Powiększone węzły chłonne na szyi stanowią duże wyzwanie dla lekarza pierwszego kontaktu, który musi postawić właściwą diagnozę i ocenić, czy limfadenopatia (medyczny termin określający powiększenie węzłów chłonnych) ma charakter patologiczny, wymagający dalszych specjalistycznych badań i analiz. Od jego rozpoznania zależy często zdrowie, a nawet życie pacjenta.

Powiększone węzły chłonne szyjne

Węzły chłonne, których w ludzkim organizmie jest około 600, stanowią jeden z elementów układu limfatycznego, obok chłonki, naczyń limfatycznych, śledziony, migdałków, migdałka gardłowego, kępki Peyera i grasicy. Główną funkcją tych struktur jest filtracja zawartej w nich limfy oraz udział w wytwarzaniu przeciwciał, a także eliminacja drobnoustrojów (bakterii, wirusów, grzybów, pasożytów, zmienionych własnych komórek), przez co stanowią ważny element układu odpornościowego.

Powiększone węzły chłonne szyjne mogą być efektem reakcji na toczący się w ich obrębie proces zapalny czy aktywność patogenów. Tego typu zmiany towarzyszą też różnym chorobom autoimmunologicznym, nadczynności tarczycy, kolagenozom (schorzeniom tkanki łącznej) czy sarkoidozie (chorobie układu odpornościowego charakteryzującej się powstawaniem ziarniaków). Czasami powiększone węzły chłonne na szyi są konsekwencją zażywania niektórych leków (m.in. allopurynolu, kaptoprylu, atenololu, fenytoiny, hydralazyny i penicyliny). Mogą być także wynikiem przerzutów komórek nowotworowych.

Powiększone węzły chłonne szyi – leczenie domowe

Powiększone węzły chłonne szyi często stanowią duży powód do niepokoju. Na pewno tego typu dolegliwość nie powinna być bagatelizowana, ponieważ niekiedy zwiastuje poważne choroby. Należy skonsultować ją z lekarzem, który przeprowadzi właściwą diagnozę.

Jeśli powiększone węzły chłonne szyjne nie są objawem groźnych schorzeń, sprawdzi się leczenie domowe, np. zastosowanie okładów ze spirytusu. W tym wypadku nie można jednak zapomnieć o wcześniejszym zabezpieczeniu skóry szyi tłustym kremem. Niekiedy skuteczne okazują się płukanki wywarem z rumianku lub roztworem soli.

Jak leczyć powiększone węzły chłonne szyjne?

Za powiększone węzły chłonne uważa się takie, których średnica przekracza 1 cm. Oprócz wielkości istotna jest także ich struktura: miękkie i bolesne najczęściej występują w przypadku stanów zapalnych, twarde i zrośnięte ze sobą – najczęściej w nowotworach, twarde i gumowate – w przebiegu chłoniaków.

Wywiad oraz badanie kliniczne zwykle pozwalają na ustalenie przyczyny problemu. Kiedy niepokojące objawy sugerują poważniejszą chorobą, wskazane jest wykonanie dodatkowych badań laboratoryjnych, obrazowych i biopsji węzłów. Przydatne mogą być m.in. pełna morfologia krwi z rozmazem, odczyn Biernackiego (OB), oznaczenie aktywności dehydrogenazy mleczanowej, skórny test tuberkulinowy czy badanie serologiczne w kierunku czynników zakaźnych.

Leczenie powiększonych węzłów chłonnych zależy od źródeł dolegliwości. Jeśli powiększenie jest efektem zakażenia bakteriami, zazwyczaj stosuje się antybiotyki. Niekiedy konieczne może być też przeprowadzenie drobnego zabiegu chirurgicznego w przypadku powstania ropnia. Gdy limfadenopatia jest konsekwencją poważniejszych chorób, potrzebna jest właściwa terapia skierowana na walkę ze źródłem problemu.

Powiększone węzły chłonne na szyi u dziecka

Powiększone węzły chłonne na szyi u dziecka występują dość często. U noworodków są zwykle niewyczuwalne, wraz z upływem czasu i ekspozycją na antygeny powiększają się i można je wyczuć jako małe, ruchome węzły, podobne do śrutu znajdującego się pod skórą. Tak powiększone węzły chłonne obserwuje się często w przebiegu zakażeń wirusowych. U dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym bywają one objawem zapalenia ucha lub spojówek, u starszej młodzieży – chorób zakaźnych przenoszonych drogą płciową.

Przyczyną powiększonych węzłów chłonnych szyi u dziecka mogą być też zakażenia bakteryjne (gronkowcem złocistym, paciorkowcami z grupy B, prątkami gruźlicy, bakteriami beztlenowymi związanymi z próchnicą i chorobami przyzębia) oraz pasożytnicze (np. toksoplazmoza). Niekiedy są one też wywołane nowotworami: ziarnicą złośliwą, nerwiakiem zarodkowym, chłoniakami nieziarniczymi, białaczką lub mięśniako-mięsakami. Rzadziej przyczyną limfadenopatii są choroby tkanki łącznej, reakcje poszczepienne (na preparaty przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi – DTP, gruźlicy – BCG) oraz czynniki środowiskowe, takie jak dym tytoniowy.