Nie zdajemy sobie sprawy, jak ważna dla zdrowia jest odpowiednia higiena jamy ustnej. Oprócz dokładnego mycia zębów w domu warto pamiętać o regularnej higienizacji w gabinecie stomatologicznym. Taka profilaktyka skutecznie zapobiega rozwojowi próchnicy i stanom zapalnym dziąseł, a także różnym dolegliwościom i chorobom, na przykład infekcji dróg oddechowych, miażdżycy czy niestrawności.

Naukowcy zbadali, że w jamie ustnej żyje ponad 300 gatunków bakterii. Jeśli nie czyścimy zębów, pozostają na nich resztki jedzenia. Stają się one pożywką dla mikrobów, które wytwarzają kwasy atakujące szkliwo i tym samym przyczyniają się do próchnicy zębów – wyjaśnia Karolina Kopciewicz-Kozicka, higienistka z kliniki stomatologicznej Villa Nova Dental Clinic, członkini Polskiej Akademii Profilaktyki Stomatologicznej, sekcji Profilaktyki i Promocji Zdrowia Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego.

Groźna próchnica

Nieleczona próchnica może powodować szereg powikłań, również tych ogólnoustrojowych m.in. infekcje dróg oddechowych, zapalenia zatok lub ucha. Ubytki w jamie ustnej stwarzają też zagrożenie dla układu pokarmowego. Gdy nie jest się w stanie dobrze pogryźć jedzenia, zbyt duże jego kawałki trafiają do żołądka. Wtedy jest on zmuszony do produkcji większej ilości kwasów, skutkiem czego może być refluks, nadkwasota, wzdęcia i niestrawność. Z kolei u osób ze stanami zapalnymi przyzębia rośnie ryzyko m.in. miażdżycy, a co za tym idzie zawału serca i udaru mózgu. Stan zapalny przyzębia niekorzystnie wpływa także na przebieg cukrzycy oraz może prowadzić do przedwczesnego porodu i niskiej masy urodzeniowej dziecka.

Od płytki nazębnej do paradontozy

Najnowsze statystyki podają, że nawet 70 proc. Polaków może cierpieć na paradontozę – najpoważniejszą chorobę przyzębia. Kluczowa w jej przebiegu jest płytka nazębna, czyli bakteryjny nalot, który zalega na zębach – mówi higienistka Karolina Kopciewicz-Kozicka.

Jeśli się jej nie usuwa, codziennie szczotkując zęby, nitkując przestrzenie między nimi, przekształca się w kamień nazębny. Z nim nie można już sobie samodzielnie poradzić, konieczna jest wizyta w gabinecie stomatologicznym i profesjonalne usunięcie tego utwardzonego osadu. Jeżeli się tego nie zrobi, rozwinie się stan zapalny, który może doprowadzić do zniszczenia tkanek wokół zęba. Pacjent może zauważyć cofnięcie się dziąseł oraz odsłonięcie szyjek zębowych.

Uwaga na dziąsła

Zdrowe dziąsła mają różowy kolor, nie krwawią i ściśle przylegają do zęba. Dziąsła zmienione chorobowo stają się zaczerwienione, opuchnięte, wrażliwe i mogą krwawić podczas szczotkowania i nitkowania – wyjaśnia Karolina Kopciewicz-Kozicka.

Tym zmianom dodatkowo może towarzyszyć specyficzny, nieprzyjemny zapach z ust. Gdy taki stan ciągnie się latami, zęby tracą umocowanie, ulegają rozchwianiu i wypadają.

Jak usunąć kamień nazębny?

Wystarczy kilka dni niezbyt starannego mycia zębów, by rozpoczął się proces mineralizacji płytki nazębnej. W jej następstwie może powstać kamień – przestrzega Karolina Kopciewicz-Kozicka.

Dlatego domową higienę jamy ustnej należy dwa razy w roku uzupełnić zabiegiem usunięcia kamienia nazębnego w gabinecie stomatologicznym, tzw. skalingiem. Wykonują go dentyści lub higieniści, najczęściej za pomocą ultradźwięków. Ta metoda jest dokładna, nie narusza dziąseł i ogólnie nie boli. Polega na przyłożeniu do powierzchni zębów końcówki urządzenia emitującego wysokie częstotliwości dźwięków, które powodują rozkruszenie i odpryskiwanie kamienia bez uszkodzenia szkliwa.

