Test pochyleniowy nie jest rutynowo wykonywanym badaniem. Stosuje się go przeważnie jako uzupełnienie innych badań w przypadku, gdy nie sposób jednoznacznie określić przyczyny powstania utraty przytomności, a zwłaszcza w rozpoznaniu omdlenia neurogennego. Badanie powinno być przeprowadzane w cichym i słabo oświetlonym pomieszczeniu. Czas badania nie przekracza 1,5 godziny.

Co to jest tilt?

Test pochyleniowy (z ang. tilt test) to badanie stanowiące istotny element diagnostyki utraty przytomności. Zamiennie używa się też określenia test pionizacyjny. Po raz pierwszy zastosowany został w 1986 r. przez zespół badaczy pod kierownictwem Kennego. Służy m.in. do rozpoznania omdleń wazowagalnych, będących konsekwencją reakcji wazowagalnej, na którą składa się szereg zmian zachodzących w organizmie, poczynając od znacznego rozszerzenia naczyń krwionośnych, zwolnienia pracy serca, na spadku wartości ciśnienia tętniczego kończąc. U podłoża tego zaburzenia leżeć mogą intensywny wysiłek fizyczny, długotrwałe przebywanie w pozycji stojącej, silny atak kaszlu, stres, bodźce bólowe. Badanie umożliwia dokonanie oceny funkcjonowania układu krążenia w warunkach podobnych do tych w trakcie naturalnej pionizacji ciała. 

Test pochyleniowy zaleca się w przypadku wystąpienia pojedynczego epizodu omdlenia u osób z grupy podwyższonego ryzyka, kiedy omdlenie było przyczyną urazu lub ponowna utrata przytomności mogłaby go spowodować oraz chory wykonuje pracę, w której omdlenie doprowadzić mogłoby do poważnych konsekwencji. Dodatkowo wskazany jest w sytuacji omdleń nawracających u osób bez organicznej choroby serca i po wykluczeniu jej jako przyczyny.

Test pochyleniowy – przygotowanie

Test pochyleniowy wymaga specjalnego przygotowania. Osoby powyżej 40 lat wykonać powinny badanie ultrasonograficzne (USG) Dopplera tętnic szyjnych. W dniu badania należy być na czczo (ostatni posiłek zjedzony co najmniej 6 godzin przed testem) i nie przyjmować żadnych leków, chyba że lekarz zaleci inaczej. Na badanie kieruje kardiolog lub internista.

Na czym polega test pochyleniowy?

Test pochyleniowy wykonuje się przy użyciu specjalnego stołu z podnóżkiem, na którym kładzie się pacjent. Stół przechylany jest podczas badania wzdłużnie, czyli niemal pionowo. Ze względu na możliwość wystąpienia utraty przytomności podczas badania konieczne jest zabezpieczenie chorego pasami, co uniemożliwi jego ewentualne zsunięcie ze stołu. Pasy znajdują się na wysokości stawów kolanowych, biodrowych i klatki piersiowej. W trakcie trwania testu chory podlega stałej ocenie parametrów elektrokardiograficznych (EKG) i ciśnienia tętniczego krwi. U niektórych osób wykonuje się też masaż zatok szyjnych, gdyż niekiedy nadwrażliwość położonych tam struktur jest przyczyną omdleń. Badanie najlepiej wykonywać z rana, żeby w możliwie największym stopniu zmniejszyć wpływ dobowych zmian napięcia układu współczulnego. Test powinien być przeprowadzany w spokojnej atmosferze, w lekko zaciemnionym pomieszczeniu o umiarkowanej temperaturze powietrza. Uczestniczący w badaniu personel powinien ograniczyć do minimum przemieszczanie się i prowadzenie rozmów.

Zobaczcie, co się dzieje z naszym sercem w trakcie zawału:

Interpretacja wyników testu pochyleniowego

Interpretacji wyników testu pochyleniowego dokonuje się przy uwzględnieniu kryteriów klasyfikacji VASIS (z ang. Vasovagal Syncope International Study) albo ewentualnie standardowego protokołu klinicznego. W przypadku, gdy ma miejsce faza przedomdleniowa, niemożliwa staje się jednoznaczna interpretacja testu.

Przeciwwskazania do testu pochyleniowego

Test pochyleniowy nie powinien być przeprowadzany w przypadku:

• ciąży;
  
• istotnych zwężeń w tętnicach szyjnych;
  
• udaru mózgu w ciągu ostatnich 3 miesięcy;
  
• niewyrównanego nadciśnienia tętniczego powyżej 180/100 mm Hg;
  
• zaawansowanej niewydolność krążenia;
  
• świeżego zawału serca;
  
• niestabilnej dusznicy bolesnej;
  
• niestabilności kręgosłupa szyjnego.
  

Powikłania po teście pochyleniowym

Powikłania po teście tilt należą do rzadkości. Wystąpić mogą: arytmia komorowa, przedłużające się zaburzenie świadomości, migotanie przedsionków. Stanowią one przeważnie reakcję na środki użyte do farmakologicznej próby prowokacyjnej. Zazwyczaj ustępują samoistnie. Test bywa źle tolerowany zwłaszcza przez osoby starsze.

Bibliografia:

1. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne. Przyczyny, rozpoznanie i leczenie, tom I, Kraków, Medycyna Praktyczna, 2005.

2. Ptaszyński P., Kaczmarek K., Wranicz J.K., Ocena funkcji układu autonomicznego w kardiologii, „Postępy Nauk Medycznych”, 2014, XXVII(7), s. 439-446.

3. Sinkiewicz W., Balak W., Diagnostyka i znaczenie rokownicze omdleń u osób z organiczną chorobą serca, „Przegląd Lekarski”, 2007, 64, s. 7-8.