Medytacja zen staje się coraz bardziej popularna na Zachodzie. W dużej mierze zawdzięcza to Willisowi Jägerowi. Celem medytacji zen jest doświadczenie spokojnego umysłu i samoświadomości. Decydują się na nią bardzo często osoby zniechęcone wszechobecnym konsumpcyjnym stylem życia, doświadczające braku czasu, zabiegane, które pragną opanowania i wewnętrznej harmonii. Medytowanie zen wykonywane jest przeważnie w pozycji o nazwie kwiat lotosu.

Czym jest medytacja zen?

Samo słowo „zen” oznacza nurt buddyzmu, czyli filozoficznego i religijnego systemu, za którego twórcę uważa się żyjącego w latach około 560–480 p.n.e. Siddhārtha Gautama. Zen wywodzi się z kierunku buddyzmu o nazwie mahajana, który wyłonił się około 320 r. p.n.e. na bazie przekazu Buddy Siakjamuniego. W sposób szczególny z określeniem zen kojarzona jest medytacja. Słowo to oznacza rozmyślanie o czymś, refleksję nad czymś, zaprawianie się, ćwiczenie, zastanawianie się, zamysł, przygotowanie się do czegoś, kontemplowanie.

Polecamy: Mandala zdrowia – definicja, znaczenie, interpretacja

Medytacja zen jest nierzadko niezwiązana z żadną doktryną religijną czy filozoficzną. To tzw. ponadwyznaniowa medytacja zen dla chrześcijan czy wyznawców innych religii niż buddyzm. Jednakże w opinii części osób połączenie zen i chrześcijaństwa jest niemożliwe i opiera się na sprzeczności. Innego zdania są praktycy nurtu zen założonego przez Willigisa Jägera, w którym kładzie się nacisk na łączenie zen z codziennym życiem człowieka osadzonego w kulturze Zachodu w XXI w. Przedstawiciele świeckiej linii zen głoszą, że oświecenie, czyli wgląd w istotę rzeczy, możliwy jest każdemu człowiekowi.

Na czym polega medytacja zen? Kluczowym zadaniem jest osiągniecie stanu skupienia, czystego umysłu, którego nie zakłóca żadna niepotrzebna myśl. Dla wielu osób zen to cel życia, lecz zdarzają się też tacy, dla których praktyka medytacji to wyłącznie forma rozrywki czy panujący aktualnie trend.

Jak wygląda praktykowanie jogi? Zobaczcie:

Ćwiczenia w medytacji zen

Jednym z głównych ćwiczeń jest zazen, co w dosłownym tłumaczeniu oznacza siedzący zen. Powinno ono trwać od 30 do 60 minut, zaś w przypadku osób początkujących – kwadrans. Celem zazen jest przerywanie lub wręcz ucieczka od dotychczas trwających wędrówek myślowo-obrazowych i doświadczenie wglądu w egzystencjalny aspekt otaczającej rzeczywistości. Nie skupia się na rozpamiętywaniu przeszłości, analizowania przyszłości, a wyłącznie na teraźniejszości. Praktyka zazen bywa na początku nieprzyjemna, gdyż wymaga konfrontacji z samym sobą. Na medytację zen decydują się osoby, które oczekują od życia więcej, pragną spokoju, poznania siebie. Chcą zorganizować rzeczywistość w taki sposób, który zapewni im poczucie bycia sobą.

Początki z medytacją zen

Jak zacząć medytację zen? Osoby decydujące się na rozpoczęcie medytacji zen powinny skorzystać ze wsparcia nauczycieli zen, którzy praktykują w szkołach, organizują kursy i warsztaty. Do poddawania się medytacji zen wskazane jest spokojne i ustronne miejsce. Najbardziej znanym sposobem wejścia w stan wewnętrznego oczyszczenia jest liczenie oddechów. Takie uspokajanie umysłu praktykowane jest zwłaszcza na początku, kiedy trudno jest się wyciszyć. Należy oddychać powoli, naturalnie, przeponowo. Innym często stosowanym sposobem wejście w odpowiedni stan jest shujantza, która polega na rejestrowaniu bodźców płynących z zewnątrz i swobodnym płynięciu myśli. W związku z tym powstała nawet specjalna wspomagająca muzyka medytacyjna zen. Konieczna jest regularność podejmowanych ćwiczeń, do których używać należy grubej maty, na którą kładzie się poduszkę o wymiarach około 20 cm szerokości, 30 cm długości i 5–6 cm grubości.

Jak medytować zen? Ćwiczenia wykonywane są po przyjęciu odpowiedniej pozycji, jaką najczęściej jest pełen lotos, zwany inaczej kongo-za, czyli diamentowym siedzeniem. Forma ta zapewni ciału stabilność. Usiadłszy na poduszce, krzyżuje się nogi jak do siadu tureckiego. Potem prawą stopę kładzie się na lewym udzie, żeby pięta znajdowała się możliwie blisko dolnej części brzucha. Lewą stopę wsuwa się na prawe udo. W przypadku trudności uzyskania tego ułożenia ciała można przyjąć pozycję półlotosu, gdzie jedną stopę kładzie się na udzie. W przypadku prawej uzyskuje się pozycje kissho-za, zaś lewej – goma-za. Medytować można też, siedząc po turecku, na piętach czy po prostu na krześle. Istnieje kilka możliwości ułożenia rąk, jednak najbardziej znana to taka, w której obie dłonie leżą na nogach skierowane wnętrzem do góry, gdzie lewa leży na wewnętrznej stronie prawej dłoni, zaś wewnętrzne części opuszków kciuków dotykają się, tworząc elipsę. Należy pamiętać o wyprostowaniu kręgosłupa.

Co daje medytacja zen?

Medytacja zen zdaniem zwolenników jest źródłem niezliczonych korzyści. Dzięki medytacji wnika się w podświadomość umysłu, zapewnia wewnętrzne przebudzenie i uwolnienie. Zen pozwala na dokładne poznanie emocji i myśli, naukę panowania nad nimi i nabierania do nich dystansu. Uwolnienie od wewnętrznych ciężarów, które unieszczęśliwiają, wywołują cierpienie i hamują człowieka, umożliwi szybszą regenerację całego organizmu, co bezpośrednio przekłada się na wyższą jakość codziennego życia. Odrzuca się ograniczające uprzedzenia, przez których pryzmat często odbiera się rzeczywistość. Następuje wejście w nieprzenikniony niczym stan. Wytrąca się umysł z rutyny i pobudza duchową intuicję.

Bibliografia:

Poraj-Żakiej A., Wprowadzenie do ZEN, Wrocław, Mądrość Wschodu i Zachodu, 2018.