Nazwa „priapizm” pochodzi od boga Priaposa z greckiej mitologii, który stał się symbolem urodzaju i płodności. Rzeźby przedstawiają go z prąciem w stanie wzwodu. Priapizm jest niezbyt dobrze znaną chorobą.

Czym jest priapizm?

Priapizm to trwający powyżej 4-6 godzin wzwód prącia, określany jako patologiczny. Nie ustępuje po ejakulacji. Występują trzy rodzaje schorzenia:

• niskoprzepływowy (inaczej zastoinowy lub żylno-okluzyjny) – pojawia się u największej ilości mężczyzn; ta postać choroby objawia się zaburzeniem ustępowania erekcji; występuje na skutek podania środków wywołujących wzwód do ciał jamistych prącia lub z powodu niedrożności naczyń żylnych dookoła niego; ten rodzaj priapizmu może prowadzić do impotencji, dlatego z tą dolegliwością należy jak najszybciej udać się do lekarza;

• wysokoprzepływowy – powstaje na skutek zbyt dużej ilości krwi tętniczej napływającej do ciał jamistych penisa; w tym przypadku nie ma przeszkód dla odpływu krwi; to łagodna postać priapizmu;

• nawracający – pomiędzy okresami długotrwałego wzwodu występuje zwiotczenie ciał jamistych prącia.

O priapizmie mówimy głównie u mężczyzn.

Przyczyny priapizmu

Priapizm może pojawić się u osób, które przyjmują leki na choroby hematologiczne, nowotworowe, a także przeciwdepresyjne i na nadciśnienie. Powstaje także u panów, którzy są leczeni na problemy z erekcją. Na jego rozwój mogą mieć wpływ leki, np. alprostadyl lub papaweryna. Prawdopodobieństwo rozwoju choroby zwiększa się u osób cierpiących na różnego rodzaju białaczki, anemię sierpowatą oraz talasemię, czyli zaburzenie syntezy hemoglobiny.

Z kolei priapizm wysokoprzepływowy wynika zwykle z urazów krocza gdzie dochodzi do uszkodzenia tętnicy głębokiej prącia lub jej odgałęzienia Pozostałe czynniki wywołujące długotrwały, patologiczny wzwód to urazy kręgosłupa, rdzenia kręgowego bądź mózgu, alkoholizm, nadużycia seksualne, a także zapalenie stercza bądź cewki moczowej. Z kolei u pacjentów chorych na anemię sierpowatokrwinikową występuje priapizm niskoprzepływowy

Priapizm – objawy

Główny objaw priapizmu to długotrwały wzwód, który utrzymuje się pomimo braku występowania bodźców seksualnych, które mogłyby go wywoływać. W przypadku postaci niskoprzepływowej ciągła erekcja jest bolesna. Wysokoprzepływowy priapizm nie powoduje bólu. Wzwód ustępuje po uciśnięciu krocza. Mężczyźni z patologicznym wzwodem niekiedy nie są w stanie odbyć normalnego stosunku. Dzieje się tak z powodu dużej bolesności prącia.

Zobacz także: Skąd bierze się poranny wzwód? Codzienna ranna erekcja czy jej brak – co lepsze?

Leczenie priapizmu

Zanim pacjent zostanie poddany leczeniu priapizmu lekarz powinien ustalić czy to na pewno właśnie ta choroba. Jej objawy mogą pokrywać się ze złamaniem prącia, jego plastycznym stwardnieniem, obecnością złamanej protezy prącia, o której badany mężczyzna zapomniał, krwiakiem prącia powstałym po urazie, a także stwardnieniem ciał jamistych prącia po pojawieniu się nacieku nowotworowego. Cel leczenia priapizmu to usunięcie niedokrwienia ciał jamistych prącia oraz zapobieganie ich martwicy, na skutek której może wystąpić impotencja.

Terapia choroby jest zależna od jej rodzaju:

Priapizm wysokoprzepływowy w ponad połowie przypadków ustępuje samoistnie. Nie wpływa też negatywnie na funkcjonowanie ciał jamistych. Niskoprzepływowa postać choroby może być leczona farmakologicznie bądź – w ostateczności – chirurgicznie. W niektórych przypadkach ciała jamiste przepłukuje się za pomocą soli fizjologicznej. Jeśli dwukrotne zastosowanie tej metody nie przyniesie efektu, włączane są leki, które mają spowodować, że erekcja ustąpi. Są to adrenominetyki. Do ciał jamistych podaje się także błękit metylowy.

Bolesność erekcji można zmniejszyć metodami, które są nieinwazyjne. Wykorzystuje się tutaj zimne prysznice, okładanie prącia lodem, przyjmowanie środków przeciwbólowych lub forsowne bieganie. Ważne, aby chory udał się do lekarza jak najszybciej po zauważeniu objawów. Pozwoli to na wdrożenie terapii we wczesnym stadium. Dzięki niej można uniknąć zabiegu. Niekiedy jednak jest konieczne jego wykonanie.

Priapizm wysokoprzepływowy ustępuje samoistnie u 60% pacjentów. U pozostałych stosuje się zabieg emobolizacji. W ostateczności stosuje się leczenie operacyjne polegające na podwiązaniu uszkodzonej tętnicy. Priapizm nawracający leczy się takimi samymi metodami jak dwa pozostałe rodzaje schorzenia.