Kamienie nerkowe to złogi w nerkach lub drogach moczowych utworzone z wytrąconych związków chemicznych obecnych w moczu – fosforanu i szczawianu wapnia, cystyny lub kwasu moczowego. Choroba, którą wywołują, to kamica nerkowa (moczowa). Przez długi czas schorzenie może przebiegać bez żadnych objawów. W większości przypadków pierwsze dolegliwości to tzw. kolka nerkowa – bardzo silny ból w lędźwiach promieniujący do pachwiny, krwiomocz, nudności i wymioty, osłabienie oraz podwyższona temperatura ciała. Leczenie kamieni nerkowych obejmuje metody farmakologiczne, urologiczne i domowe sposoby.

Leczenie kamieni nerkowych

W większości przypadków leczenie kamieni nerkowych opiera się wyłącznie na zastosowaniu farmakoterapii, której celem jest złagodzenie nieprzyjemnych dolegliwości bólowych. Małe złogi (o średnicy 5–7 mm) są wydalane samoistnie z moczem. W przypadku większych kamieni poza leczeniem farmakologicznym konieczne jest także przeprowadzenie zabiegu urologicznego.

Leki na kamienie nerkowe to środki przeciwbólowe i rozkurczające dostępne bez recepty. W efekcie ich stosowania ściany dróg moczowych rozluźniają się, co umożliwia przesunięcie się złogu i jego wydalenie. W przypadku nasilonych objawów lekarz może zlecić inne farmaceutyki (nawet z grupy opioidów, np. tramadol).

Po wydaleniu złogu konieczne jest jego zachowanie i poddanie badaniu w celu wykrycia przyczyny kamicy nerkowej. Dzięki temu możliwe jest zachowawcze leczenie kamieni nerkowych, które zapobiega ich powstawaniu i pojawieniu się kolejnego ataku kolki. Jest to ważne, ponieważ u 50% pacjentów nawrót następuje w ciągu 5–10 lat.

Urologiczne leczenie kamieni nerkowych

W przypadku dużych kamieni nerkowych, których średnica przekracza 7 mm, konieczne jest przeprowadzenie zabiegu, którego celem jest usunięcie złogu lub ułatwienie jego samoistnego wydalenia. Interwencja urologiczna jest wskazana także u tych pacjentów, u których zablokowany został przepływ moczu, utrzymuje się krwiomocz lub doszło do zakażenia układu moczowego.

Leczenie kamieni nerkowych polega na przeprowadzeniu:

•  litotrypsji pozaustrojowej – rozkruszeniu kamieni falami ultradźwiękowymi;
• przezskórnej nefrolitotrypsji – usunięciu kamienia przy pomocy endoskopu;
• ureterorenoskopii – usunięciu kamienia przez wziernik umieszczony w cewce moczowej.

W leczeniu kamieni nerkowych coraz rzadziej stosuje się klasyczny zabieg chirurgiczny. Przeprowadza się go przede wszystkim u tych pacjentów, u których dolegliwości często nawracają lub wywołują powikłania.

Interwencje urologiczne w prawie wszystkich przypadkach umożliwiają całkowite usunięcie złogów z nerek lub dróg moczowych. Konieczne jest jednak stosowanie się do zaleceń lekarskich. Wskazana bywa również terapia zachowawcza, ponieważ tylko takie działanie zmniejsza ryzyko nawrotu choroby.

Domowe leczenie kamieni nerkowych

Domowe leczenie kamieni nerkowych może być skutecznym wsparciem terapii specjalistycznej, a także jednym ze sposobów zapobiegania nawrotom choroby. Ważna jest przede wszystkim modyfikacja stylu życia i zmiana sposobu odżywiania. Naturalne leczenie kamieni nerkowych sprawdzi się również w przypadku ataku kolki nerkowej.

Domowe leczenie kamieni nerkowych podczas ataku kolki wspomaga działanie przeciwbólowych środków farmakologicznych. Osobie chorej zaleca się zastosowanie ciepłego okładu na okolicę kręgosłupa lędźwiowego. Dobrze sprawdzi się także ciepła kąpiel, która dodatkowo zrelaksuje i uspokoi. Bardzo ważne jest picie dużej ilości wody, nawet 3–4 litrów na dzień. Takie działanie stymuluje oddawanie moczu i przyspiesza wydalenie złogów z nerek i dróg moczowych.

Dobrze sprawdza się także leczenie kamieni nerkowych ziołami. Niektóre rośliny wykazują działanie przeciwbólowe, rozkurczowe i moczopędne, co pomaga złagodzić objawy. Chorym poleca się pić napar ze skrzypu polnego, rdestu ptasiego, lubczyku, pietruszki, żurawiny, mącznicy, pokrzywy, perzu, korzenia lukrecji oraz liści brzozy i borówki brusznicy. Zioła na kamienie nerkowe dostępne są w aptekach lub sklepach zielarskich bez recepty.

Zapobieganie kamicy nerkowej

W celach profilaktycznych stosuje się zachowawcze leczenie kamieni nerkowych. Aby nie doszło do nawrotu choroby, pacjent powinien pić przynajmniej 2 litry wody dziennie. Konieczne jest także stosowanie odpowiedniej diety. Powinna być zbilansowana i opierać się na ogólnych zasadach zdrowego żywienia. 

Zobacz film: Nerki

Bibliografia:

1. M. Tałałaj, Kamica układu moczowego – prewencja i leczenie farmakologiczne, [w:] „Postępy Nauk Medycznych” 5/2009, s. 387–394.