Morfologia krwi obwodowej to jedno z najczęściej wykonywanych badań. Ocenia się w nim liczbę składników krwi: leukocytów, erytrocytów, trombocytów oraz wskaźników erytrocytarnych. Ustala się też jak liczne są płytki krwi.
MCH – morfologia
MCH, a także MCHC i MCV to wskaźniki czerwonokrwionkowe (erytrocytarne). MCH (mean corpuscular hemoglobin concentration) oznacza średnią wagę hemoglobiny (HGB) w krwince, natomiast MCHC – średnie stężenie hemoglobiny w krwince. Aby wyliczyć wielkość tych parametrów, niezbędne jest oznaczenie hematokrytu i hemoglobiny u pacjenta. Sama hemoglobina to białko wykorzystywane do transportu tlenu w organizmie. Jest odpowiedzialne za utlenowanie tkanek i komórek. Wskaźniki MCH i MCHC są więc istotne pod kątem odpowiedniej ilości HGB w każdej czerwonej krwince. Wielkość komórki zwykle jest zależna właśnie od zawartości hemoglobiny. Te komórki, które mają prawidłową ilość MCH, są nazywane normochromicznymi, natomiast te z obniżoną wartością – hipochromicznymi. Średnia masa hemoglobiny w erytrocycie jest oznaczana w trakcie podstawowego badania morfologicznego krwi. Stanowi ono jedno z najważniejszych badań wskazujących na stan zdrowia i jest wykonywane zarówno profilaktycznie, jak i w przypadku podejrzenia dolegliwości. Badanie MCH dobrze jest przeprowadzić w przypadku podejrzenia niedokrwistości, a także w przebiegu monitorowania jej leczenia. Na tzw. morfologię krwi należy zgłosić się na czczo. Oznacza to, że co najmniej 8 godzin przed wykonaniem badania nie należy jeść żadnego posiłku. Próbka krwi jest pobierana z żyły łokciowej. Warto pamiętać, aby kilka dni przed przeprowadzeniem badania odstawić leki oraz prowadzić zbilansowaną dietę. Nie należy sięgać po produkty z bardzo dużą ilością żelaza, aby nie zafałszować wyników. Morfologia krwi wykonana w trakcie krwawienia miesięcznego oraz u kobiet w ciąży nie będzie miarodajna pod kątem wskaźnika MCH. W tym okresie parametry krwi ulegają bowiem zmianie.
MCH – normy
Wartości referencyjne średniej wagi hemoglobiny są zależne od wieku, ale niezależne od płci. Średnia norma to 27-32 pg (pikogramów). Natomiast prawidłowa wartość MCHC wynosi 33–37 g/dl. Otrzymany wynik może niewiele różnić się w zależności od konkretnego laboratorium. Wpływają na niego technika wykonywania oznaczenia oraz sprzętu, na którym została przeprowadzona analiza krwi. Wynik badania najlepiej skonsultować z lekarzem, który zlecił jego wykonanie. Wartości MCH zwykle są obniżone w przypadku niedokrwistości wynikającej z niedoboru żelaza. Badanie średniej wagi hemoglobiny jest bardzo istotne, a odchylenia od normy mogą wskazywać na stany patologiczne. Obniżone bądź podwyższone wskaźniki należy jak najszybciej skonsultować z lekarzem.
MCH podwyższone
Podwyższone MCH i MCHC to bardzo rzadko zdarzają się w badaniach laboratoryjnych. Wyniki powyżej normy towarzyszą rzadkim chorobom takim jak sferocytoza wrodzona. Zazwyczaj jest ona rozpoznawana u niemowląt oraz u dzieci we wczesnym okresie ich życia. Schorzenie ma przyczyny genetyczne – aż w 80% przypadków występuje u innych członków rodziny. Sferocytoza wynika z zaburzeń w budowie błony komórkowej erytrocytów. Tego typu zaburzenia powstają na skutek anomalii ilościowych i/lub jakościowych białek błony oraz cytoszkieletu. Pojawiają się one, ponieważ w genach odpowiedzialnych za kodowanie wyżej wymienionych białek dochodzi do mutacji. Można zaobserwować brak jednego bądź kilku białek. Zbyt mała ich liczba powoduje osłabienie cytoszkieletu, a także zmniejszenie powierzchni krwinki czerwonej. Mutacja przyczynia się również do kulistego kształtu sferocytu, który prawidłowo ma dwuwklęsły kształt. Przez taką budowę krwinki są mniej elastyczne. Powoduje to, że z trudnością przedostają się przez naczynia włosowate. Mogą być więc zatrzymywane we wnętrzu śledziony i tam niszczone. Prowadzi to do zmniejszenia ich liczby. Do podwyższenia stężenia MCH dochodzi także w przypadku odwodnienia erytrocytów.
MCH niskie
Spadek MCH to dość częsta sytuacja, której główną przyczyną jest niedobór żelaza. Jest to związane z produkcją niewystarczającej ilości hemoglobiny. Skutkuje niedoborem HGB w krwinkach czerwonych. Obniżenie poziomu MCH i MCHC może też wynikać z procesu chorobowego toczącego się w przebiegu talasemii. Schorzenie jest warunkowane genetycznie i należy do grupy niedokrwistości hemolitycznych. Wiąże się ze spadkiem syntezy białkowych części hemoglobiny. Jest to spowodowane istnieniem mutacji w genach, które prowadzą do zmniejszenia produkcji HGB, która może transportować tlen. W związku z tym pojawia się niedokrwistość.
Bibliografia:
1. lek. Piotr Karaś "Morfologia krwi obwodowej - interpretacja wyniku badania"
2. Wioleta Żarlak, Anna Adamowicz-Salach, Olga Ciepiela, Iwona Kotuła, Anna Szmydki-Baran, Urszula Demkow „Ocena przydatności badań laboratoryjnych w diagnostyce sferocytozy wrodzonej”
3. Paweł Turowski, Małgorzata Uhrynowska, Ewa Brojer „Talasemie — patofizjologia, podstawy molekularne i diagnostyka”
4. "Morfologia krwi obwodowej"
5. Oznaczanie, wyliczanie i interpretacja podstawowych wskaźników hematologicznych z uwzględnieniem interpretacji wyników uzyskanych przy pomocy analizatorów.