Określenie „kosmeceutyk” zostało zaproponowane w 1961 roku przez założyciela Towarzystwa Chemii Kosmetycznej w USA Raymonda Reeda, zaś wprowadzone przez dermatologa Alberta M. Kligmana pod koniec lat 70. ubiegłego wieku. Kosmeceutyki definiuje się jako preparaty kosmetyczne i lecznicze. Zawarte w nich czynne biologicznie substancje, wnikając w głęboko położone jej warstwy, wykazują zdolność do odnawiania zniszczonych komórek skóry.

Czym są kosmeceutyki?

Intensywny w ostatnim czasie rozwój przemysłu kosmetycznego i rosnące zainteresowanie atrakcyjnym wyglądem sprawiły, że ludzie nie tylko pragną korzystać z produktów upiększających, ale i funkcjonalnych. Stąd też pojawiła się idea kosmeceutyków, czyli preparatów posiadających w składzie liczne substancje czynne charakteryzujące się szerokim zakresem działania. Ich nazwa to wynik połączenia kosmetyków i farmaceutyków. To kosmetyki wpływające na przebieg procesów fizjologicznych skóry, które wspomagają terapię jej chorób. Nie uważa się ich za leki ani kosmetyki, lecz za doskonałe połączenie zalet obu tych grup. Alternatywnie określa się je jako kosmetyki funkcjonalne lub aktywne kosmetyki. Jak dotąd określenie kosmeceutyk nie figuruje w regulacjach prawnych UE, a mimo niepodważalnych właściwości tych produktów traktowane jest jako hasło marketingowe.

Dla kogo przeznaczone są kosmeceutyki?

Kosmeceutyki to kosmetyki zarówno o działaniu pielęgnacyjnym, jak i leczniczym lub wspomagającym leczenie. Przeznaczone są zwykle do stosowania w określonych problemach estetycznych, co oznacza, że powinno się ich używać wówczas, gdy nie jest konieczne wprowadzenie specjalistycznego leczenia, a tradycyjnie stosowane kosmetyki nie przynoszą zadowalających efektów. Ich szeroka oferta skierowana jest zwłaszcza do kobiet w wieku pomenopauzalnym z widocznymi objawami starzenia skóry. Dodatkowo posiadaczy cery alergicznej, naczyniowej, trądzikowej, suchej, z łuszczycą. Istnieją także kosmeceutyki dla osób poddanych radioterapii. Receptury kosmeceutyków opracowane są specjalnie pod kątem danego problemu dermatologicznego.

Jaką formę mają kosmeceutyki?

Kosmeceutyki mogą mieć rozmaitą formę, w tym m.in.: kremów, balsamów, maseczek, żeli myjących, odżywek. Sporą część kosmeceutyków stanowią środki do pielęgnacji włosów i produkty antycellulitowe. Do produkcji kosmeceutyków wykorzystuje się najnowsze osiągnięcia z zakresu farmakologii i biotechnologii. Produkty te nabyć można zarówno w drogeriach, jak i aptekach.

Jakie substancje zawierają kosmeceutyki?

Kosmetyki o działaniu leczniczym obejmują rozmaite grupy substancji czynnych, dlatego też przypisuje się im działanie silniejsze od tradycyjnych kosmetyków. Dodatkowo dają lepsze efekty ze względu na większe ich stężenie bądź też wykorzystanie substancji stosowanych dotychczas wyłącznie w farmacji. Najbardziej znane grupy substancji czynnych zawartych w kosmeceutykach to: witaminy, czynniki wzrostu (z ang. growth factors, GH), substancje roślinne, środki rozjaśniające i złuszczające skórę, przeciwutleniacze, peptydy, lipidy, środki nawilżające. Do grona kosmeceutyków zalicza się także preparaty chroniące skórę przed szkodliwym działaniem promieniowania UV.

Jakie kosmetyki do pielęgnacji skóry twarzy są najlepsze? Odpowiedź znajdziesz w filmie:

Wybrane przykłady kosmeceutyków

Bardzo często w składzie kosmeceutyków znajduje się witamina E, która znana jest zwłaszcza z działania antyoksydacyjnego, w związku z czym ogranicza szkodliwe wpływ wolnych rodników. Działa fotoochronnie, nawilżająco, wygładzająco i pobudza syntezę kolagenu. Zapobiega nadmiernemu wysuszaniu się skóry, wspomaga likwidowanie plam skórnych. Podkreśla się zwłaszcza jej zdolność do stymulowania procesów regeneracyjnych i opóźniania zjawiska starzenia tkanek. Tzw. witamina młodości zalecana jest w leczeniu owrzodzeń skórnych i trudno gojących się ran.

Kolejnym często spotykanym związkiem jest ubichinon znany szerzej jako koenzym Q10. Ten naturalny przeciwutleniacz zapobiega uszkodzeniom skóry i powstawaniu zmarszczek. Odgrywa istotną rolę w powstawaniu ATP – adenozynotrójfosforanu, który odpowiedzialny jest za produkcję białek i skurcze mięśni. Spowalnia procesy starzenia się skóry i jej obumierania.  Pobudza metabolizm i chroni skórę przed niedotlenieniem. Przyspiesza odbudowę naskórka, stymulując podział komórek skóry. Ogranicza utratę kwasu hialuronowego.

Innym składnikiem kosmeceutyków bywa astaksantyna. To organiczny związek chemiczny zaliczany do ksantofili – roślinnych barwników należących do karotenoidów. Powoduje wzrost odporności skóry na czynniki zewnętrzne. Uważana jest za jeden z najsilniejszych antyoksydantów. Redukuje obrzęk i rumień, zwalcza stan zapalny skóry. Wzmacnia skórę, zwiększa jej nawilżenie i elastyczność.