Nawet najsurowsze przestrzeganie zasad higieny nie zawsze zapewnia ochronę przed pasożytami. Jaja pasożytów mogą znajdować się wszędzie. Przenoszą je domowe zwierzęta, nawet jeśli są regularnie odrobaczane, ale częściej dostają się do człowieka wraz z zanieczyszczoną wodą, glebą i odchodami różnych dziko żyjących zwierząt i ptaków. Bardzo często pasożyty znajdują się na niedomytych owocach, warzywach, mięsie czy rybach. Obecne są także we wszystkich zbiornikach wodnych. Objawy pasożytów w organizmie nie są charakterystyczne, dlatego chory może nie wiedzieć, że jest zakażony.

Objawy pasożytów u ludzi

Pasożyty mogą żyć w organizmie ludzkim przez długi czas i nie dawać żadnych objawów. Symptomy, gdy już wystąpią, mogą być niecharakterystyczne i nie wskazywać bezpośrednio na winowajcę dolegliwości. Przyczyną tego jest to, że każdy pasożyt jest inny, lokalizuje się w różnych narządach, a co za tym idzie – każdy daje inne objawy.

Objawy pasożytów u człowieka, które powinny wzbudzić niepokój i skłonić do wizyty u lekarza, to:

• wypadanie włosów i rozdwajanie się paznokci;

• chroniczne problemy z układem pokarmowym – bóle brzucha, biegunki, zaparcia, zatrucia pokarmowe, gazy, wzmożony lub osłabiony apetyt, brak uczucia sytości po posiłku;

• problemy skórne – wysypki, pokrzywki, zmiany trądzikowe, suchość i świąd skóry;

• podkrążone oczy i rozszerzone źrenice;

• niezdrowe rumieńce;

• zaburzenia układu nerwowego – uczucie niepokoju i podenerwowania, nieustanne zmęczenie, bóle głowy, apatia, kłopoty z zasypianiem, halucynacje, zgrzytanie zębami przez sen, lekki sen;

• zaburzenia układu odpornościowego – częste infekcje górnych dróg oddechowych i moczowych;

• bóle mięśni i stawów;

• alergie lub astma oskrzelowa;

• migrena.

Wymienione objawy pasożytów u ludzi mogą być oznaką różnych chorób, dlatego konieczna jest odpowiednia diagnostyka.

Zobacz film i dowiedz się skąd się biorą pasożyty w ciele człowieka 

Pasożyty w jelitach

W przewodzie pokarmowym człowieka pasożytują robaki płaskie, czyli tasiemce oraz robaki obłe, nazywane obleńcami, do których zalicza się glistę ludzką, owsiki, włosogłówkę i węgorka jelitowego. Ponadto w przewodzie pokarmowym mogą pasożytować pierwotniaki, czyli lamblie (wiciowce jelitowe).

Objawy mogą wskazywać na zakażenie konkretnym pasożytem:

• tasiemiec – najczęstszymi objawami zakażenia tasiemcem są: bóle głowy, bezsenność, znużenie, nadmierna pobudliwość nerwowa, wilczy apetyt lub brak apetytu, nudności, biegunki, wymioty, bóle brzucha, spadek masy ciała, wysypki i anemia. Zakażenie wykrywane jest za pomocą badania kału na obecność larw i fragmentów pasożyta;

• glista ludzka – jaja glisty ludzkiej dostają się do jelita, stamtąd od układu krwionośnego i oskrzeli, a następnie ponownie do jelit. Objawy zakażenia glistą to przede wszystkim zapalenie oskrzeli i odoskrzelowe zapalenia płuc, a także: nudności, wymioty, biegunki, bóle brzucha, bóle głowy, brak apetytu, bezsenność i rozdrażnienie. U niektórych osób mogą wystąpić: pokrzywki, wysypki, swędzenie skóry i ataki duszności;

• owsiki – objawy zarażenia owsikami to: zaczerwienienie skóry i świąd w okolicy odbytu, który utrudnia zasypianie, pobudliwość nerwowa, osłabienie, brak apetytu, nudności, anemia. U kobiet owsiki mogą powodować zapalenia narządu rodnego. Do diagnostyki służy tzw. test paskowy;

• włosogłówka – aż 25% zakażonych nie odczuwa żadnych dolegliwości. U pozostałych osób mogą wystąpić: biegunka, bóle brzucha, chudnięcie i anemia, świąd, pokrzywki i wysypki, rozdrażnienie, bezsenność, osłabienie i bóle głowy. Biegunka może być śluzowo-krwawa;

• węgorek jelitowy – larwy wnikają przez skórę, dlatego pierwsze objawy to zaczerwienienie i obrzęk w miejscu wniknięcia. Następnie larwy wędrują do układu oddechowego i gardła, po czym przenoszą się do jelit. Charakterystyczne objawy to zapalenie tchawicy, oskrzeli i płuc, a w późniejszym etapie zakażenia: brak apetytu, biegunka, bóle brzucha, anemia, drażliwość, bezsenność, spadek masy ciała. W diagnostyce węgorzycy wykorzystuje się badania kału, krwi, śliny, moczu i treści dwunastnicy na obecność larw;

• pierwotniaki – lamblioza u większości chorych przebiega bezobjawowo, a pasożyt zwalczany jest przez układ odpornościowy. U pozostałych osób pojawiają się biegunki i dochodzi do upośledzenia wchłaniania tłuszczów, kwasu foliowego, laktozy oraz witamin A i B12 – wynika to z uszkodzenia błony śluzowej jelita. Rzadszym objawem jest zapalenie dróg żółciowych, podrażnienie trzustki i żółtaczka. Do rozpoznania choroby niezbędne jest badanie kału na obecność cyst oraz badanie krwi na obecność przeciwciał.

Leczenie zakażenia pasożytami wymaga podawania leków pasożytniczych. Dawkę i częstotliwość stosowania ustala lekarz w zależności od rodzaju pasożytów.