Najnowsze aparaty USG, którymi dysponują lekarze ginekolodzy, umożliwiają wykrycie już najmniejszych (kilku milimetrowych) zmian rakowych w obrębie jajników, co pozwala wdrożyć odpowiednie leczenie na wczesnym etapie choroby, a przez to poprawić rokowania.

Nowotwór jajnika

Niestety w Polsce nowotwór jajnika jest szóstym co do częstości występowania i dotyka przede wszystkim kobiet między 40 a 70 rokiem życia.

Warto pamiętać, że nowotwór jajnika może mieć podłoże dziedziczne, stąd wymagana jest profilaktyka zwłaszcza w przypadku kobiet, w których rodzinie rak był już diagnozowany. Ryzyko tzw. dziedzicznego raka jajnika nie może być lekceważone.

Jakie objawy wywołuje rak jajnika?

Objawy nowotworu jajnika nie są charakterystyczne, a ponadto choroba przez długi czas rozwija się w utajeniu (przy braku regularnych badań ultrasonograficznych).

Bardzo często oznaki nowotworu przypisywane są dolegliwościom ze strony układu pokarmowego. Z tego powodu często diagnoza prowadzona jest w niewłaściwym kierunku, podczas gdy guz się rozwija. Niepokojącymi objawami są utrzymujące się bóle odczuwane w podbrzuszu, którym towarzyszy uczucie parcia na pęcherz, pełnego brzucha, zaparcia i wzdęcia (znaczne powiększenie obwodu brzucha, tzw. wodobrzusze) oraz uczucie pełności, które pojawia się w trakcie obfitego posiłku. We wczesnej fazie rozwoju choroby mogą przydarzyć są bóle miednicy i zmiana częstotliwości oddawania moczu. Znacznie rzadziej występują ból zlokalizowany w okolicach ud i pachwin czy krwawienie z dróg rodnych, które nie jest związane z menstruacją.

W bardziej zaawansowanym stadium mogą wystąpić nudności, wymioty i nietolerancja niektórych pokarmów. Charakterystyczny jest brak łaknienia. W zaawansowanej postaci choroba zaczyna widocznie wyniszczać cały organizm – dochodzi do utraty wagi, co szybko objawia się zaostrzonymi rysami twarzy.

Niestety około 70% kobiet dotkniętych nowotworem złośliwym jajnika zauważa symptomy choroby i rozpoczyna leczenie, kiedy rak jest już w III lub IV stadium rozwoju.

Niezłośliwy nowotwór jajnika

Guz na jajniku nie zawsze okazuje się rakiem. Zdarza się, że jest formą niezłośliwego nowotworu jajnika, co wiąże się z innym procesem leczenia niż w przypadku zmiany o charakterze złośliwym. Łagodne nowotwory najczęściej dotykają młodszych kobiet, zwłaszcza między 17 a 30 rokiem życia. Zazwyczaj guz występuje na jednym jajniku, ale jest większy niż złośliwy. Może przypominać pęcherz wypełniony płynem lub mieć postać zmian wielokomorowych. Zdarzają się przypadki, w których pęcherze pękają i powodują wylanie się płynu do jamy otrzewnej.

Leczenie polega przede wszystkim na chirurgicznym usunięciu zmian i nie zawsze lekarz zleca zabieg bezpośrednio po określeniu charakteru guza. W uzasadnionych przypadkach decyzja może być odsunięta w czasie.

Medycyna wyróżnia również nowotwory graniczne, które występują u kobiet między 30 a 40 rokiem życia. Wykazują one miejscową złośliwość, ale nie naciekają na inne tkanki. O właściwym leczeniu zawsze decyduje w ich przypadku lekarz.

Nowotwór jajnika – rokowania

Nowotwór jajnika w I czy II stadium zaawansowania ma dobre rokowania – statystyki wskazują, że udaje się go wyleczyć w 75% przypadków. W stopniu III lub IV daje znacznie mniejsze szanse. O 30 do 50% zmniejsza szanse na przeżycie 5 lat, stąd tak bardzo ważna jest profilaktyka i dokładna diagnostyka. Umiejętnie wdrożone leczenie pozwala wielu kobietom prowadzić w miarę normalne życie mimo choroby.

Podstawową metodą leczenia raka jajnika jest chemioterapia, na którą nowotwór dobrze reaguje. W podawanych preparatach stosuje się wiele leków, z których najskuteczniejsze są: cisplatyna i karboplatyna. Niestety jest to ten rodzaj nowotworu, który w przypadku samej chemii nawraca w około 3/4 przypadków. Jest uznawany wówczas za chorobę nieuleczalną, którą można jednak cofać przez umiejętnie prowadzone leczenie, co pozwala na przeżycie wielu lat.

W niektórych przypadkach konieczny jest zabieg operacyjny, polegający na wycięciu maksymalnej ilości tkanki nowotworowej. Często konieczne jest usunięcie również nacieków z żołądka, a także fragmentów jelita lub śledziony. Po usunięciu zmienionej tkanki konieczne jest wdrożenie do leczenia również chemioterapii.

Niewielkie zastosowanie ma w tym przypadku radioterapia, którą stosuje się w zasadzie jedynie w leczeniu paliatywnym.

Bibliografia:

Szymański W., Szymański M., Socha M., Leczenie chirurgiczne nowotworów złośliwych raka jajnika, „Ginekologia i Położnictwo”, zeszyt 8, 2008.