U zdrowego człowieka można zaobserwować niewielką liczbę leukocytów w moczu (1 – 5 leukocytów). Problem zaczyna się, kiedy jest ich za dużo. Nie należy jednak martwić się na zapas. W większości przypadków leukocyturia, bo tak w słowniku medycznym nazywa się obecność białych krwinek w moczu, towarzyszy jedynie łagodnym infekcjom. Na pewno należy jednak wykonać dalsze badania – może być związana z poważnymi jednostkami chorobowymi.

Podwyższone leukocyty w moczu

Norma leukocytów w moczu jest niewielka i laboratoria medyczne definiują ją w różny sposób. Jeżeli badanie przeprowadza się mikroskopowo z moczu nieodwirowanego, wynosi od 1 do 5 krwinek w polu widzenia. W przypadku moczu odwirowanego jest to od 1 do 10 krwinek. Nadal wykorzystuje się również liczbę leukocytów w moczu dobowym (liczba Addisa), która określa ilość leukocytów, erytrocytów i wałeczków wydalanych z moczem w ciągu doby, w przypadku wybrania tej metody, otrzymana wartość powinna utrzymywać się poniżej progu 2.500.000 białych krwinek. Można spotkać się również z alternatywą w postaci liczby Hamburgera, wykorzystywaną zwłaszcza w pediatrii. Norma mieści się w granicach 1500–3000 leukocytów na minutę.

Zobacz także: Leukopenia, czyli mała ilość białych krwinek: objawy, przyczyny, leczenie i dieta

O leukocyturii mówi się, kiedy w badaniu laboratoryjnym zostają stwierdzone wyższe wartości. W każdym przypadku należy jednak dokładnie sprawdzić oznaczenia podane przez laboratorium wykonujące badanie – pozwoli to na właściwą interpretację wyników. Jeżeli liczba leukocytów i drobnoustrojów w moczu jest bardzo wysoka i doprowadza do jego zmętnienia, zmiany barwy bądź zapachu, dochodzi do ropomoczu. Zazwyczaj jest on związany z zakażeniami układu moczowego. Rodziców często niepokoi zwiększona ilość leukocytów w moczu dziecka. Należy jednak pamiętać, że wśród najmłodszych dopuszczalne wartości są nieco wyższe (norma leukocytów w moczu w niektórych przypadkach może być wyższa nawet o 5 krwinek w polu widzenia), dlatego każdy wynik badania powinien być skonsultowany z lekarzem.

Zobacz także: Leukocytoza – o czym może świadczyć nadmiar białych krwinek w organizmie?

Wskazania do analizy liczby leukocytów w moczu

Badania moczu są wykonywane w podejrzeniu licznych chorób. Nie zajmują wiele czasu i nie są uciążliwe, a dostarczają bardzo wielu informacji o stanie zdrowia pacjenta. Przede wszystkim wskazaniem do ich przeprowadzenia są objawy zaburzeń pracy dróg moczowych. Zalicza się do nich częste oddawanie moczu, a także pojawiający się przy tym ból lub pieczenie. Często towarzyszą im symptomy charakterystyczne dla infekcji – stan podgorączkowy lub gorączka i ogólne osłabienie. Powodem do niepokoju jest również zmiana wyglądu moczu – uwagę chorych powinna zwrócić zmieniona konsystencja, kolor oraz zapach. Wskazane jest cykliczne powtarzanie badania przez kobiety w ciąży oraz pacjentów zmagających się z przewlekłymi chorobami nerek.

Przyczyny występowania leukocytów w moczu

Białe krwinki odpowiadają za walkę z czynnikami chorobotwórczymi. Najczęściej ich obecność w moczu świadczy o rozwijającej się infekcji układu moczowego. Zwykle jest związana z chorobą bakteryjną, rzadziej ma podłoże wirusowe, grzybicze czy pasożytnicze. Podczas zakażeń układu moczowego (ZUM), można zaobserwować również bakteriomocz, krwiomocz, gorączkę, częste parcie na mocz, nietrzymanie moczu, pieczenie cewki moczowej, szczypanie w trakcie mikcji i ból okolic podbrzusza. Jego najpowszechniejszą postacią jest zapalenie pęcherza moczowego. Podwyższone leukocyty w moczu mogą jednak świadczyć o szeregu poważnych schorzeń. Należą do nich:

• Kłębuszkowe zapalenie nerek – pojawia się najczęściej po innych zakażeniach bakteryjnych lub wirusowych. Bardzo często po infekcjach gardła lub skóry. W kłębuszkach zbierają się antygeny bakterii, co doprowadza do stanu zapalnego. Czasami pojawia się także krwiomocz, podczas mikcji obserwuje się wzmożone pienienie. W ostrym przebiegu może dojść do niewydolności nerek.
• Śródmiąższowe zapalenie nerek – rozwija się poza kłębuszkami nerkowymi. Prowadzi do niewydolności organu, może przybierać także chroniczną formę. Typowym objawem jest tępy ból w okolicy lędźwiowej, może pojawiać się również wysypka na skórze.
• Kamica nerkowa – pojawia się kolkowy ból w okolicy lędźwiowej, podczas poruszania się kamieni w kanalikach nerkowych obserwuje się również krew w moczu oraz gorączkę.
• Odmiedniczkowe zapalenie nerek – to zapalna choroba nerek o podłożu bakteryjnym. Towarzyszy jej gorączka, bóle brzucha, skąpomocz. Może prowadzić do zmian ropnych w narządzie, a nawet jego niewydolności.
• Nowotwór pęcherza moczowego – guz w okolicach pęcherza najczęściej pojawia się u osób starszych, ale może dotykać również młodszych pacjentów. Sygnałem alarmowym powinien być krwiomocz.
• Zapalenie przydatków – podwyższone leukocyty w moczu mogą pojawiać się również w przebiegu stanów zapalnych jajników i jajowodów. Bólowi towarzyszy także osłabienie, gorączka lub stan podgorączkowy.