Grzybica gardła wywołana jest przeważnie przez drożdżaki z rodzaju Candida. Odmianą, która najczęściej infekuje organizm ludzki jest Candida albicans, tzw. bielnik biały. Uważa się go za sprawcę aż około 90% wszystkich infekcji grzybiczych. Znacznie rzadziej mogą je wywoływać Candida tropicalis, Candida glabrata, Candida krusei lub Candida hisitaniae. W przypadku grzybicy gardła najbardziej szkodliwe jest zakażenie Candida pampsilosis, który zasiedla często także śluzówkę jelit i jamy ustnej.

Co powoduje grzybicze zapalenie gardła?

Grzybicze zapalenie gardła to stan chorobowy, za który odpowiada w większości przypadków zakażenie drożdżakami chorobotwórczymi z rodzaju Candida (obecnie znanych jest około 196 rodzajów grzybów Candida, a tylko 15 z nich ma właściwości chorobotwórcze), znacznie rzadziej innymi gatunkami grzybów. W związku z tym wywołane przez nie grzybice określa się mianem kandydozy lub drożdżycy.

Kandydozy są zazwyczaj zakażeniami endogennymi, ponieważ drożdżaki z rodzaju Candida występują w obrębie naturalnej mikroflory człowieka. Grzybica gardła rozwija się zarówno wśród dzieci, jak i osób dorosłych, u których stwierdzono zmniejszoną odporność organizmu, leczonych preparatami immunosupresyjnymi lub zmagających się z chorobą nowotworową. Czynnikami sprawczymi mogą być także: uszkodzenie bariery nabłonkowej, cukrzyca czy inne zaburzenia endokrynologiczne, długotrwała antybiotykoterapia (szczególnie antybiotykami o szerokim zakresie działania), stosowanie kortykosteroidów i cytostatyków, zaburzenia odżywiania i wchłaniania oraz choroby krwi. Grzybica gardła pojawia się częściej u palaczy tytoniu, u osób po przeszczepach narządów wewnętrznych i chorych na AIDS. Czynnikami ryzyka są także: podeszły wiek, działanie silnego stresora, zanieczyszczenie środowiska środkami grzybobójczymi, niedrożność przełyku, niedożywienie, anemia, zła dieta, niedobory żelaza oraz kwasu foliowego w organizmie. Ponadto grzybica w gardle nierzadko współtowarzyszy wrzodom żołądka lub dwunastnicy bądź drożdżycy jamy ustnej.

Objawy grzybicy gardła

Grzybica w gardle może przebiegać w:

• postaci ostrej – tej grzybicy gardła towarzyszą przeważnie takie objawy jak: ogólne osłabienie, podwyższona temperatura ciała, silny ból i zaczerwienienie gardła, brak apetytu, suchy kaszel, powiększenie i rozpulchnienie migdałków podniebiennych, lśniący, biało-kremowy, rozmieszczony punktowo nalot na powierzchni migdałków, powiększone i bolesne węzły chłonne podżuchwowe i szyjne;
  
• postaci przewlekłej – typowym objawem tej formy infekcji grzybiczej gardła jest uczucie przeszkody w gardle; u chorego stwierdza się stan podgorączkowy; nierzadko przy ucisku migdałków wypływa z nich treść ropna; charakterystyczny symptom stanowi przekrwienie łuków podniebiennych; objawy obejmują ból przy przełykaniu i uczucie zgagi; następuje zwiększone wydzielanie śluzu, który spływa po tylnej ścianie gardła i powoduje zatkanie nosa.
  

Dolegliwości związane z kandydozą gardła mogą ograniczać przyjmowanie pokarmów i płynów i w znaczny sposób obniżać jakość życia. Duża gęstość populacji grzybów w gardle stanowi poważne ryzyko rozwoju grzybicy uogólnionej.

