Czasami dochodzi do niekontrolowanego rozrostu eozynofili. Hipereozynofilię, czyli znaczne podwyższenie eozynocytów we krwi, obserwuje się w niektórych stanach chorobowych. Stan ten może wywoływać objawy ze strony różnych narządów i układów.

Co to są eozynofile?

Układ krwiotwórczy człowieka stanowi zbiór komórek o rozmaitych funkcjach. Jedną z podstawowych populacji białych krwinek są eozynofile – granulocyty kwasochłonne. Miejscem ich powstania oraz różnicowania się z komórki macierzystej jest szpik kostny. We krwi przebywają jedynie 6–8 godzin, następnie migrują do tkanek.

W swoich ziarnistościach eozynocyty mają szereg substancji zwanych mediatorami. Uwalniane są one podczas reakcji zapalnych organizmu - są niezmiernie ważną częścią układu odpornościowego, a ich rola jest najbardziej widoczna podczas inwazji pasożytniczych oraz alergii. Niszczą obce białka i mają zdolność fagocytozy, czyli pochłaniania i trawienia groźnych dla organizmu patogenów.

Niestety oprócz pełnienia korzystnych funkcji u niektórych osób komórki te mogą prowadzić do rozwinięcia się chorób na tle alergicznym, np. eozynofilowego zapalenia płuc. Wzmożone wytwarzanie tych komórek ma charakter wrodzony, idiopatyczny, nowotworowy lub jest odpowiedzią na czynnik zewnętrzny.

Z czego składa się krew? Dowiesz się tego z naszego filmu:

Normy eozynofili w morfologii (EOS) oraz wydzielinach

Do rutynowego oznaczania liczby eozynocytów w morfologii używa się krwi żylnej, pobranej zwykle z przedramienia. Na blankiecie z wynikiem parametr ten może być oznaczony skrótem EOS.

Norma eozynocytów we krwi zależy od wieku osoby badanej. U dorosłych wynosi ona do 400/µl. Inną wartością oznaczaną w badaniach jest udział procentowy tych komórek krwi względem wszystkich białych krwinek. Ilość eozynofilów (norma wyrażana w procentach) wynosi w prawidłowych warunkach 2–4%.

Liczbę eozynocytów można oznaczyć w wydzielinie pobranej z nosa, w popłuczynach z drzewa oskrzelowego (BAL) oraz w plwocinie. Normy są znacząco wyższe ze względu na zdolność przemieszczania się tych komórek do tkanek.

Częściej spotykanym odchyleniem jest podwyższenie eozynofilów w morfologii krwi – eozynofilia. Dzieli się ją na łagodną (obecność komórek krwi powyżej 500/µl), umiarkowaną (>1500/µl) oraz ciężką (>5000/µl). Niski poziom eozynofili lub brak eozynocytów to eozynopenia.

Należy pamiętać, że każdorazowo interpretacja wyniku powinna być dokonana przez lekarza. Nie sam wynik, lecz występowanie dodatkowych objawów sugeruje konieczność poszukiwania przyczyny odchyleń od normy.

Podwyższenie eozynofilii w morfologii krwi – przyczyny

Eozynofile wysokie mogą być jednym z wykładników występowania inwazji pasożytniczych, wywołanych między innymi przez glistę ludzką, owsiki czy tasiemce. Ich podwyższenie obserwuje się w reakcjach alergicznych organizmu, Może być wywołane również przez niektóre leki. Niekiedy jest to reakcja na zakażenie, już w trakcie zdrowienia.

Nieprawidłowe, długo utrzymujące się, podwyższenie eozynocytów jest charakterystyczne dla chorób, takich jak:

• alergiczna aspergiloza oskrzelowo-płucna,
• eozynofilowe zapalenie płuc,
• zespół idiopatycznej hipereozynofilii,
• eozynofilowe zapalenie jelit oraz żołądka,
• niektóre nowotwory,
• sarkoidoza,
• ziarnica złośliwa,
• choroby reumatoidalne.

Eozynofile podwyższone u dziecka są wykładnikiem podobnych zaburzeń jak u dorosłych. Zazwyczaj podwyższenie eozynofili we krwi ma charakter łagodny i ustępuje po niedługim czasie. Nie stanowi powodu do niepokoju.

Hipereozynofilia – objawy oraz leczenie

Stan, w którym występuje wyjątkowo duża ilość eozynofili we krwi (>1500/µ) lub nacieków z tych komórek w tkankach, zwany jest hipereozynofilią. Może, ale nie musi, powodować dolegliwości. Zazwyczaj ma przebieg przewlekły, może ulec progresji i przekształcić się w ostrą białaczkę.

W chwili rozpoznania pacjent zazwyczaj nie zgłasza objawów. Dolegliwości świadczące o zajęciu narządów mogą pojawić się ze strony różnych układów. Najczęściej osoba chora skarży się na objawy ze strony układu oddechowego – kaszel, duszność. Charakterystyczne jest występowanie zmian skórnych: pokrzywki, guzków podskórnych, świądu. W około 20% przypadków dolegliwości związane są z układem krążenia. Jako przykład można podać zaburzenia rytmu serca, objawy niedomykalności zastawek. Cytokiny, uwalniane z ziarnistości eozynofili w dużych ilościach, mogą wywoływać gorączkę, doprowadzić do utraty masy ciała, zmęczenia.

Leczenie zespołów hipereozynofilowych jest konieczne przy wartościach przekraczających 5000/µl oraz w przypadku objawów narządowych. W terapii wykorzystuje się w pierwszej kolejności glikokortykosteroidy. Konieczna jest dalsza obserwacja, a poziom eozynofilii powinien utrzymywać się poniżej 400/µl.

Bibliografia:

1. Szczeklik A., Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, Kraków 2018.