Nowotwory kręgosłupa to najczęściej guzy przerzutowe. Komórki rakowe (ze zmian złośliwych o charakterze nabłonkowym), krążąc z krwią, docierają do kośćca, osiadają tam i namnażają się. W tym kontekście można mówić o raku kręgosłupa, w przeciwieństwie do rzadko występujących guzów pierwotnych, takich jak naczyniaki, włókniaki, chrzęstniakokostniaki, nerwiaki.

Nowotwory kręgosłupa – objawy

Objawy nowotworów kręgosłupa przypominają najczęściej powszechnie spotykane symptomy zespołów zapalnych lub zwyrodnieniowych. Łatwo można je pomylić z dolegliwościami korzeniowymi, związanymi z przepukliną krążka międzykręgowego lub z oznakami zmian reumatoidalnych. Guz może być zlokalizowany w każdym odcinku kręgosłupa, choć najczęstszą lokalizacją jest odcinek piersiowy lub lędźwiowy.

Chorzy skarżą się przede wszystkim na ból. Może on być umiejscowiony z tyłu, w okolicach kręgosłupa, albo mieć charakter opasujący. Promieniuje wtedy wzdłuż żeber (czasami aż do mostka) albo na boczną lub przednią powierzchnię ściany brzucha. Może sprawiać wrażenie, że przyczyną dolegliwości jest serce, płuca lub narządy jamy brzusznej.

Charakterystycznym zjawiskiem jest nasilanie się tego bólu przy poruszaniu się, schylaniu, skrętach tułowia albo przy głębokim wdechu. Rak kręgosłupa może powodować poważniejsze powikłania – chorzy mogą skarżyć się na różnorodne objawy neurologiczne, takie jak drętwienie, zaburzenia czucia albo nawet niedowłady w obrębie kończyn. Niektóre odruchy sprawdzane w badaniu neurologicznym mogą być nieprawidłowe.

Rozwijający się w obrębie kości guz niszczy jej strukturę, co bywa przyczyną złamań trzonów kręgów, najczęściej o typie kompresyjnym, czyli wskutek zmiażdżenia pomiędzy sąsiadującymi kośćmi. Takie patologiczne złamanie może powstać bez wyraźnej przyczyny, nawet w trakcie wykonywania normalnych czynności: chodzenia, noszenia zakupów, wstawania lub siadania itp. Zaawansowana choroba nowotworowa przejawia się również ogólnym osłabieniem, utratą wagi albo wręcz wyniszczeniem organizmu.

Rak kręgosłupa - jak go leczyć? Odpowiedź znajdziesz w naszym filmie 

Rozpoznawanie nowotworów kręgosłupa

Podstawą rozpoznania raka kręgosłupa albo guzów pierwotnych jest diagnostyka obrazowa. Zwykle wystarcza wykonanie przeglądowego zdjęcia kręgosłupa w odpowiednim odcinku – widać wtedy ogniskowe, często mnogie, zmiany z zaznaczonymi odwapnieniami, zatarciami struktury beleczkowej, mikropęknięciami. Czasem zarys kości jest nieprawidłowy. Guzki mogą lokalizować się nie tylko w trzonach kręgów, ale również w obrębie wyrostków kręgowych (które również mogą ulegać złamaniom).

Odkrycie tego typu zmian jest zwykle wskazaniem do poszukiwania guza pierwotnego (o ile obecność innego nowotworu nie została wcześniej stwierdzona). Punktem wyjścia przerzutów do kości są najczęściej raki sutka, płuc, nerki lub prostaty. Zmiany w kościach mogą być też objawem szpiczaka mnogiego. Ponieważ przerzuty często lokalizują się w obrębie kości czaszki, żeber, miednicy lub w trzonach albo przynasadach kości długich, wykonuje się pantomografię układu kostnego.

Rak kręgosłupa – leczenie

Przerzutowy rak kręgosłupa poddawany jest leczeniu operacyjnemu tylko wyjątkowo – gdy pojedyncze ognisko jest odpowiednio umiejscowione i rozpoznawane u chorego, który po leczeniu guza pierwotnego ma szansę na całkowite wyleczenie. O ile nowotwór, będący punktem wyjścia przerzutów, jest wrażliwy na chemio- lub radioterapię, w planowaniu leczenia uwzględnia się również ogniska w kręgosłupie. W przypadku tego typu terapii mogą one albo ulec całkowitemu zniszczeniu albo ich rozwój zostaje zahamowany, a masa guza się zmniejsza. Dolegliwości mają mniejsze natężenie, a część objawów neurologicznych może się wycofać ze względu na ograniczenie ucisku nowotworu na korzenie nerwowe.

Leczenie uzupełniające ma charakter objawowy. Podstawą jest zmniejszenie natężenia lub całkowite wyeliminowanie bólu (co w przypadku guza kości jest bardzo trudne). Chorzy ze złamaniami patologicznymi trzonów kręgów (o ile ich stan pozwala na chodzenie lub siedzenie) muszą często korzystać z gorsetów albo kołnierzy ortopedycznych. Nie tylko stabilizują one uszkodzony kręgosłup i zmniejszają ból, ale również zapobiegają przeciążeniu i ewentualnym urazom pozostałych kręgów. To samo postępowanie wdraża się u osób ze znacznym odwapnieniem kości i dużym guzem, gdzie prawdopodobieństwo uszkodzenia kręgu jest bardzo wysokie.

Chory powinien ograniczyć aktywność fizyczną, nie dopuszczać do przeciążenia układu kostno-stawowego, nie doprowadzać do zmęczenia mięśni przykręgosłupowych stabilizujących postawę, korzystać z odpowiednio ukształtowanego, ergonomicznego krzesła lub łóżka.

Rak kręgosłupa – rokowanie

Przebieg choroby związany jest z typem nowotworu, jego wrażliwością na chemio- i radioterapię, zaawansowaniem zmian. Dlatego dobór sposobu leczenia i rokowania są zawsze określane indywidualne. Podstawowym, niezmiennym faktem jest to, że wczesne rozpoznanie nowotworu, kompleksowe leczenie i szczegółowa obserwacja pod kątem ewentualnej wznowy umożliwiają najczęściej znaczące przedłużenie życia chorych.

Zobacz nasz film i poznaj historię pacjenta z rakiem kręgosłupa