Charakterystycznym objawem erozji zębów jest ich nadwrażliwość na temperaturę. Są ponadto świecące, jakby były wypolerowane. Na zębach widoczne są również wgłębienia przypominające nieestetyczne bruzdy. Osoba z erozją szkliwa powinna wyleczyć i odbudować ubytki, ponieważ może mieć problem ze spożywaniem pokarmów.
Co to jest erozja szkliwa?
Erozja szkliwa to termin określający uszkodzenie i ubytek tkanki twardej zęba powstały na skutek negatywnego oddziaływania związków chemicznych, zwłaszcza kwasów i innych substancji chelatujących. Dla pacjenta jest ona niewidoczna gołym okiem, choć manifestuje się szeregiem nieprzyjemnych objawów. Pojawia się u ludzi w różnym przedziale wiekowym, ale najczęściej dotyka osoby z chorobami układu pokarmowego i niewłaściwie odżywiające się.
Przyczyny erozji szkliwa
Najczęstszą przyczyną erozji szkliwa są błędy żywieniowe, zwłaszcza spożywanie nadmiernych ilości kwaśnych pokarmów, napojów gazowanych, soków oraz sosów z dodatkiem octu. Problemem jest także szczotkowanie zębów tuż po zjedzonym posiłku.
Mechanizm powstawania uszkodzeń erozyjnych jest złożony. Jony wodoru, uwolnione wcześniej z kwaśnego pokarmu, wchodzą w reakcję chemiczną z jonami węgla i fosforu. W efekcie pH śliny ulega obniżeniu do poziomu krytycznego, co skutkuje powolnym rozpuszczaniem szkliwa i uszkodzeniem części mineralnej zębów. Na ich powierzchni tworzą się nieestetyczne wgłębienia. Proces jest nieodwracalny. W takich sytuacjach można jedynie odbudować powstałe ubytki i zmienić nawyki żywieniowe, aby zapobiec dalszej erozji.
Niewłaściwy styl odżywiania to nie jedyna przyczyna erozji zębów. Ubytki zdarzają się również osobom cierpiącym na schorzenia przewodu pokarmowego np. wrzody żołądka lub refluks żołądkowo-przełykowy. Choroby powodują bowiem cofanie się kwaśnej treści do przełyku, a następnie do jamy ustnej.
Do innych czynników wpływających na stan zębów zalicza się:
- leki, zwłaszcza preparaty z żelazem i te zapobiegające odkładaniu się kamienia nazębnego;
- pracę zawodową, w której człowiek ma bezpośrednią styczność z substancjami chemicznymi np. przy produkcji nawozów.
Kwasową erozję szkliwa trzeba leczyć stomatologicznie, ponieważ wygląda nie tylko nieestetycznie, ale też utrudnia spożywanie pokarmów.
Objawy erozji szkliwa na zębach
Początkowych objawów uszkodzeń nikt nie kojarzy z erozją, ponieważ są one niewidoczne gołym okiem. Bruzdy i brzydkie wgłębienia widać dopiero w zaawansowanym stadium choroby. Przypominają rowki o zaokrąglonym kształcie i żółtawej barwie. Postępująca utrata szkliwa powoduje, że zęby stają się nadwrażliwe na zmiany temperatur (zimno, ciepło) oraz niektóre pokarmy np. bardzo słodkie lub kwaśne. Bolą również podczas szczotkowania.
Erozja szkliwa u dzieci sprzyja przedwczesnemu odsłonięciu zębiny, ponieważ uszkodzone szkliwo jest cienkie i mało stabilne. Jego delikatność powoduje zbyt szybką utratę zębów mlecznych.
Leczenie erozji szkliwa
Leczeniem erozji zębów zajmuje się lekarz stomatolog. Uszkodzenia szkliwa zalicza się do ubytków niepróchnicowych, ale traktuje tak samo, jak inne wymagające uzupełnienia. Należy je dokładnie oczyścić i odbudować. Ważnym elementem jest odnalezienie przyczyny i sposobu na zapobieganie dalszemu rozwojowi choroby.
Nieleczona erozja grozi poważnymi powikłaniami. Osłabione szkliwo sprzyja bowiem patologicznemu ścieraniu się zębów i obnażaniu miazgi. Zębina jest wtedy bardziej podatna na infekcje. Zapalenie miazgi jest bardzo bolesne. Wymaga też długotrwałego i kosztownego leczenia stomatologicznego.
Zapobieganie erozji zębów
Zapobieganie erozji szkliwa na zębach wiąże się przede wszystkim ze zmianą nawyków żywieniowych i przestrzeganiem zasad higieny jamy ustnej. Z codziennego jadłospisu należy usunąć produkty kwaśne, gazowane i z dużą ilością cukru. Zęby warto szczotkować po każdym posiłku, lecz nie bezpośrednio po nim. Najlepiej robić to godzinę po spożyciu pokarmu. Trzeba ponadto unikać płynów do płukania zawierających substancje o działaniu antyseptycznym. Przy uszkodzeniach erozyjnych powinno się czyścić uzębienie pastami i płynami z fluorem. W profilaktyce erozji istotne jest także pobudzenie wydzielania śliny, gdyż może ona zneutralizować działanie kwasów.
Żeby powstrzymać proces tworzenia się ubytków niepróchnicowych, trzeba leczyć choroby, które mogłyby przyczynić się do ich powstawania. Warto zatem zadbać o refluks lub wrzody, których rozwój rozpoczyna erozję. W takich sytuacjach konieczna jest pomoc nie tylko stomatologa, ale też innych specjalistów np. gastrologa lub lekarza rodzinnego.
Bibliografia:
1. W. Krajewski, Podstawy profilaktyki stomatologicznej, wyd. 2, Wydawnictwo Med Tour Press International, Warszawa 2019.