Powięź jest strukturą wielofunkcyjną. W związku z tym narażona jest na wiele zewnętrznych urazów mechanicznych i wewnętrznych procesów biochemicznych, które rozwijają się w przebiegu chorób przewlekłych. Uszkodzona powięź może stanowić źródło bólu, którego polecanym sposobem uśmierzania jest terapia mięśniowo-powięziowa z dietą.
Co to jest powięź?
Powięź to trójwymiarowa sieć łącznotkankowa, rozciągająca się wzdłuż całego ciała pod powierzchnią skóry, oddzielająca od siebie mięśnie, kości i ciasno przechodząca pomiędzy narządami wewnętrznymi. Jednocześnie stanowi integralny mechanizm pomiędzy wszystkimi elementami układowymi, które otacza. Powięź odnosi się również do włókien tworzących torebki stawowe i narządowe, ścięgna, więzadła i inne tkanki kolagenowe organizmu. Utrzymując ciało w ścisłym napięciu, pełni wiele funkcji w procesach biochemicznych, hemodynamicznych i immunologicznych, zachodzących pomiędzy tkankami całego organizmu.
W zależności od lokalizacji i funkcji powięź tworzą trzy rodzaje włókien: mało elastyczne, elastyczne i luźne. Ze względu na swoją wielofunkcyjność i rozbudowaną anatomię uszkodzona powięź mięśnia lub zespołów mięśniowych (np. piersiowo-biodrowa) naraża organizm na zmniejszenie wydajności fizycznej i zaburzenie pracy narządów wewnętrznych. Stanowi tym samym częstą przyczynę uciążliwych objawów somatycznych, głównie bólowych.
Polecamy: Rozlane zapalenie powięzi z eozynofilią. Zapalenie powięzi podeszwy
Powięzie grzbietu, brzucha i kończyn – rodzaje
Włókna tworzące struktury powięzi składają się na trzy warstwy, czyli:
Powięź powierzchniowa – znajduje się tuż pod skórą właściwą, łączy się z tkanką tłuszczową, naczyniami krwionośnymi głębokimi i nerwami. Stanowi bezpośrednią ochronę mechaniczną i termiczną tkanek położonych pod jej powierzchnią oraz umożliwia przesuwanie się skóry. Powięź podeszwowa stopy występuje pod postacią rozcięgna, czyli zbitej, cienkiej wiązki o ubogim ukrwieniu. Z kolei powięzie ręki stanowią przedłużenie poszczególnych ścięgien mięśni palców, łącząc się stopniowo z powięzią głęboką.
Polecamy: Ćwiczenia na powięź piersiowo-lędźwiową, czyli trening integralnej maszyny układu ruchu
Powięź głęboka, która otacza:
- wszystkie mięśnie pojedynczo oraz w zjednoczonych grupach, np. powięź szeroka, czyli inaczej udowa, stanowi sieć kolagenową obejmującą mięśnie uda, która dodatkowo bierze udział w mechanice stawu kolanowego;
- organy, np. powięź Geroty, czyli torebka kolagenowa, w której znajduje się nerka, czy powięź Buca – struktura oplatająca ciała jamiste prącia;
- gruczoły, nerwy i naczynia krwionośne.
Powięź mięśniowa – utrzymuje napięcie mięśni i nadaje im kształt, dodatkowo łączy najmniejsze struktury układu mięśniowego. Powięź tego typu wyróżnia 3 własne poziomy:
- namięsny – otaczający mięśnie zbudowane z dużej liczby pęczków mięśniowych;
- omięsny – otaczający pęczki włókien mięśniowych;
- śródmięsny – otaczający pojedyncze włókna mięśniowe.
Polecamy: Martwicze zapalenie powięzi – przyczyny, przebieg, leczenie, rokowanie
Jak zbudowana jest skóra i jakie pełni funkcje? Dowiesz się tego z filmu:
Fizjoterapia powięzi – sposoby ćwiczenia i leczenia ruchem
Etiologia zaburzenia pracy powięzi jest szeroka i uwzględnia m.in.: urazy mechaniczne, odkształcenia wywołane patologią sąsiadujących tkanek, stres, infekcje ogólnoustrojowe, dietę ubogą w witaminy i wodę oraz zaburzenia metaboliczne i hormonalne. Zapalenie powięzi to jedna z najczęściej notowanych przyczyn upośledzenia funkcjonalności jej struktur i dolegliwości bólowych mięśniowego układu ruchu. Leczenie patologii tego typu uwzględnia wiele metod postępowania, wśród których powszechną popularność zyskała kinezyterapia, czyli usprawnianie ruchem oraz manualne techniki fizjoterapeutyczne. Wyróżnia się m.in.:
- Masaż powięzi – rozluźnia i wydłuża włókna mięśniowe, rozbija zrosty, korygując nieprawidłowe wzorce ruchowe powstałe na drodze powikłań pozapalnych czy bliznowacenia po uszkodzeniu powięzi, przywraca zakres ruchu powięzi oraz uwalnia od bólu i punktów spustowych. Masaż można wykonywać manualnie lub w formie ćwiczeń ruchowych z wykorzystaniem akcesoriów: rollerów i piłek. Przykładowy automasaż na powięź karku: stanie w rozkroku tyłem do ściany, ręce wzdłuż tułowia, wałek do ćwiczeń pomiędzy ścianą a karkiem; delikatne uginanie i prostowanie nóg w kolanach z lekkim napieraniem szyją na wałek.
- Ćwiczenia powięzi, czyli rozciąganie powięzi – polecane są jako niezbędny element każdej rozgrzewki przedwysiłkowej oraz w ramach uzupełnienia treningu fizycznego i na zakończenie, w celu wyciszenia organizmu i utrwalenia wypracowanych efektów ruchowych. Niemal wszystkie statyczne pozycje i dynamiczne aktywności fizyczne prowadzone zgodnie z metodyką mogą stanowić swoiste ćwiczenie powięzi każdej części ciała ze względu na fakt, że te elastyczne struktury stanowią kompleksowy system komunikacji całego organizmu. Przykładowe ćwiczenie na powięź udową: stanie na jednej nodze z nogą zgiętą w kolanie, przytrzymanie podbicia stopy z przyciągnięciem pięty do pośladka.
Bibliografia:
- Schleip R., „Powięź. Badanie, profilaktyka i terapia dysfunkcji sieci powięziowej”, wyd. 1, Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2014.