Wiele kobiet nie zdaje sobie sprawy z tego, że na ściankach ich macicy znajdują się mięśniaki – większość z nich nie daje żadnych objawów i nie utrudnia codziennego życia. Tych łagodnych guzów nie należy jednak lekceważyć. Skrupulatne kontrole powinny przechodzić zwłaszcza kobiety planujące ciążę. Regularne wizyty u ginekologa pozwolą na uniknięcie możliwych konsekwencji.

Mięśniak macicy – czy to rak?

Słysząc o nowotworze macicy, większość kobiet obawia się najgorszego. W zdecydowanej większości przypadków te obawy są jednak bezpodstawne. Mięśniaki macicy, nazywane także włókniakami macicy, to łagodne guzy, które nie mają tendencji do złośliwienia. Dotyczy to zaledwie kilku dziesiątych procenta przypadków, w których z guzów łagodnych powstają mięsaki gładkokomórkowe. Mięśniaki zazwyczaj nie stanowią więc zagrożenia dla życia i nie wpływają na jego jakość. 

Jest to także najpowszechniejszy z guzów, rozwijających się w macicy – obserwuje się go u co piątej Polki po 35. roku życia i u co drugiej, która ukończyła 50 lat. Niestety, nie wiadomo, jaki czynnik sprzyja rozwojowi mięśniaków. Prawdopodobnie ma na nie wpływ wysoki poziom estrogenów i obciążenie genetyczne – kobiety, które mają problemy hormonalne albo w ich rodzinie były osoby borykające się z mięśniakami macicy, powinny więc wyjątkowo skrupulatnie podchodzić do regularnych kontroli ginekologicznych. Czynnikiem zwiększającym ryzyko wystąpienia guzków ma także nadwaga, odpowiedzialna za zwiększone wydzielanie estrogenów. Warto zrzucić zbędne kilogramy, dobrać odpowiednią dietę i zatroszczyć się o ogólny stan organizmu.

Rodzaje mięśniaka macicy

Mięśniaki mogą różnić się między sobą zarówno pod względem rozmiaru, jak i miejsca ulokowania. Zwykle występują w grupach guzków mierzących kilka lub kilkanaście centymetrów. Mięśniaki charakteryzuje się ze względu na miejsce ich występowania. Są to:

• podsurowicówkowe – rosną na zewnątrz macicy;
  
• śródścienne – rosną w jej ścianie;
  
• podśluzówkowe – wyrastają do wnętrza macicy, w kierunku wyściełającej ją błony śluzowej;
  
• uszypułowane – takie mięśniaki z trzonem macicy łączy tkanka łączna, rozwijają się poza jej wnętrzem.
  

O ile same mięśniaki nie wiążą się z poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi, ich znaczna ilość może deformować macicę i doprowadzić do powstania tak zwanej macicy mięśniakowatej.

Mięśniak macicy – objawy

Wiele guzów nie wiąże się z wystąpieniem jakichkolwiek objawów – właśnie z tego powodu wiadomość o zdiagnozowaniu mięśniaków macicy bywa częstym zaskoczeniem dla kobiet. W części przypadków występuje jednak szereg charakterystycznych objawów, które mogą pomóc w określeniu problemu. Guzy uciskające sąsiednie organy niekiedy powodują ból. Jeżeli uciskają na odbytnicę lub pęcherz, pacjentki odczuwają także charakterystyczne uczucie parcia. Mięśniaki macicy doprowadzają również do zaparć oraz nietrzymania moczu. Część kobiet uskarża się na bolesne i obfite miesiączki oraz krwawienia w trakcie cyklu. Długotrwałe utrzymywanie takiej sytuacji wiąże się z kolei z poważnym osłabieniem organizmu, a czasami nawet z anemią. Mięśniaki uszypułowane mogą z kolei wywołać skurcze podobne do tych, które mają miejsce w trakcie porodu.

Leczenie mięśniaków macicy

Mięśniaki macicy diagnozuje się na podstawie objawów oraz ginekologicznego badania USG. Lekarz bierze pod uwagę przede wszystkim rozmiar i lokalizację guzów. Wiele z nich nie wymaga żadnej interwencji, warto je jednak obserwować i nie dopuścić do nadmiernego rozwoju. Niektóre mięśniaki leczy się farmakologicznie lub hormonalnie w celu pozbycia się uciążliwych objawów i zmniejszenia ich rozmiaru. Taka terapia nie zawsze daje jednak oczekiwane efekty, a po jej zakończeniu możliwy jest ich powrót. Jeżeli mięśniaki macicy wiążą się z krwawieniem i bólem, uniemożliwiają zajście w ciążę albo rosną w zbyt dużym tempie, doktor może zdecydować się na ich operacyjne wycięcie. Lekarze mają wybór między wyłuszczeniem mięśniaków macicy a histerektomią – jej całkowitym usunięciem. Pierwsza metoda niestety nie zapobiegnie pojawieniu się mięśniaków w przyszłości, jednak umożliwia posiadanie dzieci, drugą najczęściej stosuje się w przypadku pacjentek, które przeszły menopauzę.

Mięśniaki macicy a ciąża

Nawet jeżeli mięśniaki nie powodują przykrych dolegliwości, mogą utrudniać zajście w ciążę. Warto skonsultować wątpliwości z lekarzem – specjalista oceni, czy ich wielkość oraz lokalizacja jest istotnym problemem. Często doradza się wyłuszczenie mięśniaków macicy przed planowaniem powiększenia rodziny – dzięki temu ryzyko zdecydowanie spada, a bezpośrednio po zabiegu i zakończeniu okresu rekonwalescencji pacjentki mogą myśleć o zajściu w ciążę.