Polipy jelita to wypukłe do wewnątrz jelita (do jego światła) zmiany patologiczne. Mogą być uszypułowane, wówczas łączą się ze ścianą jelita przy pomocy tkanki przypominającej nóżkę (z polipem na końcu), lub nieuszypułowane – wówczas znajdują się bezpośrednio na ścianie jelita. Wśród drugiego typu wyróżnia się polipy przysadziste oraz kosmkowe.

Jak wygląda usuwanie polipów z jelita grubego? Odpowiedź na filmie:

Polipy jelita grubego – objawy i rodzaje polipów

W wielu przypadkach polipy jelita grubego nie powodują żadnych dolegliwości, a wykrywane są przypadkiem podczas np. endoskopowego badania dolnego odcinka układu pokarmowego – kolonoskopii. Gdy są duże, polipy jelita grubego objawy dają niecharakterystyczne, które można pomylić ze skurczami menstruacyjnymi albo zapaleniem pęcherza (w przypadku mężczyzn). U osób, które mają polipy na jelitach, objawy mogą być następujące:

• ból brzucha w jego dolnej części, często niemożliwy do dokładnego zlokalizowana, kurczowy,
  
• krwawienie z odbytu, przeważnie krew w stolcu, w obfitych krwawieniach kolor stolca może być bardzo ciemny, prawie czarny,
  
• śluz w kale lub sam śluz z odbytu,
  
• częste biegunki,
  
• gazy.
  

Zobacz też: Choroby jelit - objawy i przyczyny

Polipy niezłośliwe, które czasem mogą powodować objawy i wymagać usunięcia, to:

• polipy młodzieńcze – występują najczęściej u dzieci i młodzieży, zwykle jest ich wiele, umiejscowione są przeważnie w odbytnicy lub esicy (okrężnicy esowatej),
  
• polipy hiperplastyczne jelita grubego – zwykle występują w odbytnicy, mogą być duże i liczne, ale najczęściej są niewielkie, osiągają średnicę 2 do 3 milimetrów; uważa się, że mogą być przyczyną rozwoju nowotworu jelita grubego, ale szanse na zezłośliwienie są mniejsze niż w przypadku polipów gruczolakowych,
  
• polipy gruczolakowe – często transformują w nowotwory złośliwe jelita grubego, im większe, tym większa też szansa na ich zezłośliwienie; proces przemiany w raka może trwać nawet około 10 lat, zmniejszyć to ryzyko pozwala usunięcie polipów gruczolakowych.
  

Polipy jelita grubego, które mają charakter złośliwego nowotworu, są częstsze u osób po 40. roku życia. Polipy gruczolakowe należy wyciąć najszybciej od ich wykrycia niezależnie od wieku chorego, nawet jeśli nie powodują żadnych dolegliwości.

Przyczyny powstawania polipów jelita grubego

Polipy jelita grubego mogą być skutkiem polipowatości dziedzicznych lub niedziedzicznych. Niedziedziczną chorobą powodującą występowanie polipów w układzie pokarmowym jest zespół Cronkhite’a i Canady. U osób z tym schorzeniem polipy występują nie tylko w jelitach, ale też w żołądku, ponadto pojawiają się objawy, takie jak szybkie łysienie, zanik paznokci u dłoni i stóp oraz liczne ciemne plamki rozsiane po ciele.

Jak zbudowane jest jelito grube? Po czym rozpoznać, że choruje? Zobaczcie:

O wiele częstsze przyczyny polipów jelita grubego to choroby dziedziczne. Należą do nich:

• zespół Peutza-Jeghersa – dziedziczony autosomalnie dominująco, polipy występują najczęściej w jelicie cienkim oraz w okrężnicy i żołądku, w odbytnicy polipy pojawiają się w około 30 procent przypadków, oprócz polipów występują na skórze dłoni (zwłaszcza na palcach) i warg plamy soczewicowate, ryzyko zachorowania na raka rośnie wraz z wiekiem, blisko 50 procent osób z zespołem Peutza-Jeghersa wymaga leczenia onkologicznego przed 60. rokiem życia,
  
• zespół polipowatości młodzieńczej – dziedziczony autosomalnie dominująco, ryzyko wystąpienia raka przewodu pokarmowego szacuje się na od 9 do 68 procent,
  
• rodzinna polipowatość gruczolakowata – dziedziczona autosomalnie dominująco, ale od 25 do 30 procent przypadków stanowią mutacje spontaniczne, polipy jelita grubego powstają przeważnie między 10. a 20. rokiem życia, jest ich bardzo wiele, nawet setki, ryzyko zachorowania na raka sięga niemal 100 procent; odmiany rodzinnej polipowatości gruczolakowatej są zespół Turcota – występują polipy jelita grubego (okrężnicy) i polipy mózgu, oraz zespół Gardnera – oprócz polipów jelita grubego występują inne liczne zmiany chorobowe o charakterze guzków i narośli, a także przerost nabłonka barwnikowego siatkówki oka,
  
• zespół Cowden – dziedziczony autosomalnie dominująco, polipy jelita grubego występują u 30 procent chorych.
  

Dziedziczenie autosomalne dominujące oznacza, że wystarczy odziedziczyć nieprawidłowy gen od jednego z rodziców, żeby zachorować.

Jak zbudowany jest układ pokarmowy człowieka? Zobaczcie:

Polipy jelita grubego – leczenie chirurgiczne

Metodą leczenia polipów jelita grubego jest ich usunięcie. Wybór techniki zależny jest od przyczyny i mnogości polipów oraz tego, czy wykazują one charakter złośliwy, czy nie. Mniejsze i pojedyncze polipy można usunąć podczas kolonoskopii. Przeważnie zmiany chorobowe są niszczone laserem lub specjalnym narzędziem do resekcji.

Gdy polipów są setki czy tysiące, stosuje się radykalne rozwiązanie w postaci kolektomii, czyli chirurgicznego usunięcia jelita grubego.