Węzły chłonne to struktury należące do układu limfatycznego, którego główną funkcją jest obrona organizmu przed zakażeniami. Płyn tkankowy, czyli limfa płynie przez naczynia limfatyczne. Kiedy dociera do węzła chłonnego, jest w nim filtrowana – dochodzi do zatrzymania i wyeliminowania patogenów oraz ich toksyn. Wytwarzane są także przeciwciała, czyli białka, które mają zdolność do rozpoznawania antygenów.

Jakie są objawy nowotworu węzłów chłonnych?

Wyróżnia się węzły chłonne szyjne, podobojczykowe, podżuchwowe, przyuszne, pachowe i pachwinowe. Układ limfatyczny jest także narażony na powstanie procesu nowotworowego. W jego strukturach rozwijają się chłoniaki, które potocznie nazywa się nowotworem (rakiem) węzłów chłonnych. Objawy, które jako pierwsze wzbudzają niepokój pacjentów, to wyczuwalne lub widoczne guzki (powiększone węzły chłonne).

Wszystkie chłoniaki są złośliwe, co oznacza, że charakteryzują się szybkim wzrostem i możliwością tworzenia przerzutów do innych narządów. Wyróżnia się m.in. chłoniaki nieziarnicze oraz chłoniaka Hodgkina (ziarnica złośliwa).

Objawy nowotworu węzłów chłonnych to przede wszystkim powiększenie tej struktury. Pacjent może wyczuć lub zauważyć guzek, najczęściej zlokalizowany jest na szyi, rzadziej pod obojczykiem, w dole pachowym lub pachwinie. To powiększony węzeł chłonny. Jest on twardy i bezbolesny. Osiąga różne rozmiary, niekiedy na tyle duże, że powoduje ucisk na sąsiadujące struktury. Skóra ponad nim nie jest zaczerwieniona, nie rozwija się także stan zapalny. Ten objaw raka węzłów chłonnych jest zwykle powodem zgłoszenia się pacjenta do lekarza.

Obecne są także inne objawy nowotworu węzłów chłonnych:

• gorączka powyżej 38℃,
• szybka utrata masy ciała (powyżej 10%),
• osłabienie organizmu,
• obfite pocenie się w nocy,
• powiększenie śledziony,
• zmniejszenie tolerancji wysiłku i ograniczenie codziennej aktywności.

Pojawiają się objawy nowotworu węzłów chłonnych związane z ich powiększeniem i uciskiem na sąsiadujące tkanki. Może zdarzyć się ból, duszność, kaszel, dyskomfort w jamie brzusznej, dolegliwości ze strony układu pokarmowego (wzdęcia, zaparcia, niedrożność jelit). Objawy raka węzłów chłonnych, takie jak chudnięcie i nocne poty, wpływają niekorzystnie na rokowanie.

Objawy przerzutów do węzłów chłonnych

Proces patologiczny w węzłach chłonnych może rozwinąć się także w wyniku obecności choroby nowotworowej innych narządów. Nowotwory złośliwe wykazują dużą zdolność do niszczenia i naciekania okolicznych tkanek. Oderwane komórki rakowe mogą także przenosić się drogą krwi lub naczyń chłonnych do innych narządów. W związku z tym, że węzły chłonne działają jak filtr, nieprawidłowe komórki zostają w nich zatrzymane. Może wówczas dojść do ich rozrostu lub dalszego rozprzestrzeniania się.

Objawy przerzutów do węzłów chłonnych to przede wszystkim ich powiększenie. Osoba chora zauważa twarde zgrubienie lub guzek. Najczęściej dochodzi do zajęcia węzłów, które znajdują się najbliżej pierwotnego ogniska nowotworowego (np. w przypadku raka piersi są to węzły w dole pachowym). Przerzuty stwierdza się także w badaniach. Ich obecność pogarsza rokowanie.

Co robić, kiedy pojawią się objawy raka węzłów chłonnych?

Kiedy osoba zaobserwuje u siebie objawy raka węzłów chłonnych, powinna udać się do lekarza pierwszego kontaktu. Specjalista po zebraniu dokładnego wywiadu i przeprowadzeniu badania fizykalnego wyda skierowanie na szczegółowe testy diagnostyczne. Pacjent jest kierowany do laboratorium na morfologię krwi z rozmazem, ocenę odczynu Biernackiego (OB), białka C-reaktywnego (CRP), czynności nerek oraz badania wirusologiczne. Konieczne jest wykluczenie innej przyczyny powiększenia się węzłów chłonnych i gorączki (np. stanu zapalnego lub infekcji).

Do postawienia rozpoznania i określenia typu choroby konieczna jest biopsja węzła chłonnego. W tym celu należy wyciąć go w całości, ponieważ biopsja cienkoigłowa lub aspiracyjna może okazać się niewystarczająca. Pobrany materiał biologiczny poddaje się ocenie histopatologicznej. Niekiedy pacjent może zostać skierowany także na tomografię komputerową (TK), rezonans magnetyczny (RM) lub zdjęcie rentgenowskie (RTG) w celu oceny struktur niedostępnych w badaniu fizykalnym.

Leczenie nowotworów układu chłonnego zależy od stanu ogólnego pacjenta i stopnia zaawansowania choroby. Opiera się ono ma radioterapii, chemioterapii i na metodach chirurgicznych. Rokowanie jest zazwyczaj dobre. Nawet 80% pacjentów zostaje całkowicie wyleczonych.

Zobacz film: Chłoniak

Bibliografia:

1. Krajowy Rejestr Nowotworów, Chłoniaki, http://onkologia.org.pl/chloniaki/, [dostęp: 30.08.2019].

2. Ch. Peters i wsp, Chłoniak Hodgkina we wczesnym stopniu zaawansowania u 24-letniej kobiety, [w:] „Onkologia po Dyplomie”, 2012, t. 9, nr 1, s. 42–52.

3. K. Warzocha, E. Lech-Marańda, Diagnostyka i leczenie chłoniaków nieziarniczych, [w:] „Postępy Nauk Medycznych”, 2011, t. 24, nr 7, s. 567–576.