Fluoroza jest chorobą zębów, której towarzyszą zmiany w budowie i wyglądzie szkliwa. Cechą charakterystyczną schorzenia jest pojawienie się na szkliwie nieestetycznych plam. Osoby ze zdiagnozowaną fluorozą powinny znajdować się pod stałą opieką stomatologiczną.
Fluoroza – jakie są jej przyczyny?
Fluoroza zębów jest chorobą należącą do zaburzeń pochodzenia rozwojowego. Przyczyną powstawania schorzenia jest nadmierne przyjmowanie związków fluoru w okresie rozwoju szkliwa zębów. Fluor jest składnikiem mineralnym niezbędnym organizmowi, jednak w zbyt dużych ilościach może być szkodliwy dla zdrowia człowieka. Związek ten uczestniczy w procesie mineralizacji zębów, zapobiega rozwojowi próchnicy oraz korzystnie wpływa na twardość szkliwa. Fluor przyjmowany jest wraz z pastami do zębów oraz pożywieniem.
Zobacz także: Pasta do zębów – wybielająca, na nadwrażliwość czy przeciw próchnicy? Jaką wybrać?
Źródłem fluoru w diecie są: ryby morskie, czarna herbata, szynka wieprzowa, sery, płatki kukurydziane, pieczywo żytnie. Niegdyś pierwiastek ten dodawany był do wody pitnej, gdyż uważano, że chroni to przed powstawaniem próchnicy. Z czasem jednak okazało się, że fluoryzacja wody sprzyja rozwojowi choroby polegającej na nadmiarze fluoru w organizmie, czyli fluorozy.
Choroba ta jest najbardziej niebezpieczna dla dzieci i młodzieży, gdyż może powodować trwałe uszkodzenia zębów. Nadmiar fluoru może prowadzić nie tylko do zmian w wyglądzie i budowy zębów. Przy znacznym przedawkowaniu tego minerału pojawiają się również inne objawy: nudności, krwawe wymioty, biegunki, skurcze i silnie bóle brzucha, ogólne osłabienie organizmu, bóle kości, sztywność stawów oraz wzmożona potliwość.
Objawy fluorozy
Fluoroza prowadzi do zmian w szkliwie, których charakter zależny jest od stopnia zaawansowania choroby. Zmiany te mogą mieć postać pojedynczych lub zlewających się ze sobą pasm lub plam o kredowobiałym lub brunatnym zabarwieniu. W bardziej zaawansowanym stadium objawami fluorozy są zagłębienia oraz ubytki szkliwa, w wyniku których dochodzi do zmiany w budowie i kształcie zęba. Szkliwo u osoby chorej na fluorozę jest matowe, chropowate i nieprzezroczyste. Dokładny mechanizm rozwoju choroby nie jest poznany, jednak niektórzy naukowcy uważają, że fluoroza najczęściej powstaje u osób, które w dzieciństwie przyjmowały wodę o nadmiernej ilości fluoru w składzie.
Jakie są rodzaje fluorozy?
W ocenie zębów u osób chorujących na fluorozę wykorzystuje się klasyfikację szkliwa plamkowego (tzw. klasyfikacja Deana). Przeprowadza się ją na podstawie dwóch zębów, które objęte są dużymi zmianami patologicznymi. Kryteria przestawiają się następująco:
- 0 – oznacza stan prawidłowy. Jest on stwierdzany, gdy powierzchnia zębów jest gładka, lśniąca i posiada kredowobiały kolor;
- 1 – oznacza tzw. fluorozę wątpliwą. Diagnozuje się ją w przypadkach, gdy na powierzchni szkliwa wyraźnie widoczne są białe plamki;
- 2 – oznacza fluorozę bardzo łagodną. Rozpoznaje się ją, gdy na powierzchni mniejszej niż ¼ zęba występują zmiany w postaci białawych, matowych i nieregularnie rozproszonych plam;
- 3 – oznacza fluorozę łagodną. Charakteryzuje się rozleglejszymi białymi polami na szkliwie, które nie przekraczają 50% powierzchni pojedynczego zęba;
- 4 – oznacza fluorozę umiarkowaną. Diagnozowana jest, gdy na powierzchni zęba widoczne są znaczne uszkodzenia z towarzyszącymi im brązowymi plamami;
- 5 – oznacza fluorozę ciężką. Cechuje się zaawansowanymi uszkodzeniami obejmującymi całą powierzchnię szkliwa zęba, które prowadzą do zmian w jego kształcie. Na zębach widoczne są brunatne przebarwienia i/lub rozległe zagłębienia.
Fluoroza u dzieci
Fluoroza częściej występuje na zębach stałych niż mlecznych, ale cechuje się znacznie łagodniejszym przebiegiem w przypadku mleczaków. Proces wyrzynania się zębów stałych trwa około 6 lat. Jego początek przypada na wiek 5-6 lat. Ostatnie zęby stałe – trzonowce powstają około 13. roku życia. W okresie dorosłości u większości ludzi wyrzynają się tzw. zęby mądrości, czyli ósemki. W przypadku zauważenia u dziecka niepokojących zmian w postaci przebarwień należy natychmiast zgłosić się do dentysty. Zignorowanie tego rodzaju objawów może prowadzić do rozwoju zaawansowanie fluorozy i poważnego uszkodzenia szkliwa zębów.
Zobacz także: Fluoroza u dzieci – jak ją rozpoznać? Jak przebiega leczenie?
Jak leczyć fluorozę?
Leczenie fluorozy powinno być kompleksowe. Obejmuje ono:
- eliminację bieżących ubytków próchnicowych,
- uzupełnianie powstałych ubytków szkliwa materiałem kompozytowym,
- remineralizację szkliwa poprzez nakładanie na zęby hydroksyapatytu.
W leczeniu fluorozy ważną rolę odgrywa codzienna higiena zębów polegająca na regularnym ich szczotkowaniu pastą pozbawioną fluoru oraz nitkowaniu. Dieta osób ze zdiagnozowaną fluorozą powinna być bogata w wapń. Najważniejszym źródłem tego minerału jest mleko i jego przetwory. W niektórych przypadkach, zwłaszcza przy zaawansowanej fluorozie, wskazany jest profesjonalny zabieg ścierania szkliwa lub wybielanie. Zabiegi te umożliwią likwidację nieestetycznych plam i przebarwień. Zastosowanie ma również zakładanie licówek lub koron na zęby objęte chorobą.