RTG (badanie rentgenowskie, prześwietlenie) klatki piersiowej to radiologiczne badanie z wykorzystaniem promieni rentgenowskich. Prześwietlenie klatki piersiowej pozwala ocenić podstawowe układy znajdujące się w ludzkim organizmie: układ oddechowy, układ sercowo-naczyniowy oraz układ kostny.

Wskazania do przeprowadzenia RTG klatki piersiowej

Najczęstszymi wskazaniami do przeprowadzenia zdjęcia RTG klatki piersiowej są: uciążliwy i długotrwały kaszel, urazy klatki piersiowej, ból w klatce piersiowej, krwawienie z przełyku, krwawienie w trakcie kaszlu, trudności w oddychaniu.

RTG klatki piersiowej jest standardowym badaniem diagnostycznym w medycynie rodzinnej, pulmonologii (dział medycyny zajmujący się chorobami płuc) oraz kardiologii. Wykonywane jest w diagnostyce zmian nowotworowych (złośliwych i niezłośliwych nowotworów płuc oraz przerzutów z innych narządów), diagnostyce zapalenia płuc, zmian śródmiąższowych, rozedmy, gruźlicy, podejrzeniu odmy, płynu w opłucnej, a także bywa pomocne w ocenie chorego przed znieczuleniem ogólnym oraz ocenie wielkości serca i wydolności lewej komory serca. Osoby palące tytoń i pracujące w szkodliwych warunkach powinny wykonywać badanie RTG klatki piersiowej raz w roku, a osoby dorosłe podczas badań okresowych, średnio co 2 lata.

Jak się przygotować do RTG klatki piersiowej?

Do przeprowadzenia badania RTG klatki piersiowej nie trzeba się specjalnie przygotowywać (nie trzeba być na czczo). Przed wykonaniem zdjęcia należy zdjąć ubrania, biżuterię oraz wszelkie metalowe elementy, które mogą zakłócić fale promieni rentgenowskich. Uwaga! Kobiety w ciąży nie mogą wykonywać badań RTG klatki piersiowej ze względu na wysokie ryzyko uszkodzenia płodu. Lekarze zalecają wstrzymanie się od przeprowadzenia RTG klatki piersiowej także w przypadku kobiet, u których zachodzi podejrzenie niepotwierdzonej ciąży. Jeśli RTG klatki piersiowej u ciężarnej jest konieczne, stosuje się specjalne środki bezpieczeństwa, które umożliwiają zminimalizowanie ekspozycji płodu na promieniowanie rentgenowskie.

Przebieg badania RTG klatki piersiowej

RTG klatki piersiowej trwa zazwyczaj kilkanaście minut i jest całkowicie bezbolesne oraz bezinwazyjne. Zazwyczaj badanie wykonywane jest w projekcji tylno-przedniej, zwanej P-A oraz bocznej. W takiej sytuacji źródło promieniowania znajduje się za osobą badaną, a klisza aparatu rentgenowskiego przed nią. Oprócz tego RTG klatki piersiowej bywa wykonywane w pozycji półsiedzącej, lub leżącej (gdy np. pacjent nie jest w stanie stać). Wtedy badanie wykonywane jest w projekcji przednio-tylnej, ponieważ lampa aparatu znajduje się przed klatką piersiową osoby badanej, a klisza za jej plecami. Minusem tego rodzaju zdjęcia RTG jest gorsza jakość zdjęcia, a co za tym idzie – mniejsza wartości diagnostyczna.

W czasie wykonywania RTG klatki piersiowej (metodą P-A), osoba badania stoi wyprostowana przed kasetą, w której znajduje się klisza, przylegając do niej jednocześnie przednią powierzchnią klatki piersiowej. Należy pamiętać, aby jedna strona klatki piersiowej nie przylegała bardziej do kasety niż druga, a ręce były oparte na specjalnych uchwytach. Przed wykonaniem zdjęcia bierze się maksymalny oddech i zatrzymuje powietrze na czas zrobienia zdjęcia. Niezastosowanie się do tych zaleceń może spowodować zafałszowanie obrazu rentgenowskiego lub jego zniekształcenie, co może spowodować trudności w jego odczytaniu. Po wykonaniu zdjęcia przodem osoba badana ustawia się bokiem do kasety w celu wykonania kolejnego zdjęcia.

Jakie funkcje pełni układ oddechowy? Zobaczcie:

Co pokazuje RTG klatki piersiowej?

Pełnoobrazowe (całościowe) RTG klatki piersiowej umożliwia ocenę narządów oraz kości znajdujących się nad mięśniem przepony. W większości przypadków najbardziej uwidocznione są płuca oraz serce (ze względu na specyfikę promieni rentgenowskich, które pokazują gęste obszary jako jasne obiekty, a powietrze lub miękkie tkanki jako czarne). Zdjęcie RTG klatki piersiowej jest jednym z ważniejszych badań służących rozpoznaniu zapalenia płuc, gruźlicy, guzów płuc, rozedmy płucnej, sprawdzeniu wydolności układu krążenia, analizie serca (wielkości, zarysu, położenia, rozmiaru rysunku naczyniowego), analizie aorty serca, a także sprawdzeniu stanu płynów w jamach opłucnowych, diagnostyce zamostkowego wola tarczycy i powiększonych węzłów chłonnych śródpiersia.