Rodzaje skalingu

U osób, które systematycznie i porządnie czyszczą zęby, z reguły wystarczy skaling naddziąsłowy. Gdy kamień osadza się na korzeniach zębów i prowadzi do powstawania kieszonek przyzębnych, konieczny jest skaling poddziąsłowy, czyli oczyszczenie przestrzeni między dziąsłem a korzeniem zęba – wyjaśnia Karolina Kopciewicz-Kozicka.

Uzupełnieniem zabiegu jest piaskowanie za pomocą piasku stomatologicznego i wody, co wygładza powierzchnie zębów, oraz fluoryzacja mająca na celu wzmocnienie szkliwa.

Lakierowanie zębów

Po skalingu można odczuwać chwilową nadwrażliwość zębów – by ją zlikwidować, a jednocześnie zabezpieczyć powierzchnie zębów przed próchnicą, wskazane jest lakierowanie preparatami z fluorem lub hydroksyapatytem. Zęby oczyszczone z kamienia, wygładzone i zabezpieczone są mniej podatne na tworzenie się zmineralizowanej płytki, a w dodatku wydają się jaśniejsze, bo lepiej odbijają światło.

Higiena jamy ustnej w domu

Zęby należy czyścić najlepiej po każdym posiłku. Przy wyborze pasty i szczoteczki można poradzić się higienistki stomatologicznej lub dentysty. Warto zainwestować w akcesoria dobrej jakości wiodących producentów – podpowiada Karolina Kopciewicz-Kozicka.

Niezwykle efektywne w oczyszczaniu zębów z płytki bakteryjnej są szczoteczki elektryczne z małą, okrągłą główką, ich kształt został zainspirowany profesjonalnym narzędziem stomatologicznym. Dzięki okrągłej główce szczoteczka obejmuje każdy ząb z osobna i dociera we wszystkie zakamarki, doczyszczając gruntownie każdą powierzchnię, nawet tych najdalej położonych zębów – usuwa dwa razy więcej płytki bakteryjnej niż szczoteczka ręczna i przy tym jest delikatna dla dziąseł.

Elektryczna, czyli skuteczna i bezpieczna

Stosowanie szczoteczek elektrycznych do higieny jamy ustnej jest całkowicie bezpieczne dzięki wbudowanemu czujnikowi nacisku i trybowi pracy do zębów wrażliwych. Przykładem zastosowania nowoczesnych rozwiązań, które pomagają w codziennej higienie jamy ustnej jest szczoteczka Oral B Genius X – dodaje Karolina Kopciewicz-Kozicka. Szczoteczkę po użyciu trzeba dokładnie opłukać i osuszyć. Przynajmniej raz na kwartał należy końcówkę szczoteczki wymienić na nową.

Technika szczotkowania

Sposób, w jaki czyścimy zęby, jest bardzo istotny. To jak przykładamy szczoteczkę do zębów i jakie ruchy nią wykonujemy ma bezpośredni związek z uzyskiwanym rezultatem. Szczoteczkę manualną trzeba prowadzić ruchami wymiatającymi.

Od dziąseł ku krawędzi koron zębów, na końcu szczotkować powierzchnie żujące ruchem szorującym. W przypadku szczoteczek elektrycznych z okrągłą główką przykładamy ją do każdej powierzchni zęba i przez około 2 sekundy pozwalamy jej na nich pracować – najważniejsze, by skutecznie usunąć płytkę nazębną. Zalecany ogólny czas szczotkowania dla szczoteczek manualnych to 3, a dla szczoteczek elektrycznych to 2 minuty – uczula Karolina Kopciewicz-Kozicka.

Karolina Kopciewicz- Kozicka – higienistka stomatologiczna w klinice stomatologicznej Villa Nova Dental Clinic, członkini Polskiej Akademii Profilaktyki Stomatologicznej, sekcji Profilaktyki i Promocji Zdrowia Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego, jak również komisji Ogólnopolskiej Olimpiady Higienistek. Współzałożycielka projektu szkoleniowego dla higienistek i asystentek stomatologicznych Dental Trainer.