Nadżerka, w postaci czerwonej plamki na błonie śluzowej szyjki macicy, pojawia się najczęściej u kobiet w wieku 25–35 lat, które są aktywne seksualnie. Może jednak wystąpić także u tych, które już nie współżyją, a np. mają za sobą kilka porodów. W każdym przypadku wymaga wizyty u ginekologa, który ustala odpowiednią metodę leczenia, by nie dopuścić do przerodzenia się początkowo niegroźnej przypadłości w zmianę nowotworową.
Co to jest nadżerka?
Nadżerka jest zmianą chorobową powstałą w wyniku ubytku tkanki nabłonkowej pochwowej części szyjki macicy. Świeża nadżerka ma gładką powierzchnię i czerwone zabarwienie. W zaawansowanym stadium przybiera formę nadżerki brodawkowatej, w której powstaje stan zapalny, bądź nadżerki krwawiącej, otoczonej gruczołami produkującymi wydzielinę śluzową. Istnieją dwa typy nadżerki: rzekoma i prawdziwa. Pierwszy występuje najczęściej i jest efektem zmian zachodzących w strukturze nabłonka, które są widoczne podczas rutynowego badania u ginekologa. Drugi, nieco rzadszy, wiąże się z zanikaniem nabłonka i może doprowadzić do rozwoju raka szyjki macicy.
Nadżerka – przyczyny
Przyczyn nadżerki może być wiele – jest to na tyle częsta przypadłość, że zdarza się u co czwartej kobiety. Najczęściej wśród czynników chorobotwórczych wymienia się częste bądź nieleczone infekcje bakteryjne, grzybicze i wirusowe dróg rodnych (sprzyjają im wielokrotne zmiany partnerów i niewłaściwa antykoncepcja) oraz zaburzenia hormonalne. Nie bez znaczenia pozostają także uszkodzenia mechaniczne, które prowadzą do powstania nadżerki w pochwie. Są one skutkiem: częstych, rozpoczętych w młodym wieku stosunków i zbyt szybkiego powrotu do współżycia po porodzie naturalnym, podrażniania dróg rodnych ciałami obcymi (tamponami, wkładkami domacicznymi), a także nadwerężania szyjki macicy w trakcie porodów (odnotowuje się wiele przypadków nadżerki po porodzie).
Zobacz także: Bakteryjne a grzybicze infekcje pochwy – przyczyny, objawy i leczenie
Nadżerka szyjki macicy – objawy
Objawy nadżerki nie są charakterystyczne, dlatego przypadłość ta bywa diagnozowana późno, zwykle przez przypadek. Dolegliwości bólowe pojawiają się rzadko, już w zaawansowanym stadium; odczuwa się je w dolnej części brzucha bądź przy kręgosłupie, w części lędźwiowo-krzyżowej. Prawie zawsze występują za to upławy – białe, zielonkawe, żółte bądź brązowe (z domieszką krwi) – o nieprzyjemnym zapachu. Upławy te mogą powodować podrażnienia sromu, a w efekcie świąd i pieczenie. Pojawia się też krwawienie po stosunkach.
Jak wygląda leczenie nadżerki szyjki macicy? Dowiesz się tego z naszego filmu
Nadżerka a ciąża
Wiele przypadków nadżerki diagnozuje się u kobiet ciężarnych, ponieważ ciąża skłania do wizyty u ginekologa, często po kilku latach od ostatniego badania. Nadżerka w ciąży nie powinna stwarzać zagrożenia ani dla matki, ani dla dziecka. Leczy się ją dopiero po porodzie. Przypadłość ta czasem pojawia się tuż po zapłodnieniu – jest wówczas następstwem wahań hormonalnych w organizmie przyszłej mamy. Nie istnieje zależność między nadżerką a zajściem w ciążę. Wystąpienie tej przypadłości u młodych kobiet, które nie przechodziły jeszcze ciąży, może jedynie wpływać na decyzję ginekologa dotyczącą metody leczenia. Wypalanie nadżerki, czy też jej wymrażanie, skutkuje powstaniem blizn, które niekiedy utrudniają poród – sprawiają, że wydłuża się czas rozwierania szyjki macicy.
Nadżerka – leczenie czy usuwanie?
Nadżerka na szyjce macicy nie zawsze wymaga leczenia, ale w każdym przypadku musi być poddana szczegółowej diagnostyce. Pierwsze, co trzeba zrobić, to udać się do ginekologa, który ustali przyczynę choroby. Czasem wyeliminowanie źródła problemu prowadzi do samoistnego ustąpienia objawów nadżerki. Poza tym lekarz pobiera wymaz do cytologii, która pozwala stwierdzić, czy w zmianie chorobowej nie występują komórki nowotworowe. Jeśli wynik badania jest niekorzystny (komórki należą do III lub wyższej grupy), konieczne jest wykonanie badań diagnozujących raka szyjki macicy. Jeśli natomiast obecność komórek nowotworowych nie zostanie stwierdzona, o tym, jak leczyć nadżerkę, decyduje głównie jej wielkość.
Małą nadżerkę da się wyeliminować dzięki farmakologii: lekom przeciwzapalnym i globulkom dopochwowym. Możliwe jest także poddanie się koagulacji chemicznej, jednak jej skuteczność jest mała, a leczenie długotrwałe i uciążliwe dla pacjentki (wymaga częstych wizyt u lekarza). Przy większych nadżerkach stosuje się zwykle jeden z dwóch zabiegów: wypalanie iskrą elektryczną (elektrokoagulację) albo zamrażanie nadżerki ciekłym azotem (krioterapię). Trwają one zaledwie kilka minut, nie są bolesne, a ich koszt to 200–400 zł. Jednak gojenie się ran może zajmować nawet 5–6 tygodni, w czasie których dochodzi do sączenia się wydzielin. O połowę krótszy jest czas rekonwalescencji po fotokoagulacji, czyli laserowym usuwaniu nadżerki. Tę metodę stosuje się jednak tylko przy płytkich zmianach w strukturze nabłonka. Duża nadżerka, którą tworzą komórki o niepokojącej strukturze, może wymagać chirurgicznego usunięcia wraz z odcinkiem szyjki macicy, na którym się znajduje. Operację wykonuje się pod pełnym znieczuleniem – metodą tradycyjną lub elektryczną.