Śródmiąższowe zapalenie pęcherza stanowi jeden z najbardziej zagadkowych problemów klinicznych wśród wszystkich schorzeń układu moczowego. Symptomy obejmują ból w okolicy nadłonowej, objawy dysuryczne, jak bolesne parcie na mocz, ból przy oddawaniu moczu i wzrost częstości mikcji. Można więc mylnie sądzić, że jest to zwykłe zapalenie o podłożu infekcyjnym czy w wyniku naświetlania lub stosowania niektórych leków. Śródmiąższowe zapalenie pęcherza moczowego nie ma z tymi przyczynami nic wspólnego.
Przyczyny śródmiąższowego zapalenia pęcherza moczowego
Śródmiąższowe zapalenie pęcherza moczowego jest dość częstą przypadłością. Definicyjnie określa się je jako zapalenie, które trwa od dłuższego czasu i nie reaguje na żadne stosowane leczenie. Badania prowadzone w trakcie diagnostyki pozwalają na rozpoznanie schorzenia, lecz nie wskazują na jego istotną przyczynę. Charakterystyczne dla choroby jest jedynie to, że objawy nie ustępują mimo standardowego leczenia. Ponadto należy zaznaczyć, że rozpoznanie opiera się m.in. na wykluczeniu innych schorzeń o podobnym obrazie klinicznym, których związki przyczynowo-skutkowe są zdecydowanie bardziej znane. Poza tym, aby rzeczywiście rozpoznać śródmiąższowe zapalenie pęcherza moczowego, konieczne jest wykonanie specjalistycznych badań.
Jak rozpoznać śródmiąższowe zapalenie pęcherza moczowego?
Przy wystąpieniu niepokojących objawów ze strony układu moczowego zawsze konieczna jest specjalistyczna konsultacja. Pierwszym krokiem w diagnostyce śródmiąższowego zapalenia pęcherza moczowego jest wykluczenie innych schorzeń układu moczowego, które mogą dać podobne dolegliwości. W dalszej kolejności wykonuje się badanie endoskopowe pęcherza moczowego (cystoskopię), w którym widoczne są krwawe wybroczyny lub specyficzny wrzód w obrębie błony śluzowej pęcherza moczowego. Dla śródmiąższowego zapalenia nerek swoisty jest tzw. wrzód Hunnera, który może mieć rozmaity kształt – od linijnych ubytków, po nieregularne obszary będące źródłem krwawienia. Dość specyficzny jest również fakt, że dolegliwości bólowe ustępują od razu z mikcją.
Jak działa układ moczowy? Dowiesz się tego z filmu:
W diagnostyce śródmiąższowego zapalenia pęcherza należy uwzględnić kryteria wykluczające, w tym:
- wiek dziecięcy,
- obecność zmian popromiennych w pęcherzu,
- pojemność pęcherza przekraczająca 350 ml,
- brak dolegliwości bólowych w nocy i zmniejszenie oddawania moczu w ciągu dnia,
- infekcje dróg moczowych,
- podejrzenie procesu nowotworowego,
- zmiany anatomiczne pęcherza moczowego.
Badania diagnostyczne w śródmiąższowym zapaleniu pęcherza
Przy podejrzeniu śródmiąższowego zapalenia pęcherza w wielu przypadkach konieczna jest poszerzona diagnostyka. Postawienie ostatecznego rozpoznania nie może obyć się bez badania histopatologicznego tkanki pęcherza moczowego. Specjalista jest w stanie określić stan chorego na podstawie oględzin błony pod mikroskopem. Warstwa nabłonka w powiększeniu jest bardzo cienka z miejscowym przerwaniem ciągłości, ścieńczałym nabłonkiem uroterialnym, uwidocznionymi ogniskami krwotocznymi. Błona podstawna staje się zwłókniała i obrzęknięta. Ważne też jest określenie skupienia komórek tucznych.
Leczenie śródmiąższowego zapalenia pęcherza moczowego
Niestety nadal nie poznano przyczyn śródmiąższowego zapalenia pęcherza moczowego. Ponadto rozpoznanie stawia się zwykle dość późno, kiedy chory leczony był różnymi metodami. U poszczególnych osób skuteczne są inne rozwiązania terapeutyczne, stąd do każdego przypadku należy podchodzić indywidualnie. Przede wszystkim bierze się pod uwagę leczenie zabiegowe oraz farmakologiczne. W związku z tym, że jest to bardzo słabo poznana jednostka chorobowa, trudno do końca określić, jaka metoda i jakie leczenie będzie w danym przypadku najskuteczniejsze. Chory koniecznie musi być objęty opieką urologiczną. To właśnie ten specjalista ustala konkretny przypadek kliniczny.
Śródmiąższowe zapalenie pęcherza moczowego – dieta
Dieta w śródmiąższowym zapaleniu nerek jest istotna, lecz stanowi drugi plan leczenia, wspomagając farmakoterapię. Konieczne jest niewątpliwie właściwe nawadnianie celem poprawy diurezy i unikanie potraw wzdymających, które mogą nasilać objawy kliniczne. Pozostałe wskazania dotyczące diety oparte są na zasadach zdrowego żywienia. W związku z tym należy jeść regularne posiłki, ograniczyć tłuszcze zwierzęce i cukry proste, gdyż dostając się do moczu, zwiększają predyspozycje do zapalenia pęcherza moczowego. Jeśli chodzi o nawadnianie, wskazane jest spożywanie co najmniej 2,5 l płynów, przy czym głównie zaleca się, by była to woda niegazowana.
Bibliografia:
1. Paul Rutter, Opieka farmaceutyczna: objawy, rozpoznanie i leczenie, Edra Urban & Partner, Wrocław 2018.