Dysgrafia jest częstą przyczyną kłopotów dzieci w szkole, zwłaszcza na zajęciach, które wymagają od nich pisania, rysowania czy malowania. Osoby dotknięte zaburzeniem mają niewyraźne pismo, szybko się męczą w trakcie pisania i wykazują niechęć do wszelkich zajęć powiązanych z rysowaniem lub malowaniem.

Zobacz także: Dysortografia - definicje, przyczyny, objawy i ćwiczenia dydaktyczne

Co to jest dysgrafia? Objawy i diagnoza

Objawem charakterystycznym dla dysgrafii jest nieczytelne pismo (dysgraficzne). Osoby cierpiące na zaburzenie mają problem ze stawianiem znaków graficznych. Analizując pismo dysgraficzne, można zauważyć, że poszczególne symbole są niekształtne, niewyraźne i nie są dokładnie odtworzone. Wyglądają jak pisane drżącą ręką. W obrębie jednego wyrazu widoczna jest różna wielkość liter, które mogą być też znacznie odchylone od pionu. W przypadku dzieci piszących w zeszytach wyraźnie da się zauważyć, że litery, a co za tym idzie wyrazy, nie mieszczą się w wyznaczonych liniach. Pismo jest pozbawione znaków interpunkcyjnych i diakrytycznych.

Dysgrafia u dzieci, poza upośledzeniem zdolności pisania, może objawiać się również szybkim męczeniem się, jeżeli musi ono stworzyć dłuższą wypowiedź pisemną oraz nieprawidłowym i kurczowym trzymaniem przyboru do pisania. Kartki w zeszycie często są nadmiernie pogięte przez zbyt mocne dociskanie długopisu. Ponadto dziecko wykazuje ogólną niechęć do wszelkich czynności związanych z pisaniem, rysowaniem i malowaniem.

Zobacz także: Jak nauczyciele mogą wspierać dziecko z dysleksją? Przyczyny i objawy choroby

Objawem charakterystycznym dla dorosłych osób z dysgrafią jest trudność z przelewaniem myśli na papier. Mają one problem z poprawną składnią pisemnej wypowiedzi i popełniają wiele błędów, głównie interpunkcyjnych.

Ćwiczenia dla dysgrafików

Pomocne w leczeniu dysgrafii są ćwiczenia, które należy wykonywać z użyciem długopisu i kartki papieru, a w przypadku dzieci dodatkowo papieru kolorowego, mazaków, kredek, farb czy plasteliny. Mają one za zadanie zainteresować dziecko, wzbudzić w nim chęć do wykonywania zadań i zaangażować wszystkie zmysły przy jednoczesnym obniżeniu stresu. Zestaw ćwiczeń obejmuje:

• kreślenie w powietrzu za pomocą rąk tzw. leniwych ósemek (podczas tej czynności ruchy powinny być wolne i dokładne),
  
• powtórzenie kreślenia ósemek i innych swobodnych ruchów na papierze (bez kurczowego trzymania przyrządów do pisania),
  
• odrysowywanie kształtów od przygotowanych szablonów,
  
• praca z konturami – wypełnianie ich i pogrubienie,
  
• wypełnianie kolorem określonej przestrzeni,
  
• rysowanie szlaczków, tak aby zmieściły się w określonych liniach,
  
• kopiowanie rysunków za pomocą kalki, a następnie z pamięci,
  
• łączenie kolejnych punktów jedną linią, tak aby uzyskać kontur obrazka,
  
• uzupełnianie szablonów określonymi literami alfabetu,
  
• łączenie obrazków z konkretnymi pojęciami.

Dysgrafia – przyczyny

Należy pamiętać, że dysgrafia nie jest powiązana z rozwojem intelektualnym i fizycznym dziecka. Jej przyczyną mogą być uszkodzenia tej części mózgu, która odpowiada za funkcję pisania. Razem z dysgrafią często dochodzi do innych zaburzeń neurologicznych, które dotyczą słuchu i wzroku, a objawiają się trudnościami w interpretacji usłyszanych informacji oraz brakiem pamięci wzrokowej.

Przyczyny dysgrafii powiązane są również z dysfunkcjami dłoni, np. z powodu zbyt dużego napięcia mięśniowego, które uniemożliwia właściwą pracę palców i nadgarstka. Dlatego cierpiące na nią osoby mają problem z luźnym trzymaniem przyborów do pisania i rysowania – kurczowo je ściskają, dociskając do kartki ze zbyt dużą siłą. Zaburzenie pogłębia tzw. niewłaściwy chwyt pisarski, czyli nieprawidłowe trzymanie długopisu oraz przyzwyczajenia, które uniemożliwiają pisanie zgodnie z prawidłową techniką.

Przyczyną dysgrafii mogą być również zaburzenia w rozwoju związane ze zdiagnozowanymi nerwicami ruchowymi i nadpobudliwością. Często towarzyszą im zaburzenia mowy.

Co to jest dysgrafia i jakie są jej rodzaje?

Wyróżnia się i definiuje trzy formy dysgrafii: przestrzenną, dyslektyczną i motoryczną. Ta pierwsza charakteryzuje się problemami z rysowaniem i przepisywaniem innego tekstu. Osoby z tym rodzajem dysfunkcji popełniają wiele błędów ortograficznych.

W przypadku dysgrafii dyslektycznej wypowiedzi pisemne również wypełnione są błędami ortograficznymi, a dodatkowo dotknięta zaburzeniem osoba ma nawyk zapisywania wyrazów ze słuchu, co często wiąże się z ubezdźwięcznieniem niektórych głosek, najczęściej tych, które występują na końcu danego wyrazu. Przy tym rodzaju dysfunkcji nie występują problemy z rysowaniem i kopiowaniem.

Zobacz także: Jak zmniejszyć objawy dysleksji? Przyczyny zaburzenia i rodzaje ćwiczeń dla dyslektyków

Trzecim rodzajem jest dysgrafia motoryczna, która polega przede wszystkim na problemach z zapisem znaków graficznych i rysowaniem. Jak przy pozostałych dwóch formach, tekst zawiera dużą liczbę błędów, nawet jeżeli jest to test przepisywany, ale osoby cierpiące na to zaburzenie nie mają problemu z zapisem tekstu ze słuchu.