Echokardiografia, zwana też echem serca czy ultrasonografią (USG) serca, może być przezklatkowa albo przezprzełykowa. Ta metoda badania serca pozwala wykorzystać echa ultradźwięków. Jest to diagnostyka nieinwazyjna, która umożliwia ocenę struktury i funkcjonowania zastawek serca, diagnostykę wady serca czy wykonanie pomiaru pracy i wielkości komór tego organu.

Echo serca jest zalecane osobom, które zapadły na poważne schorzenia, takie jak choroba niedokrwienna serca, zapalenie mięśnia sercowego, zawał mięśnia sercowego, choroba zakrzepowo-zatorowa czy zapalenie wsierdzia. Powodem do tego badania jest właśnie choroba niedokrwienna oraz jej powikłania, w tym zawał serca.

Diagnostyka pozwala na ocenianie struktury anatomicznej serca, budowy oraz pracy jego zastawek, kurczliwości mięśnia sercowego, przepływu krwi przez przedsionki i komory serca, a także w obrębie dużych naczyń krwionośnych. Echokardiografia umożliwia wykrycie przebytego zawału, nowotworu serca, obecności skrzepliny czy płynu w osierdziu.

Badanie pozwala ocenić poziomu zaawansowania schorzenia, a także ułatwia monitorowanie postępów oraz efektów leczenia. Echo serca ułatwia diagnostykę przyczyn szmerów serca, niewyjaśnionych bólów pojawiających się w klatce piersiowej czy zaburzeń rytmu. To badanie, które stosuje się także przy obserwacji niewydolność niewydolności serca, chorób mięśnia sercowego, chorób osierdzia lub wsierdzia.

Echokardiografia pozwala zbadać nieprawidłowości związane z budową i funkcjami naczyń żylnych lub tętniczych. Może być ono wykonywane także przy tętniczym nadciśnieniu płucnym. Echo serca pozwala także na potwierdzenie lub wykluczenie istnienia wad wrodzonych serca.

Zobacz też: Jak się objawia zawał serca u kobiet?

Echo serca – przygotowanie

Przed echokardiografią przezklatkową pacjent nie musi być specjalnie przygotowany. Nie jest wykonywane na żadnej specjalnej sali, a często odbywa się tuż przy łóżku chorego, dzięki możliwości wykorzystania przenośnych aparatów. W przypadku echa przezprzełykowego, badany powinien zjawić się na czczo na specjalnie do tego przygotowanej sali zabiegowej. Pacjent powinien mieć zrobione EKG oraz RTG klatki piersiowej. Tak uzyskany wynik musi trafić w ręce lekarza przed badaniem.

Zobacz też: Ból serca - przyczyny kłucia w klatce piersiowej

Echokardiografia - rodzaje

Echokardiografię można wykonywać dwoma technikami: przezklatkowo i przezprzełykowo. Najczęstszą jest echo serca przezklatkowe. Po jego wykonaniu lekarz może zalecić wykonanie echokardiografii przezprzełykowej. Natomiast nowością jest opcja echa serca tkankowej echokardiografii dopplerowskiej.

Echokardiografię najczęściej wykonuje się przez klatkę piersiową. Echo serca przezprzełykowe zaleca się u osób, których obraz badania przezklatkowego nie jest jednoznaczny bądź wystarczający. Dodatkowo wykonuje się ją przy podejrzeniu występowania skrzepliny w jamach serca, rozwarstwienia aorty, zapalenia wsierdzia czy w przypadku nieprawidłowego funkcjonowania protez zastawek.

Echo serca – badanie

Przebiega badania jest uzależniony od postaci przeprowadzonej echokardiografii. W przypadku przezklatkowej, pacjent powinien rozebrać się od pasa w górę i ułożyć na plecach na łóżku szpitalnym. Następnie lekarza naniesie na skórę specjalny żel. Kolejnym krokiem jest przyłożenie głowicy urządzenia do ciała.

Sprzęt przesyła fale dźwiękowe, jednocześnie odbierając wracające do niego echo. Na monitorze w ten sposób ukaże się obraz serca, który lekarz musi dokładnie ocenić w poszukiwaniu jakichkolwiek patologii. Echo serca może być wykonany z kontrastem. Jest on wstrzykiwany do żyły pacjenta podczas zabiegu. Dzięki kontrastowi lekarz uzyskuje lepszy obraz.

Echokardiografia przezprzełykowa uzupełnia poprzednią postać badania. Tutaj pacjent otrzymuje znieczulenie miejscowe. Specjalista albo podaje znieczulenie, albo lek uspokajający. Kolejnym krokiem jest wprowadzenie przez lekarza sondy doprzełykowej, której głowica zatrzymuje się na wysokości serca. Ma ona średnicę około centymetra. To badanie pozwala na szczegółowe przedstawienie budowy serca.

Echokardiografia – norma

W trakcie echokardiografii mierzy się frakcję wyrzutową (EF), która służy do oceny ryzyka czynnościowej serca. Właściwie ma tu znaczenie wiele czynników, w tym również ciśnienie krwi czy poziom cholesterolu.

Frakcja wyrzutowa lewej komory serca jest wartością, poprzez którą ustala się stan serca i jego zdolność do wprowadzania krwi do krwioobiegu. Określa się nią procent objętości krwi, która jest wypompowywana z serca w czasie pojedynczego skurczu.

Frakcja wyrzutowa lewej komory u zdrowej osoby powinna wynosić minimum 60-65% objętości końcoworozkurczowej Mniejsza ilość może wskazywać na to, że serce nie jest w pełni sprawne, a co za tym idzie, istnieje zagrożenie życia, gdyż występuje stan chorobowy.

Niska frakcja wyrzutowa wskazuje, że serce nie może dostarczyć odpowiedniej ilości krwi. Jest to wyniki słabego albo też niewydolnego mięśnia sercowego. Dodatkowo jest to spowodowane schorzeniami bądź zaburzeniami, w tym zawałem serca. Co więcej, niska frakcja wyrzutowa bywa skutkiem nieleczonych chorób zastawek serca albo nadciśnienia, który trwa od dłuższego czasu.