Narządami, których rozrost diagnozowany jest szczególnie często, są: macica, prostata i wątroba (zwłaszcza po wycięciu jej fragmentu). Ponieważ rozrost komórek zaliczany jest do zjawisk patologicznych, do hiperplazji dochodzi nie tylko w wyniku starzenia się organizmu, ale również na skutek nowotworów.

Czym jest hiperplazja?

Poza hiperplazją, która jest wynikiem choroby, do rozrostu tkanek i narządów może dojść również na skutek fizjologicznych procesów, które zachodzą w organizmie. W wielu przypadkach jest naturalną reakcją na bodziec, np. w sytuacji powiększenia węzłów chłonnych szyi spowodowanego bakteryjnym zapaleniem gardła. Objawia się wówczas poprzez namnażanie limfocytów w węzłach, co może być powodem miejscowych zaburzeń, ale nie oznacza zmian o charakterze chorobowym, z tendencją do przerzutów czy naciekania na sąsiadujące tkanki.

Jeżeli chodzi o przykłady hiperplazji o skutku chorobowym, to jest nią rozrost gruczołu krokowego, który prowadzi do ucisku na cewkę moczową, przez co pojawiają się problemy z oddawaniem moczu – w bardziej rozwiniętych przypadkach choroby występuje bezmocz, a nawet uszkodzenie nerek.

Hiperplazja powoduje też zaburzenia w funkcjonowaniu przysadki mózgowej. Na skutek pojawienia się guzów (poprzez znaczne namnażanie się komórek gruczołowych i ich rozrost) może dojść do jej nadczynności. Dochodzi wtedy do niekontrolowanego uwalniania hormonów przedniego płata przysadki. Jednym z mniej groźnych objawów tego typu nadczynności jest łysienie androgenowe (najczęstsza przyczyna utraty włosów przez człowieka) lub bliznowaciejące (zaburzenie rozwojowe skóry).

Hiperplazja endometrium

Rozrost endometrium, czyli błony wyściełającej macicę, jest jednym z częściej występujących schorzeń, które dotykają kobiety, a dokładniej żeński układ rozrodczy. Zwykle do hiperplazji endometrium dochodzi po menopauzie, ale wiek w przypadku tego schorzenia nie zawsze jest regułą.

Błona wyściełająca macicę jest tkanką, której funkcjonowanie regulują żeńskie hormony (głównie estrogeny), stąd też podlega ona miesięcznym zmianom związanym z cyklem menstruacyjnym. W jego pierwszej fazie endometrium ulega rozrostowi, ponieważ macica przygotowuje się do zagnieżdżenia zarodka. Progesteron, którego działanie zaznacza się w drugiej fazie cyklu, prowadzi do wyhamowania wzrostu endometrium, co w konsekwencji, w trzecim etapie, objawia się obkurczeniem macicy i menstruacją. Tak przebiega cykl w zdrowym organizmie.

Na skutek zaburzeń, zazwyczaj w obrębie gospodarki hormonalnej, może dojść do rozrostu endometrium, co statystycznie najczęściej rozpoznawane jest u kobiet po około 55 roku życia.

Diagnoza stawiana jest na podstawie określenia grubości błony macicy – u kobiet miesiączkujących powinna wynosić od 10 do 12 mm, a u kobiet po menopauzie 7 do 8 mm. W przypadku potwierdzonej hiperplazji o leczeniu decyduje lekarz ginekolog, który może zlecić dodatkowo pobranie wycinka do badania histopatologicznego w celu określenia, czy istnieje ryzyko wystąpienia procesu nowotworowego.

Hiperplazja endometrium – leczenie

Leczenie hiperplazji endometrium uzależnione jest zawsze od stopnia zaawansowania choroby. W przypadku rozrostu niewielkiego stopnia dobre efekty daje terapia hormonalna prowadzona pod kontrolą lekarza ginekologa. Niestety większość schorzeń wymaga interwencji chirurgicznej polegającej na wyłyżeczkowaniu jamy macicy. Zabieg ten zaliczany jest do nieinwazyjnych, a jego celem jest usunięcie nadmiaru tkanki. Przeprowadzany jest w znieczuleniu, więc nie powinien wzbudzać obaw i strachu. Bezpośrednio po jego wykonaniu mogą wystąpić krwawienia, które powinny samoistnie ustąpić w przeciągu kilku dni. Jeżeli nie znikną, konieczna jest konsultacja lekarska.

W niektórych przypadkach pobraną podczas łyżeczkowania tkankę poddaje się badaniu histopatologicznemu w celu określenia ryzyka nowotworu – w wyniku badania można stwierdzić stan przednowotworowy lub nowotworowy. W uzasadnionych przypadkach konieczne staje się usunięcie zarówno całej macicy, jak i jajowodów, aby zmniejszyć ryzyko groźnych konsekwencji związanych z rozwojem raka. O diagnostyce endometrium powinny pamiętać przede wszystkim kobiety, które ukończyły 55 lat, gdyż jest to wiek predysponujący do zmian nowotworowych w obrębie macicy.

Hiperplazja mięśni

Hiperplazja mięśni polega na wzroście liczby włókien mięśniowych i jest to proces charakterystyczny dla treningu siłowego, który prowadzi do powstawania mikrourazów włókien, które podczas regeneracji zwiększają swoją objętość. W ten sposób mięsień powiększa się, co jest celem osób regularnie ćwiczących. Należy pamiętać, że hiperplazja nie polega na poprawie jakości włókien, ale na zwiększeniu ich liczby, co jest związane ze spełnieniem określonych warunków.

Sam proces zwiększenia objętości mięśni przez tzw. zgrubienie tkanki mięśniowej określany jest hipertrofią – hiperplazja jest procesem znacznie trudniejszym. Elementem, który pozwoli zwiększyć liczbę włókien jest jednak wcześniejsza poprawa ich jakości.