Jeśli nadmiar tkanki tłuszczowej odkłada się na brzuchu, mówi się o otyłości brzusznej. Jest to bardzo powszechny problem współczesnych czasów w krajach rozwiniętych. Ludzie jednak nie zdają sobie sprawy, że otyłość brzuszna jest przede wszystkim przewlekłą chorobą ogólnoustrojową. Oczywiście głównym jej powodem jest nadmierna podaż pokarmów, czyli dostarczanie organizmowi większej ilości energii, niż on potrzebuje. Zjawisko otyłości dotyczy każdej grupy wiekowej, w tym coraz młodszych dzieci.
Przyczyny otyłości brzusznej
Bardzo często ludzie otyli uzasadniają nadmiar masy ciała predyspozycją genetyczną. Tymczasem otyłości brzusznej się nie dziedziczy. Po części uwarunkowana genetycznie jest ilość komórek tłuszczowych, która zwiększa się przede wszystkim do końca 2. roku życia. Jednak to styl życia, dieta, aktywność fizyczna decydują, czy i w jakim stopniu te komórki wypełnią się tłuszczem, a nie geny.
Do rozwoju otyłości brzusznej przyczyniają się przede wszystkim nieregularne spożywanie posiłków, pochłanianie zbyt dużej ilości energii, spożywanie wysoko przetworzonych produktów, taniej żywności o wysokiej ilości nasyconych kwasów tłuszczowych i cukrów prostych. Osoby wykazujące tendencję do rozwoju otyłości brzusznej bardzo często jedzą na mieście, w sklepach kupują gotowe posiłki. Najczęściej nie jedzą śniadań i bazują na 1–2 posiłkach dziennie.
Polecamy: Cukier - biała śmierć - jak cukier wpływa na nasz organizm
Poza nieprawidłowym odżywianiem do przyczyn otyłości brzusznej zalicza się problemy hormonalne (zespół Cushinga) i stosowane leki (np. psychotropowe, glikokortykosteroidy).
Dlaczego dieta jest ważna przy otyłości brzusznej?
Otyłość brzuszna wiąże się z dużo większym ryzykiem rozwoju chorób układu krążenia. Przyczynia się do rozwoju cukrzycy, miażdżycy, nadciśnienia tętniczego. Najczęściej towarzyszy jej (poza nadmierną podażą energii) nieprawidłowy sposób odżywiania. Niezdrowa żywność przyczynia się również do rozwoju wielu innych chorób, włączając w to choroby nowotworowe. Otyłość brzuszną należy odbierać jako chorobę, ponieważ generuje uogólniony stan zapalny, powodujący m.in. uszkodzenie śródbłonka naczyniowego. Nieodpowiednia dieta wpływa na wzrost poziomu cholesterolu we krwi, a to z kolei tym bardziej przyczynia się do rozwoju miażdżycy czy nadciśnienia.
Jak wygląda leczenie otyłości? Dowiesz się tego z naszego filmu
Dieta i ćwiczenia w otyłości brzusznej
Niepodważalny jest pozytywny wpływ ćwiczeń i aktywności fizycznej w walce z otyłością brzuszną. Ćwiczenia nie tylko pomagają spożytkować nadmiar energii dostarczany z pożywieniem, ale również pomagają usprawnić procesy metaboliczne, w tym uwrażliwić komórki na działanie insuliny, przez co obniża się poziom glukozy we krwi. Aktywność fizyczna przy otyłości powinna być dostosowana do możliwości i stanu danej osoby. Otyłość III stopnia stanowi przeciwwskazanie do ciężkiej aktywności fizycznej, jednak powinno to być ustalane indywidualnie z lekarzem i trenerem personalnym. Badania wykazały, że aktywność fizyczna wywiera pozytywny wpływ na stan psychiczny osób odchudzających się. Restrykcyjna dieta bądź sama świadomość konieczności redukcji wagi i odmawiania sobie niektórych kulinarnych przyjemności powodują częste stany depresyjne, niepokój i rozdrażnienie.
Dieta w otyłości brzusznej
W otyłości brzusznej konieczne jest stosowanie diety o obniżonej kaloryczności. Powinno się unikać wszelkiego rodzaju modnych diet eliminacyjnych, restrykcyjnych, „diety cud”. Kiedy osoba otyła decyduje się na redukcję masy ciała, oczekuje szybkich efektów. Dlatego też często skłania się ku wymyślnym dietom, które mogą się sprawdzić przy kilku zbędnych kilogramach czy jako chwilowy detoks. Nie mogą jednak być stosowane przez dłuższy czas, ponieważ prowadzą do zaburzeń metabolizmu, niedoboru składników odżywczych. Warto, by odchudzanie odbywało się pod okiem dietetyka, który m.in. ustali odpowiednią kaloryczność jadłospisu. Dieta redukcyjna, by była skuteczna przez długi czas, pozwalając na systematyczną utratę kilogramów, nie może być ustalona na zbyt małą ilość kalorii. Oznacza to, że nie wolno stosować diet poniżej podstawowego zapotrzebowania energetycznego, by nie wywołać efektów ubocznych ani nie doprowadzić do anemii, niedoborów, osłabienia i wielu innych niepożądanych objawów. Poza kalorycznością dieta powinna być odpowiednio zbilansowana pod kątem jakościowym i ilościowym.
Dieta w otyłości brzusznej musi spełniać kilka podstawowych warunków:
- regularne spożywanie posiłków, przynajmniej 4–5 dziennie, z czego 3 konkretne. Śniadanie powinno być spożyte w ciągu maksymalnie godziny od przebudzenia, a kolacja na 3 godziny przed położeniem się spać;
- picie co najmniej 2 l wody dziennie;
- ograniczenie soli, tłuszczów zwierzęcych, cukrów prostych;
- spożycie 5 porcji warzyw i owoców w ciągu dnia;
- wprowadzenie do diety węglowodanów złożonych, będących bogatym źródłem błonnika pokarmowego;
- niepodjadanie pomiędzy posiłkami.