Próchnica to choroba zakaźna tkanek twardych zęba, której przyczyną jest infekcja bakteryjna szczepami Lactobacillus acidophilus oraz Streptococcus mutans. Żywią się one cukrami, które pacjent dostarcza wraz z pożywieniem, a następnie wytwarzają kwasy, które demineralizują szkliwo.
Czy próchnicę można wyleczyć?
Pierwsze objawy próchnicy to białe, matowe plamy widoczne na szkliwie. W miarę postępu choroby dochodzi do niszczenia zębiny, a tym samym powstawania ubytków próchnicowych. Zęby stają się nadwrażliwe, może wystąpić także ból. Leczenie próchnicy zębów powinno rozpocząć się w momencie, kiedy pacjent zauważy u siebie pierwsze niepokojące oznaki. Tylko tak można powstrzymać jej rozwój i uniknąć powikłań.
Próchnica zębów jest chorobą postępującą, a powstałych w jej wyniku zniszczeń szkliwa i miazgi zęba nie można odwrócić. Uszkodzona struktura zęba nie regeneruje się, natomiast wczesne wdrożenie odpowiedniej terapii stomatologicznej zapobiega rozwojowi schorzenia oraz zwiększa szansę na to, że ząb zostanie uratowany i nie wystąpią żadne powikłania. Leczenie próchnicy przynosi oczekiwane efekty tylko wtedy, kiedy zostanie wdrożone odpowiednio wcześnie, tzn. w momencie pojawienia się pierwszych niepokojących objawów.
Jak leczyć próchnicę?
Leczenie próchnicy powinno odbywać się w gabinecie stomatologicznym. Nie warto zwlekać z wizytą, ponieważ choroba może rozwijać się bardzo szybko. Terapia jest dobierana indywidualnie do pacjenta. Lekarz stomatolog dokonuje szczegółowej oceny stanu uzębienia i jamy ustnej. Na jej podstawie podejmuje decyzję, jak leczyć próchnicę.
Leczenie próchnicy zębów zwykle polega na dokładnym oczyszczeniu powstałego ubytku z bakterii i zmienionej chorobowo tkanki. Dokonuje się tego tradycyjnym wiertłem (rzadziej laserem) pod kontrolą mikroskopu lub specjalnej lupy. Dzięki temu ryzyko uszkodzenia zdrowego szkliwa jest minimalne. Następnie lekarz wypełnia ubytek materiałem kompozytowym lub amalgamatem srebra.
U osób, u których choroba jest w początkowym stadium zaawansowania, można wykonać tzw. remineralizację. Jest to leczenie próchnicy bez borowania. Lekarz dokładnie oczyszcza zmienione chorobowo miejsce i pokrywa je warstwą żelu lub lakieru, który zawiera związki fluoru. Dzięki temu szkliwo zębów ma szansę się odbudować. Aby osiągnąć zauważalny efekt, zabieg należy powtórzyć kilka razy.
Współcześnie popularne jest leczenie próchnicy ozonem. Zabieg polega na poddaniu tkanki zęba działaniu gazu – przekształconego tlenu znajdującego się w powietrzu. Jest to skuteczna metoda eliminowania patogenów z powierzchni szkliwa. Leczenie próchnicy ozonem można przeprowadzić tylko w początkowym etapie choroby.
Leczenie próchnicy w zaawansowanym stadium, kiedy doszło do stanu zapalnego miazgi, polega na przeprowadzeniu zabiegu endodontycznego (leczenie kanałowe). W niektórych przypadkach konieczne jest usunięcie chorego zęba.
Zobacz film: Próchnica
Domowe leczenie próchnicy zębów
Domowe leczenie próchnicy może być skutecznym wsparciem zabiegów przeprowadzanych w gabinecie stomatologicznym. Jego najistotniejszymi elementami są odpowiednia pielęgnacja oraz zmiana nawyków żywieniowych. Należy zaznaczyć, że naturalne sposoby nie mogą zastąpić wizyty u dentysty.
Zęby należy szczotkować minimum dwa razy dziennie – rano i wieczorem. Zalecane jest jednak wykonywanie tej czynności po każdym posiłku, ponieważ resztki jedzenia stanowią pożywkę dla drobnoustrojów. Dobrze jest czyścić przestrzenie międzyzębowe nicią dentystyczną oraz płukać jamę ustną. Domowym sposobem leczenia próchnicy mogą być ziołowe płukanki np. z szałwii.
Bardzo ważna jest też zmiana nawyków żywieniowych. Pacjent, u którego rozpoznano próchnicę, powinien zrezygnować lub znacznie ograniczyć spożywanie potraw, które zawierają duże ilości cukru. Dotyczy to także napojów. Do jadłospisu należy włączyć produkty bogate w wapń i witaminy, które wzmocnią szkliwo zębów. Szczególnie polecane są: migdały, biała fasola, soja, tofu, szpinak, natka pietruszki, jarmuż, rukola, sery, mleko i jogurty.
Leczenie próchnicy u dzieci
Leczenie próchnicy u dzieci jest konieczne także w przypadku zębów mlecznych. Zepsute mleczaki mogą uszkodzić zalążki zębów stałych i być przyczyną poważnych powikłań w dorosłym życiu. Leczenie próchnicy u dzieci może odbywać się przy pomocy ozonu lub lasera. W przypadku dużych ubytków konieczne jest tradycyjne borowanie i założenie plomby.
Bibliografia:
1. A. Mielcarek i wsp., Próchnica zębów – zalecenia profilaktyczne i terapeutyczne. Stanowisko grupy roboczej Polskiego Oddziału Sojuszu dla Przyszłości Wolnej od Próchnicy (ACFF) ds. zapobiegania próchnicy w populacji osób dorosłych, [w:] „Nowa Stomatologia”, 2017; 22(2), s. 89–96.
2. P. Berczyński i wsp., Metody remineralizacji wczesnych zmian próchnicowych – przegląd piśmiennictwa, [w:] „Pomeranian Journal of Life Sciences”, 015, 61, 1, s. 68–72.