Bezinwazyjne leczenie przepukliny kręgosłupa wprowadzane jest już w ostrej fazie choroby oraz kontynuowane w okresach utajenia objawów dla podtrzymania wypracowanych efektów rehabilitacji i zapobiegania nawrotom dolegliwości. Zabieg chirurgiczny rozważany jest w przypadku braku poprawy stanu zdrowia mimo leczenia i wystąpienia objawów neurologicznych.

Zobacz także:

• Co to jest przepuklina? Rodzaje, przyczyny, leczenie choroby
• Operacja przepukliny kręgosłupa – zalecenia po zabiegu
• Przepuklina kręgosłupa szyjnego (przepuklina krążka międzykręgowego) - co to jest?

Przepuklina kręgosłupa – leczenie

W schorzeniu, jakim jest przepuklina kręgosłupa, leczenie ukierunkowane jest przede wszystkim na złagodzenie dolegliwości bólowych i innych objawów oraz cofnięcie zmian. Zarówno w ostrej, jak i w przewlekłej fazie schorzenia dominuje leczenie zachowawcze, czyli postępowanie nieinwazyjne. Odpowiednio dobrane metody terapeutyczne obniżają reaktywność uciśniętych lub uszkodzonych włókien nerwowych kanału kręgowego. Ponadto wpływają na jego udrożnienie, zwiększając rezerwę wolnego miejsca w otworze i zapewniając swobodny przebieg tkankom nerwowym, naczyniom krwionośnym i innym strukturom znajdujących się wewnątrz kręgosłupa.

Nieoperacyjne leczenie przepukliny kręgosłupa uzależnione jest przede wszystkim od wielkości zmiany oraz miejsca jej położenia w kanale. Niemałe znaczenie ma również kierunek wychodzenia przepukliny. Przykładowo centralna przepuklina kręgosłupa zwykle nie manifestuje się dolegliwościami ze względu na szeroką w tym miejscu budowę anatomiczną kręgów i względną elastyczność korzeni nerwowych, które pod wpływem kompresji odsuwają się od miejsca zagrożenia. W efekcie nie dochodzi do objawów korzeniowych, choroba nie jest diagnozowana, więc nie zostaje podjęte leczenie, przynajmniej do momentu postępu ucisku nerwów lub zmiany kierunku wychodzenia przepukliny.

Jak leczyć przepuklinę kręgosłupa w ostrej fazie?

Leczenie przepukliny kręgosłupa rozpoczyna się od badania pozycji bezbolesnych dla grzbietu pacjenta, czyli wykonywania ruchów, w których dochodzi do chwilowego cofania się przepukliny. Dzięki poznaniu kierunku repozycji patologicznej zmiany możliwe jest dobranie odpowiedniej rehabilitacji ruchowej, sprzyjającej centralizacji objawów. Terapia ostrej fazy przepukliny uwzględnia przede wszystkim odpoczynek w pozycji przynoszącej ulgę, z dodatkowym wsparciem zaopatrzenia ortopedycznego. Przykładowo leczenie przepukliny lędźwiowej odbywa się z wykorzystaniem klinów unoszących i utrzymujących kończynę dolną, z kolei przepuklina kręgosłupa szyjnego wymaga kołnierza unieruchamiającego szyję. Bardziej rozbudowaną fizjoterapię wprowadza się po ustąpieniu silnych dolegliwości bólowych. Dodatkowym wsparciem ostrej fazy choroby jest farmakoterapia przeciwbólowa i przeciwzapalna, zmniejszająca napięcie mięśniowe i uzupełniająca niedobory witaminowe, m.in. z grupy B.

Przepuklina kręgosłupa – drugi etap leczenia bezoperacyjnego

Bezoperacyjne leczenie przepukliny kręgosłupa ma na celu utrzymanie repozycji patologicznej zmiany, zapobieganie peryferyzacji objawów oraz przywrócenie pacjentowi sprawności motorycznej. Intensywna kinezyterapia trwa blisko 10 tygodni i opiera się przede wszystkim na systematycznym wykonywaniu ćwiczeń reponujących przepuklinę w bezpiecznym dla kręgosłupa zakresie. Zastosowanie ma na przykład ćwiczenie przeprostne kręgosłupa w leżeniu przodem czy w pozycji stojącej. Poza aktywnością ruchową zaleca się zabiegi fizjoterapeutyczne, takie jak ultradźwięki, laser i masaż leczniczy.

Wszystkie nieinwazyjne metody leczenia przepukliny skupiają się na rozciąganiu i poprawie elastyczności przykurczonych struktur przykręgosłupowych i wzmacnianiu tych osłabionych. Program rehabilitacji w przewlekłej fazie choroby powinien obejmować także ćwiczenia proprioceptywne i kształtujące koordynację ruchową, ćwiczenia stabilizacji centralnej, tzw. mięśni core, oraz trening ogólnokondycyjny, jak pływanie czy aquagimnastykę. Warto pamiętać także o ćwiczeniach oddechowych. W zależności od lokalizacji przepukliny, kinezyterapia koncentruje się również na wzmocnieniu mięśni i poprawie ruchomości stawów najbliższych odcinków ciała.

Przykładowo leczenie przepukliny kręgosłupa szyjnego uwzględnia ćwiczenia czynne kończyn górnych, obręczy barkowej, a nawet tułowia, z kolei rehabilitacja przepukliny lędźwiowej zakłada też trening rozciągająco-wzmacniający nóg i miednicy. W międzyczasie prowadzi się edukację pacjenta w kierunku profilaktyki nawrotu przepukliny oraz zapewnia się mu psychoterapię.

Nowoczesne metody leczenia przepukliny kręgosłupa

Tradycyjne, otwarte operacje przepukliny coraz częściej zastępowane są nowoczesnymi, małoinwazyjnymi rozwiązaniami. Jedną z metod jest przezskórne wszczepienie żelowego implantu do jądra krążka miażdżystego, odbarczające uciśnięte struktury kanału oraz blokujące receptory generujące ból. Inną równie skuteczną metodą, wyróżniającą się natychmiastową efektywnością, jest nukleoplastyka laserowa. Leczenie przepukliny kręgosłupa laserem wywołuje dekompresję i obniżenie ciśnienia śróddyskowego.

Zobacz film: Skąd się biorą bóle kręgosłupa?

Bibliografia:

1. Bowen B., „Diagnostyka obrazowa – kręgosłup”, Urban & Partner, Wrocław 2009.

2. Boos M., „Choroby kręgosłupa”, Medipage, Warszawa 2016.

3. Chojnowska-Depczyńska E. „Dyskopatia. Ćwiczenia”, Literat, Białystok 2017.

4. Nowakowski A., „Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja”, PZWL, Warszawa 2003.