Choroba próchnicowa może się rozwinąć u ludzi w różnym wieku, ale ryzyko jej wystąpienia jest największe u dzieci. Próchnica zębów w tej grupie stanowi poważny problem zdrowotny. Wczesne wykrycie jej ognisk pozwala na odwrócenie procesu demineralizacji szkliwa i zapobiega uszkodzeniu głębszych partii zęba. Dobra higiena jamy ustnej, właściwa dieta i regularne wizyty stomatologiczne są kluczowymi czynnikami w utrzymaniu zdrowego uzębienia u dziecka.

Za próchnicę odpowiada nie tylko niewłaściwa pielęgnacja zębów, ale także dieta. Jakie jedzenie powinno się wykluczyć z menu, zwłaszcza w przypadku dzieci? Odpowiedź na filmie:

Czym jest próchnica zębów?

Próchnica zębów to proces patologiczny polegający na miejscowym odwapnieniu i rozpadzie tkanek twardych zęba z następczym ubytkiem, nazywanym ubytkiem próchnicowym. Początek próchnicy u dzieci może mieć miejsce już w pierwszym roku życia, po wyrżnięciu pierwszych zębów mlecznych. Najczęściej jednak problem dotyczy najmłodszych między 2 a 4 rokiem życia. Jest to tzw. próchnica wczesnego dzieciństwa. Nazywana bywa także próchnicą butelkową lub smoczkową u dzieci. W przypadku zębów stałych próchnica dotyczy przeważnie osób w wieku 6 lat.

Przyczyny próchnicy zębów u dzieci

Problem próchnicy zębów u dzieci jest determinowany wieloczynnikowo. Odpowiada za niego zwłaszcza słaby poziom zmineralizowania zarówno zębów mlecznych, jak i niedojrzałych zębów stałych. Podłoża choroby należy ponadto upatrywać w częstych zaniedbaniach higienicznych i nieprawidłowych nawykach żywieniowych w postaci diety wysokocukrowej. Wśród przyczyn próchnicy u dzieci wymienia się także budowę anatomiczną sprzyjającą zaleganiu resztek pokarmu – głębokie bruzdy i szczeliny, nieprawidłowo osadzone zęby. Ponadto wiele dzieci ma problemy z prawidłowym oczyszczaniem zębów.

Czy problemy z zębami mogą mieć wpływ na funkcjonowanie całego organizmu? Dowiesz się tego z naszego filmu

Na rozwój próchnicy wpływa obecność bakterii kwasotwórczych i węglowodanów niszczących szkliwo. Bakterie wywołujące próchnicę mogą pochodzić od matki. Przenoszą się na zęby dziecka przez bliski kontakt – pocałunki, czyszczenie smoczków przez wkładanie ich do własnych ust i używanie tych samych sztućców. Nierzadko za przyczynę próchnicy u dzieci stwierdza się indywidualną i rozwojową skłonność do odwapnienia, czyli podatność tkanek zęba na uszkodzenie. Niektórzy badacze podkreślają związek między karmieniem naturalnym a występowaniem wczesnych zmian próchnicowych u dzieci.

Rodzice powinni zwrócić większą uwagę na wczesne i konsekwentne wdrażanie działań higienicznych w obrębie jamy ustnej niemowląt i małych dzieci. Stwierdzono ponadto, że karmienie butelką w nocy i stosowanie smoczków przyczynia się do blokowania przepływu śliny i w konsekwencji do rozwoju próchnicy wczesnej.

Konsekwencje próchnicy zębów

Próchnica zębów jest częstym schorzeniem jamy ustnej, które pociąga za sobą poważne skutki i znaczne koszty. Liczne badania donoszą, że próchnica zębów mlecznych u małych dzieci ma istotny wpływ na jej późniejsze wystąpienie w uzębieniu stałym. Nieleczone zmiany próchnicowe na zębach mlecznych znajdujących się w sąsiedztwie z zębami stałymi często są przyczyną szerzenia się choroby. Próchnica dziecięca ma ostry przebieg i może szybko doprowadzić do destrukcji twardych tkanek i powikłań w obrębie miazgi. Może dojść do uszkodzenia zawiązków zębów stałych, w konsekwencji czego może się rozwinąć hipoplazja szkliwa i zdeformowanie korony. Bardzo zaawansowana próchnica niejednokrotnie wymaga leczenia kanałowego. Zmiany mogą skutkować martwymi zębami i ich przedwczesną utratą.

Leczenie próchnicy u dzieci

Najczęstszą metodą wykrywania zmian jest metoda wizualna. Leczenie próchnicy u małych dzieci jest bezpośrednio związane z profilaktyką. Wielu badaczy wskazuje na konieczność prowadzenia programów profilaktyczno-edukacyjnych skierowanych zarówno do dzieci, jak i ich rodziców.

Czy stomatolog leczy tylko zęby? Odpowiedź znajdziesz w naszym filmie

Bibliografia:

1. Sołtan E., Herman K., Jankowska K., Kowalczyk−Zając M., Ocena stanu uzębienia u 4–5−letnich dzieci wrocławskich, „Dental and Medical Problems”, 2004, 41(3), s. 423–426.

2. Stodolak A., Fuglewicz A., Zapobieganie próchnicy zębów u dzieci i młodzieży oraz promocja zdrowia jamy ustnej – rola pracowników służby zdrowia, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu”, 2014, 20(1), s. 76–81.

3. Lewicka-Rabska A., Felińczak A., Gerreth K., Karmienie piersią a próchnica u niemowląt i małych dzieci – przegląd piśmiennictwa, „DENTAL FORUM”, 2015, XLIII(1), s. 61-64.

4. Szczepańska J., Daszkowska M., Hilt A., Marczuk-Kolada G., Zalecenia higieniczne w obrębie jamy ustnej dla dzieci i młodzieży, „Nowa Stomatologia”, 2015, 20(3), s. 125-130.

5. Turska-Szybka A., Grudziąż-Sękowska J., Olczak-Kowalczyk D., Czynniki ryzyka próchnicy wczesnego dzieciństwa i indywidualna ocena poziomu ryzyka na podstawie CAMBRA, „Nowa Stomatologia”, 2011, 3, s. 119-127.

6. Adamowicz-Klepalska B., Profilaktyka próchnicy zębów u dzieci, „Pediatria Polska”, 2009, 84(6), s. 511-516.