, które łagodzą objawy i czas trwania biegunki. Poleca się podawanie szczepów L. reuteri DSM 17 938 oraz L. acidophilus LB, ponieważ badania kliniczne potwierdzają ich skuteczność.

Dieta przy zachorowaniu na salmonellozę powinna być lekkostrawna, należy ograniczyć spożycie surowych warzyw i owoców oraz produktów wysokobłonnikowych i nabiału. Ważne jest także odpowiednie nawadnianie organizmu. Czasami podaje się leki uzupełniające poziom elektrolitów.

Salmonella u dzieci

Salmonella u dzieci może być groźna, ponieważ ich organizmy szybko się odwadniają. Należy zadbać o podawanie odpowiedniej ilości płynów i natychmiastową hospitalizację w przypadku ostrego przebiegu biegunki lub odwodnienia. Objawami odwodnienia u dzieci są:

• wysuszona skóra i śluzówki,
  
• przyspieszony oddech,
  
• przyspieszona akcja serca,
  
• utrata masy ciała,
  
• wzmożone pragnienie.
  

Dzieci szybko się regenerują, więc jeśli zostaną otoczone odpowiednią opieką, powinny z łatwością wyzdrowieć.