Bardzo powszechnym problemem współczesnego świata są zaburzenia odżywiania. Najczęściej kojarzą się z anoreksją czy bulimią. Należy jednak zwrócić uwagę na bardzo poważny problem, jakim jest kompulsywne objadanie się. Ocenia się, że kompulsywne jedzenie może dotyczyć nawet 1/3 osób otyłych bądź z nadwagą.

Kompulsywne objadanie się – na czym polega?

Zespół kompulsywnego objadania się (BED – ang. binge eating disorder) to nagłe, niekontrolowane napady nadmiernego jedzenia. W przeciwieństwie np. do bulimii nie ma żadnych zachowań mających na celu zapobieganie przyrostowi masy ciała, jak ekstremalne diety, ćwiczenia fizyczne, środki przeczyszczające czy wymioty. Osoby cierpiące na to zaburzenie mają po prostu okresowe napady przesadnego objadania się, a pomiędzy napadami odżywiają się normalnie, kontrolując ilość spożywanych posiłków. Poza brakiem kompensacyjnych zachowań mających na celu redukcję masy ciała osoby z tendencją do nadmiernego jedzenia nie czują lęku przed takim napadem. Bardzo lubią jeść, w przeciwieństwie do osób np. z anoreksją.

Kompulsywne objadanie się – objawy

Każda osoba wykazująca kompulsywne objadanie się tworzy indywidualny obraz tego zaburzenia. Jednak wszyscy, którzy mają tendencję do nadmiernego jedzenia, wykazują kilka charakterystycznych cech i zachowań:

• jedzą bardzo dużo. Spożywanie pokarmów jest kontynuowane mimo braku poczucia głodu, a nawet pojawienia się sytości. Czasami osoby tracą zupełną kontrolę nad rodzajem posiłków i sposobem, w jaki je spożywają;
  
• w czasie napadu kompulsywnego objadania się pokarmy spożywane są w szybkim tempie. Bardzo często takie osoby wręczy wypychają usta jedzeniem, łykają bez pogryzienia i przeżucia produktów;
  
• w trakcie epizodu napadowego jedzenia osobom z danym zaburzeniem towarzyszą często różne emocje. Najczęściej początkowo jest to przyjemna ulga, jednak z czasem trwania napadu i zwiększeniem ilości spożytych pokarmów pojawia się poczucie winy, a czasami nawet niechęć do siebie, wstyd, czemu towarzyszy obniżenie nastroju. Mimo tego osoba nie przestaje jeść;
  
• objadaniu się towarzyszy czasami pobudzenie psychoruchowe, objawiające się np. bezcelowym krążeniem tam i z powrotem po danym pomieszczeniu. Alternatywnie pojawia się uczucie błogostanu, spokoju ducha;
  
• podobnie jak w przypadku innych zaburzeń odżywiania, kompulsywne jedzenie również dana osoba stara się ukryć. Dlatego napady żarłocznego jedzenia stara się odbywać w osamotnieniu. Osoby w otoczeniu przez bardzo długi czas mogą nie zdawać sobie sprawy, że ich bliski zachowuje się w ten sposób.
  

Jak sobie radzić z kompulsywnym jedzeniem?

Podstawą radzenia sobie z objadaniem jest silna wola. Bardzo duży wpływ na efektywność walki z kompulsywnym jedzeniem ma stan emocjonalny. Poczucie braku silnej woli wiąże się z narastającym wstydem i poczuciem winy. Im bardziej ktoś zdaje sobie sprawę z problemu, tym bardziej czuje się zażenowany swoim postępowaniem i paradoksalnie coraz częściej w ukryciu poddaje się wewnętrznej potrzebie obżarstwa. Bardzo często osobom z zespołem kompulsywnego jedzenia towarzyszy niskie poczucie własnej wartości. Nakłada się na to nagonka społeczna w kierunku osób otyłych. Dlatego chcąc poradzić sobie z napadami kompulsywnego jedzenia, konieczne jest uwzględnienie czynników psychologicznych w procesie leczenia.

Metodą leczenia kompulsywnego jedzenia jest psychoterapia. Pomaga w walce z niską samooceną, pozwala na budowanie właściwych relacji z otoczeniem. Oczywiście jest również pomocna w opanowaniu chęci związanych z napadami obżarstwa. Spotkania z psychoterapeutą mogą mieć charakter indywidualnych sesji bądź spotkań grupowych. Czasami konieczne jest rozpoczęcie leczenia farmakologicznego, jeśli osoba prezentuje objawy znacznego obniżenia nastroju lub depresji.

Bardzo ważnym elementem terapii jest wprowadzenie odpowiedniej, zbilansowanej diety. Często osoby z zaburzeniami odżywiania kojarzone są przede wszystkim z tymi cierpiącymi na anoreksję i bulimię, a co się z tym wiąże – z ogromną świadomością co do spożywanych posiłków. W przypadku kompulsywnego jedzenia osoby nie stosują żadnych diet, ograniczeń, restrykcji żywieniowych, nie potrafią samodzielnie rozplanować sobie zdrowych, racjonalnych posiłków. Dlatego konieczna jest również współpraca z dietetykiem.

Powikłania kompulsywnego jedzenia

Kompulsywne jedzenie może przyczynić się do pogłębiania nadwagi i otyłości, a te w konsekwencji prowadzą do rozwoju chorób cywilizacyjnych w postaci cukrzycy, miażdżycy czy nadciśnienia. Poza otyłością, negatywny skutek na organizm wywiera zła dieta i spożywanie często produktów wysokokalorycznych, jednak małowartościowych pod względem składników odżywczych. Brak pomocy i długotrwałe duszenie w sobie negatywnych emocji może przyczynić się do rozwoju depresji. Objawia się ona zdecydowanym obniżeniem nastroju, brakiem motywacji, a czasem nawet chęcią popełnienia samobójstwa. Ludzie coraz częściej wycofują się na tym etapie z relacji społecznych.