Dysplazją stawu biodrowego nazywamy stan za który w dużej mierze odpowiada niedorozwinięta panewka stawowa. U niemowląt jest najczęściej wrodzona, co oznacza, że jej przyczyny wystąpiły jeszcze w życiu płodowym. Nieleczona może powodować w przyszłości silne bóle nóg i utrudniać chodzenie. Zarówno u dzieci, jak i u dorosłych wymaga odpowiedniej rehabilitacji.
Dysplazja stawu biodrowego u niemowląt
Za rozwój dysplazji stawu biodrowego u niemowląt mogą odpowiadać czynniki genetyczne. Nie bez znaczenia pozostaje również sposób ułożenia dziecka w łonie matki. Rodzice muszą również dbać o prawidłową pozycję dziecka w trakcie pierwszego roku życia, bowiem jego nieprawidłowa ułożenie może mieć związek z dysplazją stawu biodrowego.
Dysplazję stawu biodrowego po narodzinach diagnozuje w trakcie badania lekarz. Bez tego schorzenie najprawdopodobniej umknęłoby rodzicom, ponieważ niemowlęta nie odczuwają z jego powodu bólu. Oznaką dysplazji mogą też być niesymetryczne fałdy skórne między nóżkami dziecka, choć nie jest to powód do jednoznacznej diagnozy; nierówność fałd w tym miejscu jest widoczna także u zdrowych dzieci (1 na 4). W pierwszych tygodniach życia u niemowląt z dysplazją występuje przesuwanie się kości udowej poza staw. Jest ono wyczuwalne jako przeskakiwanie w stawie biodrowym podczas odwodzenia i przywodzenia nóżek.
Dysplazja stawu biodrowego u niemowląt – stopnie
Ostateczną diagnozę można postawić po wykonaniu badania ultrasonograficznego (USG). W ocenie stanu rozwoju stawu używa się klasyfikacji Grafa. Wyróżnia się według niej typy:
- prawidłowy – stawy są całkowicie dojrzałe, tkanka kostna i chrzęstna rozwijają się prawidłowo. W zależności od ukształtowania tkanki chrzęstnej wyróżnia się typ Ia i typ Ib;
- fizjologicznie niedojrzały – cechy dysplazji występują, ale nie ma przesunięcia kości udowej (stopnie II a – c)
- typ dysplastyczny – występują cechy dysplazji, kość udowa jest przesunięta względem panewki stawowej;
Dysplazja stawu biodrowego u niemowląt – leczenie
W leczeniu dysplazji stawu biodrowego u niemowląt bardzo ważna jest rehabilitacja. Pomaga też układanie dziecka na brzuchu – można to jednak robić dopiero po 6. tygodniu życia. Jeżeli to nie przynosi oczekiwanych rezultatów, stosuje się specjalne ortezy pomagające utrzymać nóżki dziecka w szerokim ułożeniu. Mogą to być szelki Pavlika, które można zakładać niemowlęciu jeszcze przed 6. miesiącem życia. W podobnym ułożeniu nóżki dziecka utrzymuje szyna Koszli. Po upływie 6–7 miesięcy stosuje się szynę Denisa-Browna.
Gdy leczenie zachowawcze okaże się nieskuteczne, należy je zakończyć – dalsze próby mogą spowodować trwałe uszkodzenie stawu biodrowego. Konieczna jest wówczas operacja korygująca niedorozwiniętą panewkę. Powikłaniem nieleczonej dysplazji stawu biodrowego może być powstanie biodra koślawego lub zmiany zwyrodnieniowe.
Dysplazja stawu biodrowego u dorosłych
Dysplazja stawu biodrowego u dorosłych występuje wówczas, gdy wada ta nie była leczona w dzieciństwie lub gdy leczenie było bezskuteczne.
Głównymi objawami dysplazji stawu biodrowego u dorosłych są obrzęk, zaczerwienienie okolic stawu i ból, który nasila się podczas wysiłku. Zarys stawu bywa zniekształcony. Początkowo dolegliwości mogą nie być zbyt uciążliwe i pojawiać się tylko tymczasowo. Z czasem ich częstotliwość wzrasta, a ból robi się coraz bardziej intensywny. Może pojawić się utykanie.
Gdy objawy dysplazji nie są zbyt uciążliwe, choremu zaleca się rehabilitację i utrzymanie prawidłowej masy ciała. Konieczna jest rezygnacja z uprawiania niektórych sportów (także rekreacyjnego).
Leczenie operacyjne ma na celu zapobieganie dalszym uszkodzeniom stawu i zmniejszenie dolegliwości bólowych. Jednym z takich zabiegów jest osteotomia okołopanewkowa. Wzmacnia staw i pozwala zachować jego sprawność. Polega ona na oddzieleniu panewki stawu od kości miednicy i ponownym ich połączeniu, tym razem w pozycji optymalnej dla budowy stawu. Gdy to konieczne, wykonuje się operację wymiany stawu biodrowego.
Bibliografia: