Diagnostyka kręgozmyku polega na wykonaniu zdjęć radiologicznych. Ocenę stopnia zaawansowania spondylolistezy najłatwiej określić, kiedy w czasie RTG pacjent znajduje się w pozycji stojącej. W przypadku diagnostyki kręgozmyku zwyrodnieniowego wykonuje się tomografię komputerową oraz rezonans magnetyczny.
Co to jest kręgozmyk?
Kręgozmyk to schorzenie kręgosłupa, polegające na przemieszczeniu się kręgu w kręgosłupie razem z odcinkiem wyżej położonych kręgów ku przodowi (wyższy kręg ulega podwichnięciu do przodu względem niższego). Przesunięcie powstaje często z powodu wystąpienia szczeliny w łuku kręgowym, w miejscu gdzie łączą się wyrostki stawowe. Spondylolisteza występuje najczęściej na odcinku L5-S1 oraz L4-L5. Schorzenie może prowadzić do całkowitej utratą stabilności kręgosłupa.
Kręgozmyk na podstawie klasyfikacji Meyerdinga można podzielić na 5 stopni natężenia choroby. Zależą one od procentowego przesunięcia się kręgu, względem pozostałych:
- Kręgozmyk 1 stopnia – przesunięcie mniejsze niż 25 %,
- Kręgozmyk 2 stopnia – przesunięcie wynosi od 25 do 50 %,
- stopień 3 – przesunięcie występuje w granicach 50-75 %,
- stopień 4 – kręgi przesunięte powyżej 75 %,
- całkowita spondylolisteza – utrata styczności kręgów i stabilności kręgosłupa.
Zobacz także: Ból pleców - objawy, przyczyny, jak leczyć?
Kręgozmyk prawdziwy występuje razem z kręgoszczeliną, czyli uszkodzeniem części międzystawowej łuku przesuniętego kręgu. Pojawia się ona np. na skutek poważnego złamania. Kręgozmyk rzekomy występuje bez ubytku części międzystawowej łuku podwichniętego kręgu.
Kręgozmyk – przyczyny
Przyczyny kręgozmyku są bardzo różne. Zależą one od rodzaju postaci danej patologii. Rozróżnia się 4 główne rodzaje kręgozmyku:
- urazowy – powstaje w wyniku bezpośredniego urazy kręgosłupa, np. na skutek wypadku samochodowego czy sportowego;
- zwyrodnieniowy (rzekomy) – najczęściej występuje u osób starszych. Jest wynikiem zmian zwyrodnieniowych stawów kręgosłupa;
- węzinowy – powstaje na skutek przerwania węziny łuku kręgowego, czyli spondylolizy, w wyniku której dochodzi do przemieszczenia się danego kręgu;
- dysplastyczny – rodzaj kręgozmyku pojawia się najczęściej u dzieci i młodzieży, jest to wrodzony ubytek stawów kręgowych i łuków.
Kręgozmyk a inne schorzenia kręgosłupa
Kręgozmyk bardzo często mylony jest z innymi często występującymi schorzeniami kręgosłupa. Pierwszym z nich jest retrospondylolisteza, czyli tyłozmyk, który polega na podwinięciu się kręgu do tyłu. Innym schorzeniem mylonym z kręgozmykiem jest spondyloliza. W jej wyniku dochodzi do defektu kostnienia łuków kręgu, co powoduje ich przerwanie w miejscu węziny. W efekcie kręgi zmieniają dotychczasowe położone, co może przyczyniać się do rozwoju kręgozmyku.
Kręgozmyk – objawy
Typowym objawem wystąpienia kręgozmyku jest ból kręgosłupa, który często promieniuje do nóg. W wyniku spondylolistezy obniża się sprawność ruchowa chorego. Po przejściu niedługiego odcinka zaczyna on odczuwać duży dyskomfort i ból oraz zmęczenie nóg, co zmusza go do przystanięcia i odpoczynku. Na skutek kręgozmyku może dochodzić do zaburzeń czucia kończyn. Sporadycznie występuje niedowład lub problemy z trzymaniem moczu. Na skutek choroby sylwetka człowieka zmienia się i pojawia się charakterystyczny uskok w linii wyrostków kolczastych. Osoba chora zaczyna chodzić na lekko ugiętych nogach, a pośladki opadają.
Kręgozmyk – leczenie
Na kręgozmyk o lekkim stopniu (1 i 2) stosuje się leczenie zachowawcze, polegające na unieruchomieniu pacjenta w łóżku oraz podawaniu leków przeciwbólowych. Po ustąpieniu ostrego bólu, osoba chora musi założyć specjalną sznurówkę ortopedyczną i stosować lekkie ćwiczenia wzmacniająco-stabilizujące kręgosłup. Schorzenia z zakresu kręgozmyku leczy się również, stosując przezskóną stabilizacja transpedikularną.
Kręgozmyk – operacja
Jeżeli 3 miesięczne leczenie zachowawcze nie przynosi pożądanego efektu, a ból nasila się, wtedy rozważa się operację. Rodzaj zabiegu dostosowywany jest do stopnia rozwoju choroby oraz dolegliwości bólowych. W leczeniu stosuje się np. spondylodezę tylną in situ (bez nastawiania), rekonstrukcję węziny oraz repozycję, czyli nastawienie i stabilizację.
Kręgozmyk – rehabilitacja
Rehabilitacja polega na stosowaniu ćwiczeń wzmacniająco-stabilizujących na kręgosłup. Rekonwalescencja powinna odbywać się pod okiem wykwalifikowanego fizjoterapeuty. Ćwiczenia mają na celu poprawienie pracy dolnych partii miednicy i kręgosłupa oraz wzmocnienie tułowia, co odpowiada za stabilizację całego ciała.