Hiperseksualność (inaczej – hiperlibidemia) to zjawisko badane od stosunkowo niedawna (m.in. przez naukowców Instytutu Psychologii Polskiej Akademii Nauk) i jeszcze nie do końca poznane. W związku z brakiem uniwersalnych norm zachowań seksualnych istnieją wątpliwości co do tego, gdzie przebiega granica pomiędzy „zdrowym” a nadmiernie wysokim popędem płciowym. Przyjmuje się, że o hiperlibidemii można mówić wówczas, gdy potrzeba seksualnego zaspokojenia zaczyna przesłaniać człowiekowi inne cele, staje się wyniszczająca dla niego i jego bliskich.

Objawy hiperseksualizmu

Zasadniczym przejawem hiperseksualności jest wzmożone libido i zachowania seksualne służące zaspokojeniu tego popędu. Można stwierdzić, że zjawisko to staje się problematyczne, gdy:

• powoduje dyskomfort psychiczny osoby hiperseksualnej,

• zaspokajanie potrzeb seksualnych wiąże się z narażaniem własnego bezpieczeństwa i zdrowia lub wyrządzaniem krzywdy innym osobom,

• w związku z poświęcaniem czasu na aktywność seksualną zaniedbuje się inne dziedziny życia, w szczególności zobowiązania zawodowe czy rodzinne,

• nieskuteczne stają się próby kontroli własnych zachowań seksualnych,

• aktywność seksualna staje się dominującym sposobem na radzenie sobie z negatywnymi emocjami, a dopiero w dalszej kolejności (o ile w ogóle) stanowi źródło przyjemności.

Libido, czyli co? Dowiesz się tego z naszego filmu

Hiperseksualizm a seksoholizm

Hiperseksualizm to wspólna nazwa nimfomanii (odnoszącej się do kobiet) i satyriasis (inaczej satyryzmu – dotyczącego mężczyzn). Objawy nimfomanii lub satyriasis to zatem stan patologicznego nasilenia zainteresowań, potrzeb i aktywności seksualnej. Zjawisk tych nie należy jednak mylić z seksoholizmem, czyli uzależnieniem od seksu. Zdarzają się wprawdzie hiperseksualni seksoholicy, ale natrętne myśli czy przymus zachowań o podłożu seksualnym nie są jednoznaczne z wysokim libido. Seksoholicy często ograniczają swoje działania do częstych flirtów czy oglądania pornografii, odnajdując zaspokojenie swojej kompulsji w emocjach, które towarzyszą tym czynnościom. Osoby hiperseksualne potrzebują zaś zaspokojenia swojego seksualnego popędu, co może realizować się jedynie w częstych stosunkach płciowych lub poprzez masturbację.

Przyczyny hiperseksualności

Hiperseksualność, pojęta jako zaburzenie, zazwyczaj nie występuje samodzielnie, lecz w przebiegu innych chorób. Wzmożone libido może mieć przyczyny organiczne lub psychiczne. Wśród chorób somatycznych, których konsekwencją może być hiperseksualizm, wymienia się takie, które zaburzają prawidłowe funkcjonowanie mózgu lub gospodarkę hormonalną. Należą do nich:

• choroby neurodegeneracyjne, np. choroba Alzheimera,

• encefalopatie, np. zespół Klüvera-Bucy’ego,

• hiperandrogenizm (nadmiar męskich hormonów płciowych, który może wystąpić u obu płci; stanowi normalny objaw w okresie wczesnego stadium rozwoju seksualnego  mężczyzn).

Zobacz nasz film i dowiedz się jak uzależnienie od seksu wpływa na relacje w związku

W przypadku wyżej wymienionych przyczyn hiperseksualizm zwykle rozwija się latami. Nagłe nasilenie potrzeb seksualnych może wystąpić pod wpływem przejściowych zaburzeń neurologicznych, włączenia leków hormonalnych lub zażywania substancji psychoaktywnych (leków psychotropowych, narkotyków). Hiperlibidemia bywa objawem chorób i zaburzeń psychicznych. Może występować:

• w epizodach manii choroby afektywnej dwubiegunowej,

• w zaburzeniach obsesyjno-kompulsyjnych,

• w zaburzeniach ze spektrum autystycznego, np. zespół Aspergera.

Hiperseksualizm stwierdza się także niekiedy u osób zmagających się z silnym stresem, niską samooceną czy traumatycznymi doświadczeniami. Aktywność seksualna jest w takich przypadkach zastępczą formą rozładowania emocjonalnego napięcia.

Konsekwencje i leczenie hiperseksualizmu

Hiperlibidemia, która prowadzi do utraty kontroli nad własnymi zachowaniami seksualnymi, często staje się przyczyną poczucia winy i wstydu – zwłaszcza u osób pozostających w stałych związkach lub tych, w przypadku których zaspokajanie wzmożonego popędu pozostaje w sprzeczności z przekonaniami moralnymi, religijnymi. Zwykle ma negatywny wpływ na intymne stosunki z partnerem, który nie jest w stanie sprostać potrzebom osoby hiperseksualnej, co przekłada się na jakość relacji w ogólności. Podporządkowanie codziennej aktywności zaspokajaniu popędu seksualnego może utrudniać realizację innych celów. W przypadku wystąpienia takiej problematycznej hiperseksualności, warto podjąć jej leczenie.

Rodzaj terapii uzależniony jest od przyczyn hiperseksualności. Należy przede wszystkim podjąć właściwe leczenie choroby podstawowej. Zminimalizowanie kłopotliwych objawów wzmożonego popędu seksualnego możliwe jest często dzięki zastosowaniu zaleconej przez psychiatrę farmakoterapii. W związku z badaniami prowadzonymi nad zjawiskiem hiperseksualności nadal sprawdza się efektywność różnych metod psychoterapeutycznych, np. treningu rozpoznawania i regulowania emocji. Za skuteczne uznaje się korzystanie ze wsparcia grup samopomocowych, działających w oparciu o zasady wspólnot anonimowych alkoholików (m.in. program dwunastu kroków).

Skąd się bierze uzależnienie od seksu i jak z nim walczyć? Odpowiedź znajdziesz w naszym filmie