Plamica Schönleina-Henocha, popularnie zwana plamicą alergiczną lub alergicznym zapaleniem naczyń, to choroba autoimmunologiczna. U chorych na plamicę Schönleina-Henocha białe krwinki (leukocyty) znajdujące się we krwi samoistnie atakują i niszczą od wewnątrz naczynia krwionośne, powodując stany zapalne. Powodem choroby są produkowane przez organizm przeciwciała IgA, których cechą charakterystyczną jest zdolność rozpoznawania alergenów. Gdy dochodzi do nadprodukcji przeciwciał i ich odkładania się w naczyniach krwionośnych, rozwija się plamica. Nazwa choroby pochodzi od jej charakterystycznego objawu – czerwonych, „krwawych” plam na skórze, które tworzą się w wyniku zwiększonej przepustowości naczyń krwionośnych. Czerwona wysypka znika z reguły po upływie ok. 5 tygodni i nie pozostawia trwałych śladów na skórze.

Zobaczcie, jak przebiega proces leczenia alergii:

Jakie są przyczyny plamicy Schönleina-Henocha?

Plamica jest reakcją alergiczną, która zachodzi w naczyniach krwionośnych. Nie ma jednej konkretnej przyczyny zachorowania na plamicę. Wiadomo jednak, że choroba rozwija się z reguły w wyniku przebytej infekcji organizmu. U około 80% osób z rozpoznaniem plamicy pierwotną przyczyną choroby było zakażenie paciorkowcem i powstała w jego wyniku infekcja górnych dróg oddechowych.

Do najczęstszych przyczyn plamicy Schönleina-Henocha należą:

• różnego typu infekcje bakteryjne i wirusowe (zwłaszcza zakażenia paciorkowcem, wirusy powodujące ospę, różyczkę, odrę lub wirus HIV);
  
• niektóre leki i szczepionki;
  
• alergeny obecne w pożywieniu (np. alergie pokarmowe na jajka, mleko, mięso, pomidory, czekoladę itp.);
  
• niektóre substancje chemiczne;
  
• ukąszenia owadów;
  
• długotrwała ekspozycja na zimno;
  
• obecność antygenów nowotworowych w organizmie.
  

Plamica występuje przeważnie u dzieci w wieku 4–10 lat (ale może pojawiać się również w każdej innej grupie wiekowej) i dotyczy drobnych naczyń krwionośnych. Częstotliwość zachorowań wynosi ok. 10–20 przypadków na każde 100 000 dzieci rocznie. Choroba częściej występuje u chłopców niż u dziewczynek, a jej przebieg z reguły jest cięższy wraz z wiekiem pacjenta.

Plamica Schönleina-Henocha (plamica alergiczna) – objawy

Głównym objawem plamicy Schönleina-Henocha jest charakterystyczna wysypka w postaci czerwonych plam na skórze. Plamy nie ulegają odbarwieniu pod naciskiem. Wysypka pojawia się w zazwyczaj na skórze na rękach lub nogach, zwłaszcza w okolicy nadgarstków, stawów łokciowych lub kolanowych, często obustronnie. Zmiany skórne mogą wystąpić również na skórze tułowia, klatki piersiowej lub pośladków. Wysypce towarzyszy obecność drobnych guzków lub grudek, które łatwo dają się wyczuć pod palcami. Objawy skórne znikają zwykle samoistnie po upływie 4–6 tygodni i nie pozostawiają blizn. Stan zapalny obejmuje najczęściej drobne naczynia krwionośne: tętniczki i żyłki. Ponieważ jednak układ krwionośny rozłożony jest w całym organizmie, zmiany zapalne mogą wystąpić w dowolnym układzie narządów czy tkance. Uszkodzenie ścian naczyń może doprowadzić do ich martwicy, a także do krwotoków wewnętrznych (zwykle w obrębie układu pokarmowego). Ponadto, zależnie od miejsca występowania ognisk zapalnych, mogą pojawić się objawy takie jak: bóle stawów (nadgarstków, kolan), dolegliwości ze strony układu pokarmowego (bóle brzucha, obecność niewielkiej ilości krwi w stolcu), bóle głowy, obrzęki jąder oraz krwiomocz lub białkomocz.

Diagnoza i leczenie plamicy Schönleina-Henocha

Aby zdiagnozować plamicę Schönleina-Henocha, konieczny jest dokładny wywiad lekarski, obejrzenie zmian skórnych przez specjalistę, a także wykonanie odpowiednich badań diagnostycznych. Należą do nich przede wszystkim laboratoryjne badania krwi:

• badanie na obecność antygenów IgA;
  
• odczyn Biernackiego (OB);
  
• badanie stężenia białka C-reaktywnego we krwi (CRP).
  

Ponadto wykonuje się także badania moczu (na obecność krwi lub białka) oraz badanie kału (tzw. badanie na krew utajoną).

Na ogół plamica Schönleina-Henocha ulega samoistnemu wyleczeniu. W zależności od występujących objawów lekarz zleca leczenie farmakologiczne, które zazwyczaj polega na przyjmowaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych, leków antyhistaminowych i/lub leków hemostatycznych. Środki te mają łagodzić objawy i zmniejszać odczyn zapalny, który wystąpił w wyniku reakcji alergicznej. W rzadkich przypadkach, kiedy chorobie towarzyszą poważniejsze dolegliwości ze strony układu pokarmowego lub krwotoki, lekarz może zlecić również podanie sterydów. Jeśli w wyniku choroby doszło do zajęcia nerek, stosuje się także leki immunosupresyjne (hamujące czynności układu odpornościowego), które zapobiegają ewentualnym dalszym uszkodzeniom. 

Zobaczcie, na czym polega immunoterapia: