Interleukiny mogą wykazywać funkcję prozapalną lub przeciwzapalną. Ich dokładne działanie nie zostało jeszcze poznane, jednak naukowcy wciąż pracują nad dokładnym opracowaniem mechanizmów rządzących tymi substancjami i wykorzystaniem ich w praktyce.
Funkcje interleukin
Interleukiny (skrót IL) to grupa związków tak zwanych cytokin biorąca udział w reakcjach immunologicznych, o których świat nauki wie od stosunkowo niedługiego czasu. Pierwsze wzmianki o tych substancjach można napotkać w badaniach pochodzących z lat 70. XX wieku. Ich bardzo ważną funkcją jest przekazywanie sygnałów między komórkami układu odpornościowego oraz pobudzanie ich do wydzielania innych cytokin. Odkryto, że stężenie interleukin w organizmie wzrasta w infekcjach, po urazach, a także w reakcjach autoimmunologicznych organizmu. W większości przypadków produkowane są przez białe krwinki, czyli leukocyty (makrofagi, fibroblasty, monocyty czy limfocyty). Klasyfikacja ogólna dzieli je na 3 rodziny. Pod względem chemicznym interleukiny należą do białek.
Jeden z podziałów tych substancji wyróżnia interleukiny przeciwzapalne oraz prozapalne. Do tych pierwszych zalicza się między innymi IL-4,IL-10, IL-13, natomiast do drugiej grupy IL-1, IL-6, IL-8, IL-15, IL-17, IL-18, IL-23. Niektóre substancje mają działanie podwójne, zależne od działania innych cytokin.
Obecnie nie stosuje się oznaczenia interleukin we krwi ze względu na ich krótki okres półtrwania, nadal podejmuje się jednak próby wykorzystania ich w diagnostyce medycznej.
Interleukina 6
Interleukina 6 to jedna z ważniejszych, a zarazem najlepiej poznanych cytokin w ludzkim organizmie. Produkują ją monocyty i makrofagi pod wpływem innych interleukin. Silnie pobudza procesy zapalne. Zaobserwowano jej wysoki udział w procesach starzenia się i w chorobach związanych z wiekiem.
Interleukina 6 może przyczyniać się do rozwoju osteoporozy, a także sprzyja rozwojowi niedokrwistości chorób przewlekłych, stymulując produkcję hepcydyny w wątrobie. Wydaje się, że istotny jest jej związek z niektórymi schorzeniami neurodegeneracyjnymi w mózgu (zwiększa ryzyko powstawania choroby Alzheimera). Cytokina ta ma również udział w rozwoju miażdżycy, a tym samym chorób układu krążenia. Wyższe stężenia interleukiny 6 we krwi u zdrowych starszych osób są czynnikiem prognostycznym występowania schorzeń mogących zakończyć się niesprawnością w następnych kilku latach. Osoby genetycznie predysponowane do niskiego stężenia interleukiny 6 są mniej narażone na wystąpienie chorób związanych ze starzeniem się.
Przyjmuje się, że stężenie tej cytokiny we krwi zwiększa się wraz z wiekiem zarówno u zdrowych, jak i chorych osób. W stanach zapalnych wzrasta ono aż stokrotnie. Jej poziomu nie bada się rutynowo w praktyce lekarskiej, dlatego nie stosuje się normy interleukiny 6 we krwi.
Jak działa układ immunologiczny? Dowiesz się tego z filmu:
Interleukina 8
Interleukina 8 to cytokina zaliczana także do chemokin. Jest uwalniana przez monocyty, komórki śródbłonka oraz mięśni szkieletowych. Jej wytwarzanie pobudzane jest przez IL-1, reaktywne formy tlenu oraz czynnik martwicy nowotworów (TNFα).
Cytokinę tę opisuje się jako najsilniejszy czynnik chemotaktyczny. Interleukina 8 przyciąga i aktywuje neutrofile, czyli granulocyty obojętnochłonne. Jej udział wykazano między innymi w patogenezie chorób takich jak łuszczyca czy przewlekła obturacyjna choroba płuc.
Interleukina 17
Cytokiną wytwarzaną przez limfocyty efektorowe pomocnicze T CD+ (Th17) jest interleukina 17. Dzieli się ją na kilka typów oznaczanych literami od A do F.
Interleukina 17 wspomaga walkę z bakteriami zewnątrzkomórkowymi, wspomagając procesy aktywacji, rekrutacji i migracji neutrofilów. Jej wzrost zaobserwowano pod wpływem stresu oksydacyjnego. Dowiedziono, że interleukina ta może wykazywać działanie zarówno przeciwnowotworowe, jak i promujące rozwój procesu nowotworowego. Substancja bierze również udział w reakcjach autoimmunologicznych organizmu.
Interleukina 33
Interleukina 33 należy do grupy interleukin 1. Znajduje się na powierzchni komórek nabłonka oraz śródbłonka, a także na komórkach tucznych. Ma właściwości zarówno pro- jak i przeciwzapalne, które ujawniają się w zależności od mechanizmu immunologicznego zachodzącego w organizmie.
W najnowszych badaniach wykazuje się jej ochronną rolę w procesach związanych z miażdżycą tętnic, otyłością, cukrzycą oraz stanami przedcukrzycowymi, a także w chorobach układu krążenia. Jest odpowiedzialna za indukowanie objawów astmy i chorób alergicznych.
Bibliografia:
- N. Czepulis, Interleukina 6 a długowieczność, Nowiny Lekarskie 2013, 82, 1, 97–100.
- I. Gilowska, CXCL8 (interleukina 8) – główny mediator stanu zapalnego w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc? Postepy Hig Med Dosw (online), 2014; 68: 842–850.
- M. Garley, Rodzina cytokin interleukiny 17 w chorobie nowotworowej, Nowa Medycyna 1.2013, s. 21–25.
- B. Tokarz-Deptuła, Cytokiny z rodziny interleukiny-1. Postępy mikrobiologii, 2011,50, 3, 217–221.