Zapalenie pochwy jest jednym z najczęstszych powodów wizyt u ginekologa. Często towarzyszy mu zapalenie warg sromowych. Żadnej z tych chorób nie wolno bagatelizować, bo stan zapalny może objąć inne narządy i doprowadzić nawet do niepłodności.

Zapalenie pochwy – przyczyny

Przyczyny zapalenia pochwy bywają różne – zarażeniu bakteriami czy wirusami sprzyjają wszystkie czynniki sprawiające, że naturalne środowisko błony śluzowej ulega zaburzeniu, a tym samym odporność zostaje osłabiona. Wśród najczęstszych można wymienić:

• niedostateczne dbanie o higienę osobistą, np. używanie wspólnych ręczników i siadanie na deskach klozetowych w toaletach publicznych,
• stosunki seksualne z wieloma partnerami, zwłaszcza bez zabezpieczenia,
• przyjmowanie antybiotyków niszczących florę bakteryjną.

Szczególnie narażone na infekcję są kobiety ciężarne, które mają przekrwioną śluzówkę w drogach rodnych. Bakteryjne zapalenie pochwy w ciąży (zarażenie paciorkowcem) może być niebezpieczne dla płodu.

Grzybicze zapalenie pochwy (drożdżyca, kandydoza) – jak je rozpoznać?

Przy grzybiczym zapaleniu pochwy objawy są niezwykle uciążliwe. Stan zapalny wywołuje obrzęk i podrażnienie błony śluzowej, a w efekcie silny świąd i pieczenie w czasie oddawania moczu, a także podczas stosunku płciowego. Pojawiają się też upławy o gęstej, serowatej konsystencji, które odbiegają zapachem od naturalnej wydzieliny fizjologicznej (są słodkawe). Odpowiedź na pytanie o źródło infekcji daje wymaz z pochwy. Jest to badanie mikrobiologiczne, w którym obserwacji mikroskopowej poddaje się śluz pobrany z pochwy za pomocą specjalnego patyczka zakończonego wacikiem.

Grzybicze zapalenie pochwy – leki bez recepty i na receptę

Leki na zapalenie pochwy powinien przepisywać lekarz po wykonaniu badań, ponieważ nie wszystkie gatunki grzybów i bakterii są wrażliwe na substancje zawarte w preparatach bez recepty. Przed wizytą u ginekologa można jednak załagodzić dokuczliwe objawy – kupić w aptece probiotyk przywracający florę bakteryjną nabłonka pochwy (np. kapsułki dopochwowe Lactovaginal, tabletki Provag) czy krem łagodzący podrażnienia (np. Vagisan). Tabletki probiotyczne działają wolniej niż globulki aplikowane bezpośrednio do dróg rodnych. Dzieje się tak dlatego, że zawarte w nich bakterie kolonizują głównie przewód pokarmowy. Wśród leków na zapalenie pochwy bez recepty znajdują się także środki przeciwgrzybicze z klotrimazolem (np. Clotrimazolum), które zabijają prawie 80% gatunków grzybów. Receptę trzeba mieć na leki z itrakonazolem albo flukonazolem.

Bakteryjne zapalenie pochwy (waginoza) – jak się objawia?

W przypadku bakteryjnego zapalenia pochwy objawy są podobne jak przy infekcji grzybiczej, z tą tylko różnicą, że występuje inny rodzaj upławów. Charakteryzują się one wodnistą konsystencją, żółtą albo szarą barwą i bardzo nieprzyjemnym, rybim zapachem. Zapalenie bakteryjne pochwy może też wywołać gorączkę.

Bakteryjne zapalenie pochwy – leki bez recepty i na receptę

Leki na bakteryjne zapalenie pochwy dobiera się w zależności od wyniku wymazu i badania pH. Bez recepty dostępne są jedynie preparaty probiotyczne, a także maści, kremy, tabletki i kapsułki łagodzące stan zapalny. Można stosować takie same farmaceutyki jak przy zapaleniu grzybiczym (wyjąwszy środki przeciwgrzybicze), a oprócz tego globulki z polikrezulenem (np. Albothyl) o działaniu antybakteryjnym. Większość maści na zapalenie pochwy służy do stosowania zewnętrznego – smaruje się nimi wyłącznie wargi sromowe. Bardzo często przy bakteryjnym zapaleniu pochwy leki na receptę (antybiotyki) są koniecznością. Występujące w nich substancje czynne to najczęściej metronidazol i klindamycyna.

Jeśli doszło do zarażenia zarówno bakteriami, jak i grzybami, stosuje się leczenie skojarzone. Inaczej też walczy się z zapaleniem pochwy u dziecka. Wielu preparatów nie można stosować przed osiągnięciem dojrzałości płciowej.

Zapalenie pochwy – domowe sposoby

Wśród domowych sposobów na zapalenie pochwy, prócz stosowania leków dostępnych bez recepty, wymienia się m.in. irygacje, nasiadówki i zmiany w diecie. Aby szybciej uporać się z infekcją, można jeść dużo nabiału z żywymi kulturami bakterii, przez kilka dni siadać na 10–20 min. w letniej wodzie z dodatkiem kwasu bornego, podmywać się roztworem olejku z drzewa herbacianego, a także używać wkładek nasączonych olejkiem z oczaru wirginijskiego. Jeśli chodzi o płukanie pochwy, trzeba zachować szczególną ostrożność, by nie podrażnić nabłonka i nie doprowadzić do rozprzestrzenienia się drobnoustrojów. Irygacje można wykonywać nie częściej niż 2 razy w ciągu doby. Zwykle stosuje się w tym celu 5% roztwór kwasu octowego albo gotowe preparaty, które są do kupienia w aptece (np. Tantum Rosa). Do przepłukiwania pochwy służy specjalne urządzenie z rurką – irygator.