Mrowienie w stopach to bardzo nieprzyjemne uczucie, które często wywołuje lęk. Jeżeli towarzyszą mu inne niepokojące objawy, takie jak silny ból, duszności, zaburzenia widzenia czy zaburzenia równowagi, należy się szybko udać do lekarza.

Mrowienie w stopach i dłoniach – cukrzyca

Mrowienie w stopach i dłoniach często wywołać może przewlekła cukrzyca. Dochodzi do niego z dwóch przyczyn – neuropatii cukrzycowej lub angiopatii cukrzycowej. [1]

Neuropatia cukrzycowa polega na uszkodzeniu zakończeń nerwowych w wyniku wysokiego poziomu cukru. Powstawanie i rozwój tej choroby są uzależnione głównie od kontroli poziomu glukozy we krwi. Chory, który stosuje odpowiednią dietę i dopasowane leczenie ma większe szanse, że to powikłanie u niego nie wystąpi. Czynnikami ryzyka są: palenie papierosów, picie alkoholu i bardzo niska aktywność fizyczna.

Neuropatia cukrzycowa jest groźną chorobą, która może skutkować stopniową degeneracją włókien nerwowych prowadzącą do zaburzenia czucia, ale także pracy mięśni i narządów wewnętrznych. Rozpoczyna się na ogół jako mrowienie w stopach i dłoniach, aby powoli przenieść się na większe obszary ciała.

Angiopatia cukrzycowa polega na niszczeniu naczyń krwionośnych, w przebiegu którego dochodzi do wylewów, zwężeń i blokad. Mrowienie w stopach wywołane jest zmianami mikroangiopatycznymi, które niszczą drobne naczynia włosowate. Obecnie nie ma skutecznego leku zapobiegającego zmianom w naczyniach krwionośnych wywołanym przez cukrzycę, ważna jest więc sumienna kontrola poziomu cukru przez chorego.

Mrowienie w stopach – dyskopatia

Dyskopatia to proces chorobowy obejmujący zwyrodnienia krążka międzykręgowego. Wywołuje on ból w kręgosłupie (najczęściej w odcinku krzyżowo-lędźwiowym) i rwę kulszową (zwaną bólem korzonków), która objawia się charakterystycznym promieniowaniem bólu przez pośladek i udo, aż do nóg. Ponadto ucisk na nerw kręgowy powstający w wyniku patologii krążka międzykręgowego może wywoływać zaburzenia czucia, takie jak drętwienia i mrowienia. Zwyrodnienia w obrębie odcinka krzyżowo-lędźwiowego powodują drętwienia w stopach, natomiast w wyższych partiach kręgosłupach mogą być związane z mrowieniem zarówno w rękach, jak i stopach.

Zobacz także: Dyskopatia lędźwiowa – objawy, leczenie, ćwiczenia i operacja

Mrowienie w stopach podczas siedzenia

Do przejściowego drętwienia lub mrowienia stóp może dojść podczas siedzenia. Jest to zupełnie naturalny objaw, który występuje na skutek uciśnięcia nerwu lub utrudnienia dopływu krwi do kończyny. Fizjologiczne drętwienie powinno ustąpić po paru chwilach masażu lub poruszania się.

Mrowienie w stopach i dłoniach – tężyczka i nerwica

Mrowienie w stopach i dłoniach może mieć również charakter psychosomatyczny i być wywołane przez nerwicę. Świadczy o tym nasilanie się dolegliwości w trakcie sytuacji obciążających emocjonalnie lub po nich. W takim wypadku stosuje się często leki przeciwlękowe i przeciwdepresyjne oraz zalecane jest podjęcie psychoterapii i rozpoczęcie zajęć redukujących stres. Jeżeli objawy nie przechodzą pomimo stosowania leków, warto ponownie podjąć diagnostykę.

Chorobą powiązana z zaburzeniami emocjonalnymi, która może wywoływać mrowienie w stopach i dłoniach jest tężyczka. Przy silniejszych atakach tej choroby pojawiają się dodatkowo bolesne skurcze mięśni i problemy z oddychaniem, najczęściej w postaci hiperwentylacji. Do takiej sytuacji dochodzi na skutek drastycznego spadku poziomu wapnia we krwi, co zachodzi w wyniku hiperwentylacji bądź niedoborów magnezu. Leczenie polega na wyciszeniu nadmiernie pobudzonego układu nerwowego poprzez podawanie leków przeciwdepresyjnych i przeciwlękowych oraz odpowiednich dawek magnezu, wapnia i witaminy D.

Mrowienie stóp na skutek niedoboru mikroelementów

Zaburzenia trawienia, nieprawidłowa dieta, nadużywanie alkoholu, tytoniu, kawy lub stosowanie niektórych leków oraz stres mogą doprowadzić do niedoboru mikroelementów i witamin. Za drętwienie nogi może opowiadać obniżony poziom magnezu, wapnia, potasu, sodu, żelaza lub witamin z grupy B. [2]

Mrowienie stopy – inne przyczyny

Do mrowienia w stopach i nogach może dojść na skutek uszkodzenia nerwów, na przykład w przebiegu chemioterapii lub radioterapii oraz w chorobach neurodegeneracyjnych, takich jak stwardnienie rozsiane, neuroborelioza czy choroba Alzheimera.

Mrowienie w stopach i objawy towarzyszące – kiedy udać się do lekarza?

Do lekarza należy udać się niezwłocznie, jeżeli mrowieniu w stopach towarzyszą objawy:

• infekcji – wysoka gorączka, wymioty, silny ból głowy,
• neurologiczne – utrata świadomości, zaburzenia widzenia, zaburzenia równowagi, niedowłady,
• udaru mózgu – częściowy niedowład, bełkotliwa mowa, opadanie kącika ust,
• wysypka – szczególnie, gdy to drętwienia doszło podczas opryszczki lub półpaśca.

Porady specjalisty należy również zasięgnąć, gdy drętwienie pojawia się nagle i powoli się nasila oraz gdy nasila się ono podczas poruszania się. Również mrowienie pojawiające się bezpośrednio lub do paru dni po urazie głowy lub kręgosłupa powinno skłonić do udania się na pogotowie.

Bibliografia:

1. Jabłońska-Trypuć A., Review article: Molecular mechanism of non-enzymic glication of proteins and meaning of this process in diabetes, “Przegląd Kardiodiabetologiczny”, 2, 4: 2007, 253–258.
   
2. Mieczkowski M. i Kościelska M., Zaburzenia homeostazy magnezu: hipomagnezemia, ”Wiadomości Lekarskie”, LXVI (314), 2013, 42–62.