Rozpoznanie grzybicy gardła

Przeprowadzając rozpoznanie grzybicy gardła, oprócz tradycyjnego badania fizykalnego lekarz nierzadko pobiera próbkę wymazu z gardła w celu wykonania posiewu mikologicznego.

Zobacz film i sprawdź jak pozbyć się bólu gardła:

Jak leczyć grzybicę gardła?

Skuteczne leczenie grzybicy zależy od właściwego doboru preparatów przeciwgrzybiczych. Zalecane są: kaspofungin, flukonazol i klotrimazol. Środki farmaceutyczne zazwyczaj mają postać płynów do płukania, tabletek rozpuszczających się w jamie ustnej, zawiesiny lub aerozolu. W grzybicy gardła można się wspomóc leczeniem domowym. Podstawę stanowi zwłaszcza zapewnienie właściwej higieny jamy ustnej. Nie bez znaczenia jest przestrzeganie zaleceń dietetycznych. W przebiegu grzybicy wskazane jest stosowanie tzw. diety przeciwgrzybiczej, która opiera się przede wszystkim na ograniczeniu udziału węglowodanów prostych i produktów zawierających drożdże w codziennym jadłospisie. Odpowiednie nawodnienie ma podstawowe znaczenie u chorych na grzybicę gardła. Zaleca się spożycie w ciągu doby około 2 l płynu. Najlepiej pić niegazowaną wodę mineralną, herbaty ziołowe, wodę z cytryną czy soki warzywne.

Podczas grzybicy gardła warto zastosować leczenie naturalne. Doskonale sprawdzają się ziołowe płukanki. Właściwości przeciwgrzybicze wykazują m.in.: koszyczki rumianku, kwiat nagietka, liście podbiału, kora dębu, liście szałwii, ziele tymianku, alantoina, koci pazur, czarci pazur, olejek rumiankowy i olejek miętowy. W domowym leczeniu grzybiczego zapalenia gardła zastosowanie mają: olej kokosowy, olej goździkowy, aloes, czosnek i oregano. Można przyrządzić miksturę do picia ze szklanki przegotowanej wody i łyżki octu jabłkowego, którą spożywa się przed posiłkiem. Przeprowadza się płukanki z olejku z drzewa herbacianego – do szklanki wody dodaje się 3 krople olejku z drzewa herbacianego, a następnie płucze gardło rano i wieczorem. Gardło warto też potraktować 3% wodą utlenioną, nadmanganianem potasu lub jodyną, odpowiednio rozcieńczonymi w wodzie. Wykazują one działanie antyseptyczne, odkażające i grzybobójcze. Należy wzmocnić ogólną odporność organizmu. W tym celu trzeba przyjmować suplementy diety z witaminami, które uzupełnią niedobory mikro- i makroelementów.

Bibliografia:

1. Budak A., Farmakoterapia grzybic powierzchniowych i narządowych, „Farmacja Polska”, 2007, 63(7), s. 304–312.

2. Paczkowska I., Wójtowicz A., Malm A., Wybrane aspekty farmakoterapii kandydoz, „Farmacja Polska”, 2010, 66(8), s. 539–543.

3. Janus A., Nie daj się zjeść grzybom Candida, Warszawa, Wydawnictwo IPS, 2011.

4. Szymańska M., Baranowski A., Płachta D., Przegląd preparatów najczęściej stosowanych w leczeniu chorób grzybiczych, „BIULETYN Wydziału Farmaceutycznego Akademii Medycznej w Warszawie”, 2007, 1, s. 1–12.

5. Piątkowska-Jakubas B., Skotnicki A.N., Zakażenia grzybicze u chorych z granulocytopenią – problem diagnostyczny i terapeutyczny, „Medycyna po Dyplomie”, 1995, 3, s. 7–12.

6. Rex J.H., Walsh T.J., Sobel J.D. i wsp., Leczenie kandydozy. Wytyczne Infectious Diseases Society of America (2000), “Clinical Infectious Diseases”, 2000, 30, s. 662–678.